สัดส่วนที่ศิลปินนำมาใช้ในการวาดภาพเหมือน ของคน ไทย คือ ข้อใด

สัดส่วนทองคำ (Golden Ratio) เป็นสัดส่วนที่เกิดขึ้นจากการคำนวณทางคณิตศาสตร์ มีจุดประสงค์เพื่อช่วยให้งานออกแบบดูสมบูรณ์แบบมากที่สุด เป็นสูตรที่คิดค้นโดยนักประดิษฐ์ชื่อก้องโลก “เลโอนาร์โด ฟีโบนัชชี” ซึ่งเป็นผู้ที่ค้นพบวิธีที่จะใช้ตัวเลขอธิบายความงามของธรรมชาติ สัดส่วนทองคำนี้มีอัตราส่วนเท่ากับ 1 : 1.618 นอกจากนี้ยังเป็นผู้ที่ค้นพบ “ลำดับฟีโบนักซี” คือตัวเลขลำดับ 1 2 3 5 8 13 21 เป็นผลของการนำสองตัวหน้ามาบวกกันไปเรื่อยๆ ซึ่งได้มีการพูดถึงในวรรณกรรมรหัสลับดาวินชีด้วย แต่ก่อนที่เราจะพาลงลึกไปถึงรายละเอียดไปมากกว่านี้ ขอแนะนำให้ไปรู้จักกับต้นกำเนิดของมันก่อนดีกว่า

การค้นพบ Golden Section

คุณจะแปลกใจเมื่อรู้ว่าถูกค้นพบมาแล้วเมื่อ 2 พันปีก่อน โดยชาวกรีกนามว่า “ยูคริด” ผู้ที่เป็นบิดาแห่งวิชาเรขาคณิต ชายคนนี้เองที่เป็นต้นเหตุที่นักเรียนและนักคณิตศาสตร์ต้องหัวหมุน แต่เดิมแล้วยูคริดไม่ได้เรียกมันว่า Golden Ratio แต่เรียกมันว่า Extreme and Ratio สื่อความหมายไปในทางคณิตศาสตร์ เวลาผ่านไปกว่า 2000 ปี ก็ได้เปลี่ยนมาใช้คำว่า Golden Section ก่อนที่เลโอนาร์โด ดา วินชี จะเรียกมันว่า Divine Proportion คำว่า Golden ได้ถูกนำมาใช้อีกครั้งโดยนักคณิตศาสตร์เยอรมัน “มาร์ติน โอม” นี่เป็นเหตุผลที่ทำไมมันถึงเรียกได้หลายอย่าง ไม่ว่าจะเป็น Golden Section หรือ Golden Number แต่ที่นิยมใช้มากที่สุดคือ Golden ratio

วิธีการวาดอัตราส่วนทองคำ

ให้ลองวาดสี่เหลี่ยมผืนผ้าในอัตราส่วน 1:1.168 หากคุณวาดเส้นภายในสี่เหลี่ยมเพื่อสร้างสี่เหลี่ยมจัตุรัสที่สมบูรณ์แบบ พื้นที่สี่เหลี่ยมที่เหลือจะมีอัตราส่วนเดียวกันกับสี่เหลี่ยมชิ้นเดิม ซึ่งเราสามารถทำกระบวนการนี้ต่อไปเรื่อยๆ จนกว่าที่จะมีขนาดเล็กจนไม่สามารถเขียนต่อได้ จากนั้นให้ลองลากเส้นจากมุมซ้ายล่างขึ้นมาเป็นเกลียว (หมุนตามเข็มนาฬิกา) ให้มาบรรจบกับแต่ละมุมของของช่อง นี้คือรูปแบบที่พบได้ทั่วไปในธรรมชาติ ไม่ว่าจะเป็นผลไม้ ใบหน้า หรือฝ่ามือ ฯลฯ

หลักการใช้งาน Golden Section

สัดส่วนตัวเลข 1 : 1.618 มีชื่อเรียกว่า Phi ย่อมาจากคำว่า “Phidias” เป็นชื่อย่อของสถาปนิกชาวกรีกที่เชี่ยวชาญในด้านการก่อสร้างเป็นพิเศษ โดยสิ่งก่อสร้างที่ใช้หลักการของ Golden Section คือวิหารพาร์เธนอน ที่อิงตามอัตราส่วนทองคำเป๊ะๆ ในสมัยนั้นชาวกรีกได้กำหนดสัดส่วนพื้นฐานไว้ดังนี้ คือ 2:9, 5:8, 8:13 สุดท้ายคือ 89:144 โดยเชื่อกันว่ามันเป็นตัวเลขที่มีความงามที่สุดในจักรวาล คาดว่าพีรามิดเองก็ใช้สัดส่วนเหล่านี้ด้วย

Golden Section ไม่ได้ทำไปใช้เพียงแค่สถาปัตยกรรมเท่านั้น มันยังถูกจำไปใช้ในภาพวาดที่มีชื่อเสียงมากมาย ยกตัวอย่างเช่น “โมนาลิซา” ก็เป็นหนึ่งในภาพวาดที่ใช้สัดส่วนทองคำ ส่วนในปัจจุบันนี้ก็ถูกนำมาใช้ร่วมกับงานออกแบบสื่อและโลโก้สินค้าอีกด้วย เช่นบริษัท Apple, Toyota, Pepsi หรือ Google ที่ออกแบบวงกลมด้านนอก 800 Pixels ด้านใน 500 Pixels เมื่อนำ 800/500 จะเท่ากับ 1.618 พอดีเป๊ะ จึงเห็นได้ว่ามีผู้คนจำนวนมากยอมรับแนวคิดเหล่านี้ ว่ามันเป็นตัวเลขที่สามารถนำไปใช้กับการออกแบบได้จริง

เพื่อนๆ เห็นไหมว่ามันไม่ใช่เรื่องไกลตัวเราเลย สัดส่วนทองคำเหล่านี้ซ่อนอยู่รอบตัวเรามากมาย ไม่ว่าจะเป็นดอกไม้ ใบหน้าของตัวเรา ขดเกลียวของเมล็ดทานตะวัน เปลือกหอย ทุกอย่างที่ดูเป็นธรรมชาติที่สวยงาม ล้วนเป็นสัดส่วนทองคำแถบจะทั้งสิ้น นอกจากนี้ในชีวิตประจำวันของเราเองก็ยังสามารถนำไปใช้ให้เกิดประโยชน์ได้ เช่นการถ่ายภาพด้วยสัดส่วนทองคำ จะทำให้รูปมีองค์ประกอบที่ครบถ้วน และดูน่าค้นหามากขึ้น ถ้าว่างแล้วก็ลองหยิบมือถือขึ้นมาถ่ายดู แล้วจะรู้ว่าเราไม่ได้พูดเล่น เพราะตัวเลขสัดส่วนนี้มันช่างน่าอัศจรรย์เหลือเกิน

Post navigation

Posted: มีนาคม 20, 2013 in Principles Of Composition

สัดส่วน (Proportion) หมายถึง ความสัมพันธ์กันอย่างเหมาะสมระหว่างขนาดของ องค์ประกอบที่แตกต่างกัน ทั้งขนาดที่อยู่ในรูปทรงเดียวกันหรือระหว่างรูปทรง และรวมถึง ความสัมพันธ์กลมกลืนระหว่างองค์ประกอบทั้งหลายด้วย ซึ่งเป็นความพอเหมาะพอดี ไม่ มากไม่น้อย ขององค์ประกอบทั้งหลายที่นำมาจัดรวมกัน ความเหมาะสมของสัดส่วนอาจ พิจารณาจากคุณลักษณะดังต่อไปนี้

1 สัดส่วนที่เป็นมาตรฐาน จากรูปลักษณะตามธรรมชาต ของ คน สัตว์ พืช ซึ่งโดยทั่วไป ถือว่า สัดส่วนตามธรรมชาติ จะมีความงามที่เหมาะสมที่สุด หรือจากรูปลักษณะที่เป็นการ สร้างสรรค์ของมนุษย์ เช่น Gold section เป็นกฎในการสร้างสรรค์รูปทรงของกรีก ซึ่งถือว่า “ส่วนเล็กสัมพันธ์กับส่วนที่ใหญ่กว่า ส่วนที่ใหญ่กว่าสัมพันธ์กับส่วนรวม” ทำให้สิ่งต่าง ๆ ที่สร้างขึ้นมีสัดส่วนที่สัมพันธ์กับทุกสิ่งอย่างลงตัว

2 สัดส่วนจากความรู้สึก โดยที่ศิลปะนั้นไม่ได้สร้างขึ้นเพื่อความงามของรูปทรงเพียง อย่างเดียว แต่ยังสร้างขึ้นเพื่อแสดงออกถึง เนื้อหา เรื่องราว ความรู้สึกด้วย สัดส่วนจะช่วย เน้นอารมณ์ ความรู้สึก ให้เป็นไปตามเจตนารมณ์ และเรื่องราวที่ศิลปินต้องการ ลักษณะเช่นนี้ ทำให้งานศิลปะของชนชาติต่าง ๆ มีลักษณะแตกต่างกัน เนื่องจากมีเรื่องราว อารมณ์ และ ความรู้สึกที่ต้องการแสดงออกต่าง ๆ กันไป เช่น กรีก นิยมในความงามตามธรรมชาติเป็น อุดมคติ เน้นความงามที่เกิดจากการประสานกลมกลืนของรูปทรง จึงแสดงถึงความเหมือน จริงตามธรรมชาติ ส่วนศิลปะแอฟริกันดั้งเดิม เน้นที่ความรู้สึกทางวิญญานที่น่ากลัว ดังนั้น รูปลักษณะจึงมีสัดส่วนที่ผิดแผกแตกต่างไปจากธรรมชาติทั่วไป