ภาวะหายใจล้มเหลว หรือ ระบบหายใจล้มเหลว (Respiratory failure) คือ ภาวะซึ่งระบบหายใจทำหน้าที่แลกเปลี่ยนก๊าซออกซิเจนกับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ได้ไม่เพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย ทำให้มีระดับออกซิเจนในเลือดแดงต่ำ (Hypoxia) หรือมีคาร์บอนไดออกไซด์คั่งในเลือดมาก (Hypercapnia) เป็นภาวะที่เป็นผลมาจากการเป็นโรคต่างๆ มีทั้งชนิดที่เกิดขึ้นเฉียบพลันและแบบเรื้อรัง การรักษาคือการพยายามเพิ่มระดับออกซิเจน และการลดระดับคาร์บอนไดออกไซด์ ในเลือด ร่วมกับการรักษาโรคที่เป็นสาเหตุ ซึ่งมีความแตกต่างกันไปในแต่ละโรค ภาวะหายใจล้มเหลว เป็นภาวะที่สามารถเกิดขึ้นได้กับทุกเพศ ทุกวัย ทุกเชื้อชาติ โดยสา เหตุเกิดจะแตกต่างกันไปในแต่ละเพศ แต่ละวัย Show
ระบบการหายใจทำงานอย่างไร?การทำงานของระบบหายใจ/ ระบบทางเดินหายใจ ประกอบไปด้วย
ดังนั้นหากการทำงานของระบบต่างๆเหล่านี้ผิดปกติขึ้นมา ย่อมส่งผลต่อระบบการหายใจ และอาจทำให้เกิดภาวะหายใจล้มเหลวขึ้นมาได้ อะไรเป็นสาเหตุ/ปัจจัยเสี่ยงของภาวะหายใจล้มเหลว?ภาวะหายใจล้มเหลว/ ระบบหายใจล้มเหลว แบ่งออกได้เป็น ก. ภาวะหายใจล้มเหลว/ ระบบหายใจล้มเหลวที่มีระดับก๊าซออกซิเจนในเลือดแดงต่ำกว่าปกติ: คือมีความดันก๊าซน้อยกว่า 60 มิลลิเมตรปรอท จะเรียกว่า ‘Hypoxemic respiratory failure’ ผู้ป่วยในกลุ่มนี้จะมีระดับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ในเลือดแดงเป็นปกติ หรือต่ำกว่าปกติเล็กน้อย สาเหตุเกิดจากความไม่สมดุลระหว่างอากาศ และเลือดที่ไหลเวียนเข้าสู่ปอดเพื่อแลกเปลี่ยนก๊าซ โดยอาจเกิดจาก
ทั้งนี้ ในทั้ง 2 กรณี ผลที่ตามมาคือทำให้มีระดับก๊าซออกซิเจนในเลือดต่ำกว่าปกติ ซึ่งโรคและภาวะที่ทำเกิด V/Q mismatch และ Shunt เกิดขึ้น เช่น
ข. ภาวะหายใจล้มเหลว/ ระบบหายใจล้มเหลวที่มีระดับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ในเลือดสูงกว่าปกติ: คือมีความดันก๊าซมากกว่า 50 มิลลิเมตรปรอท จะเรียกว่า ‘Hypercapnic respiratory failure’ นอกจากนี้ระดับก๊าซออกซิเจนในเลือดแดงก็จะต่ำกว่าปกติด้วย สาเหตุเกิดจากการหายใจเข้าลดลง อาจเป็นจำนวนครั้งของการหายใจเข้าที่ลดลง หรือหายใจเข้าตื้นกว่าปกติ โดยส่วนใหญ่จะเกิดจากโรคของระบบประสาท และของกล้ามเนื้อที่ทำหน้าที่ควบคุมหายใจเข้าออกของปอด เช่น
ภาวะหายใจล้มเหลวมีอาการอย่างไร?อาการของภาวะหายใจล้มเหลว/ ระบบหายใจล้มเหลว ขึ้นอยู่กับแต่ละโรค/ แต่ละภาวะที่เป็นสาเหตุ แต่โดยภาพรวม ก. เมื่อเกิดภาวะหายใจล้มเหลวที่ทำให้มีระดับออกซิเจนในเลือดต่ำ ผู้ป่วยจะมีอาการ
ข. ส่วนผู้ป่วยที่มีภาวะหายใจล้มเหลวที่มีระดับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ในเลือดสูง มักจะมีอาการ เหนื่อย, และหายใจหอบลึก ค. ผู้ป่วยทั้ง 2 กลุ่ม หากอาการรุนแรงอาจมีอาการ
แพทย์วินิจฉัยภาวะหายใจล้มเหลวอย่างไร?สิ่งที่ต้องทำคู่กันเสมอเมื่อให้การวินิจฉัยว่าผู้ป่วยมีภาวะหายใจล้มเหลว/ ระบบหายใจล้มเหลวเกิดขึ้นแล้ว คือ ต้องให้การวินิจฉัยว่าผู้ป่วยเป็นโรค หรือมีภาวะอะไรที่เป็นสาเหตุ ผู้ป่วยที่มีอาการดังกล่าวข้างต้น หรือเป็นโรคที่มีโอกาสเกิดภาวะหายใจล้มเหลว การจะวินิจฉัยว่าเกิดภาวะหายใจล้มเหลว/ ระบบหายใจล้มเหลสเกิดขึ้น อาศัยการตรวจทางห้องปฏิบัติการ คือ
ซึ่งเมื่อวินิจฉัยว่าเกิดภาวะหายใจล้มเหลว/ระบบหายจล้มเหลวแล้ว แพทย์จะตรวจร่างกายและตรวจพิเศษอื่นๆ เพื่อหาสาเหตุ รวมทั้งภาวะแทรกซ้อน/ผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น ตัวอย่าง เช่น
ภาวะหายใจล้มเหลวมีผลข้างเคียงอย่างไร?ภาวะแทรกซ้อน/ผลข้างเคียงที่เกิดจากภาวะหายใจล้มเหลว/ระบบหายใจล้มเหลว เกิดจากการที่อวัยวะต่างๆในร่างกายได้รับออกซิเจนจากเลือดไปเลี้ยงไม่พอ ร่วมกับภาวะที่เลือดเป็นกรดจากการมีระดับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ที่เพิ่มขึ้น ทำให้อวัยวะต่างๆทำงานผิดปกติไป เช่น
นอกจากนี้อาจเกิดภาวะแทรกซ้อนที่เป็นผลมาจากการให้ออกซิเจนและเครื่องช่วยหายใจด้วย เช่น
ภาวะหายใจล้มเหลวรุนแรงไหม?ภาวะหายใจล้มเหลว/ระบบหายใจล้มเหลว เป็นภาวะที่รุนแรง/มีการพยากรณ์โรคไม่ดี โดยอัตราการตาย จะขึ้นอยู่กับสาเหตุที่ทำให้ผู้ป่วยเกิดภาวะหายใจล้มเหลว ความรุนแรงของอาการ ขึ้นกับ
มีแนวทางรักษาภาวะหายใจล้มเหลวอย่างไร?แนวทางการรักษาภาวะหายใจล้มเหลว/ระบบหัวใจล้มเหลว แบ่งออกเป็น การรักษาตัวภาวะหายใจล้มเหลวเอง, และการรักษาโรค/ภาวะที่เป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะหายใจล้มเหลว (ซึ่งจะไม่กล่าว ถึงในที่นี้ เพราะเป็นการรักษาที่แตกต่างกันออกไปแล้วแต่ แต่ละสาเหตุ, แนะนำอ่านรายละเอียดเพิ่มเติมแต่ละโรคได้จากเว็บ haamor.com เช่น โรคจากขึ้นที่สูง, ภาวะสิ่งหลุดอุดหลอดเลือดปอด เป็นต้น) สำหรับการรักษาตัวภาวะหายใจล้มเหลวเอง ขึ้นอยู่กับความรุนแรงของอาการ และการเกิดอาการว่า เป็นแบบเฉียบพลัน หรือแบบเรื้อรัง ก. ผู้ป่วยที่มีอาการเกิดขึ้นเฉียบพลัน หรือผู้ป่วยที่เป็นเรื้อรังแต่เกิดอาการรุนแรงขึ้นมาเฉียบพลัน จะต้องนอนรักษาตัวในโรงพยาบาลภายในหอผู้ป่วยวิกฤต (ไอฃียู/ICU/Intensive Care Unit) โดยแพทย์จะแก้ไขให้ระดับออกซิเจนในเลือดแดงเพิ่มขึ้น และระดับคาร์บอนไดออกไซด์ในเลือดแดงลดลง ได้แก่
ข. ในผู้ป่วยที่มีอาการเรื้อรังและไม่รุนแรง สามารถให้การดูแลรักษาอยู่ที่บ้านได้ โดยใช้อุปกรณ์ต่างๆ เช่น
ป้องกันภาวะหายใจล้มเหลวได้อย่างไร?เนื่องจากภาวะหายใจล้มเหลว/ระบบหายใจล้มเหลวนั้น เป็นผลมาจากการเป็นโรคหรือภาวะผิดปกติต่างๆ การป้องกันจึงขึ้นกับการป้องกันโรคหรือภาวะต่างๆเหล่านั้น เช่น การป้องกันโรคปอดบวม หรือการป้องกันปอดบวมน้ำในโรคจากขึ้นที่สูง เป็นต้น (แนะนำอ่านรายละเอียดเพิ่มเติมการป้องกันโรคต่างๆที่เป็นสาเหตุได้จากเว็บ haamor.com) ดูแลตนเองอย่างไร? ควรพบแพทย์เมื่อไหร่?การดูแลตนเองและการพบแพทย์เมื่อมีภาวะหายใจล้มเหลว/ ระบบหายใจล้มเหลว ที่แพทย์ให้กลับมารักษาดูแลตนเองต่อที่บ้านโดยเฉพาะสำหรับผู้ป่วยเรื้อรัง ควรต้อง ระบบหายใจล้มเหลว เกิดจากอะไรอาการหายใจล้มเหลวเฉียบพลัน เกิดจากของเหลวที่รั่วออกมาจากหลอดเลือดที่เล็กที่สุดในปอดและซึมเข้าสู่ถุงลมเล็กๆ ซึ่งสาเหตุของภาวะนี้ แบ่งได้เป็น 2 กลุ่ม คือ ทางตรงและทางอ้อมต่อปอด สาเหตุที่พบได้ทั่วไป ได้แก่ การสูดลมหายใจเข้า การสูดดมสารที่เป็นอันตราย การปลูกถ่ายอวัยวะ
Acute Respiratory failure คือโรคอะไรAcute Respiratory Failure ( ภาวะการหายใจล้มเหลวฉับพลัน )
ภาวะ hypercapnia ส่งผลอย่างไรต่ออัตราการหายใจHypercapnia. กระตุ้นศูนย์ควบคุมการหายใจ ทำให้มีอาการหายใจเร็วและลึก กล้ามเนื้อหายใจทำงานมากขึ้น ทำให้เหนื่อยง่าย เลือดไปเลี้ยงส่วนต่าง ๆ ของร่างกายลดลง ทำให้ระดับความรู้สึกตัวลดลง มีอาการชัก หายใจผิดปกติและหยุดหายใจในที่สุด หัวใจบีบตัวลดลง หัวใจเต้นผิดจังหวะ ความดันเลือดต่ำ
Reapiratory system คือระบบใดของร่างกาายคือ ระบบที่ร่างกายแลกเปลี่ยนแก๊ส โดยร่างกายจะรับ O2 ที่อยู่ภายนอกเข้าสู่ร่างกาย และขับ CO2 ออกจากร่างกาย เป็นกระบวนการสลายสารอาหาร เพื่อให้เกิดพลังงานภายในเซลล์ของสิ่งมีชีวิต อวัยวะที่สำคัญในระบบนี้ได้ แก่ จมูก หลอดลม ปอด กล้ามเนื้อกระบังลม และกระดูกซี่โครง
|