บุคคลสำคัญของประเทศชาติมีใครบ้าง

นักประพันธ์เพลงและวาทยากรชาวโปแลนด์ สตานิสลาฟ โมนิอุสโก (200 ปีชาตกาล), นักประพันธ์ชื่อดังชาวรัสเซีย แมกซิม กอร์กี้ (150 ปีชาตกาล), นักประพันธ์ชื่อดังชาวรัสเซียคนที่สองชื่อ อเล็กซานเดอร์ โซลเซ นิตซิน (100 ปีชาตกาล), และนักประพันธ์ชื่อดังคนที่สามชื่อ เซอร์เกเยวิช ตูร์เกเนฟ (200 ปีชาตกาล), นักการศึกษาชาวยูเครน วาซิล สุคอมลินสกี้ (100 ปีชาตกาล), นักประพันธ์เพลงชาวคาซัคสถาน คูรมานกาซี่ (100 ปีชาตกาล) และวีรบุรุษของคนผิวสี ผู้นำการต่อสู้การเหยียดผิว รัฐบุรุษ อดีตประธานาธิบดีอัฟริกาใต้ เนลสัน โรลีห์ลาห์ลา แมนเดลา (100 ปีชาตกาล) เป็นต้น

ในประเทศไทย นับตั้งแต่สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระยาดำรงราชานุภาพ พระบิดาแห่งประวัติศาสตร์ไทย อดีตเสนาบดีกระทรวงมหาดไทยและกระทรวงธรรมการ ทรงได้รับการประกาศยกย่องจากยูเนสโกให้เป็นบุคคลสำคัญของโลกผู้มีผลงานด้านการศึกษา การปฏิรูปการปกครอง การสาธารณสุขและประวัติศาตร์โบราณคดี เมื่อวันที่ 11 มิถุนายน พ.ศ.2515 เนื่องในวันประสูติครบรอบ 100 พรรษาเป็นต้นมา มีคนไทยที่ได้รับการประกาศยกย่อง จำนวน 27 พระองค์/รูป/คน โดยเป็นพระมหากษัตริย์และ พระราชวงศ์ชั้นสูง 15 พระองค์ เป็นขุนนาง 3 คน เป็นพระ 1 รูป เป็นนายกรัฐมนตรี 2 คน และเป็นสามัญชน 6 คน

ผู้ที่ได้รับการประกาศยกย่องคนก่อนจะถึงนายกำพล วัชรพล คือ ศาสตราจารย์ ดร.ป๋วย อึ๊งภากรณ์ อดีตผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย และอดีตอธิการบดีมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ในโอกาสครบรอบ 100 ปีชาตกาล เมื่อวันที่ 9 มีนาคม พ.ศ.2559 ในฐานะเป็นผู้มีผลงานดีเด่น ด้านการศึกษาสังคมศาสตร์ และมานุษยวิทยา

รางวัลยูเนสโก ( UNESCO Prize ) เป็นกลุ่มหนึ่งของรางวัลซึ่งเป็นที่ยอมรับกันทั่วโลก เพราะมีกฎกติกาและกระบวนการพิจารณาตัดสินรางวัลที่ชัดเจน และเป็นรางวัลที่มีอิทธิพลส่งผลกระทบต่อเนื่อง ทั้งต่อตัวบุคคลหรือองค์กรที่ได้รับรางวัลและประเทศ

รางวัลยูเนสโก มีหลายรางวัล แบ่งเป็นกลุ่มสาขารางวัลใหญ่ ๆ 5 สาขา คือ (1) การศึกษา ( Education ) (2) วิทยาศาสตร์ธรรมชาติ ( Natural Science ) (3) สังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์ ( Social and Human Sciences ) (4) วัฒนธรรม ( Culture ) และ (5) การสื่อสารและข้อมูลข่าวสาร ( Communication and Information ) โดย ที่ในแต่ละสาขา ก็มีแบ่งย่อยเป็นสาขาเจาะเฉพาะลงไปอีก เช่น สาขาวิทยาศาสตร์ ก็มีรางวัลแยกย่อยลงไปอีกเป็น รางวัลวิทยาศาสตร์ยูเนสโก ( UNESCO Science Prize ) รางวัลคาลิงกา ( Kalinga ) ฯลฯ สาขาสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์ ก็มีรางวัลแยกย่อยลงไปอีก เป็นรางวัลยูเนสโกสำหรับการศึกษาสิทธิแห่งมนุษยชน ( UNESCO Prize for Human Rights Education ) รางวัลสำหรับสันติศึกษา ( UNESCO Prize for Peace Education )

องค์การศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization) หรือ ยูเนสโก (UNESCO) เป็นทบวงการชำนัญพิเศษของสหประชาชาติ ก่อตั้งโดยได้มีการลงนามในธรรมนูญขององค์การ เมื่อวันที่ 16 พฤศจิกายน พ.ศ. 2488

ประเทศไทยเข้าเป็นสมาชิกองค์การยูเนสโกเมื่อวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2492 นับเป็นประเทศสมาชิกลำดับที่ 49 และคณะรัฐมนตรีได้มีมติแต่งตั้ง คณะกรรมการแห่งชาติว่าด้วยการศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (National Commission for UNESCO) เพื่อให้เป็นไปตามกฎบัตรของยูเนสโก โดยมีรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ เป็นประธาน, ปลัดกระทรวงศึกษาธิการ เป็นรองประธาน, และ รองปลัดกระทรวงศึกษาธิการ (ฝ่ายการต่างประเทศ) เป็นเลขาธิการ

รายนาม 20 บุคคลสำคัญของไทยที่ได้รับการยกย่องจาก UNESCO ให้เป็นบุคคลสำคัญของโลก

1. สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ

ทรงเป็นคนไทยพระองค์แรกที่ได้รับเกียรติจากยูเนสโกประกาศยกย่องให้เป็นบุคคล สำคัญของโลก เนื่องในโอกาสฉลองวันประสูติครบ 100 พรรษา เมื่อวันที่ 21 มิถุนายน 2505

2.สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัติวงศ์

ทรงได้รับการยกย่อง เนื่องในโอกาสฉลองวันประสูติครบ 100 พรรษา เมื่อวันที่ 28 เมษายน 2506

3. พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย พระมหากษัตริย์พระองค์ที่ 2 แห่งพระบรมราชจักรีวงศ์

ทรงได้รับการยกย่องจากยูเนสโก เป็นบุคคลสำคัญของโลก สาขาวรรณกรรม เนื่องในโอกาสฉลองวันพระราชสมภพครบ 200 พรรษา เมื่อวันที่ 24 กุมภาพันธ์ 2511

4. พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 พระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระศรีพัชริน ทราบรมราชินีนาถ

ทรงได้รับการถวายพระราชสมัญญา ?สมเด็จพระมหาธีราชเจ้า? ยูเนสโกยกย่องให้เป็นบุคคลสำคัญของโลกด้านวัฒนธรรม เนื่องในโอกาสฉลองวันพระราชสมภพครบ 100 พรรษาเมื่อวันที่ 1 มกราคม 2524

5.สุนทรภู่ กวีเอกครั้งรัชกาลที่ 2

ยูเนสโกได้ประกาศยกย่องให้เป็นบุคคลสำคัญของโลกด้านวรรณกรรม เนื่องในโอกาสฉลองวันเกิดครบ 200 ปี เมื่อวันที่ 26 มิถุนายน 2529 นับเป็นสามัญชนคนแรกที่ได้รับเกียรตินี้

6. ศาสตราจารย์ พระยาอนุมานราชธน (ยง เสถียรโกเศศ) นักปราชญ์และนักวัฒนธรรมสำคัญของไทย

ยูเนสโกประกาศยกย่องให้เป็นบุคคลสำคัญของโลก ผู้มีผลงานดีเด่นด้านวัฒนธรรมระดับโลก เนื่องในโอกาสครบรอบ ชาตกาล 100 ปี เมื่อวันที่ 14 ธันวาคม 2531

7. สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส

ทรงเป็นพระสงฆ์รูปแรกที่ได้รับการถวายพระเกียรติจากยูเนสโก ประกาศให้เป็นบุคคลผู้มีผลงานดีเด่นด้านวัฒนธรรมระดับโลก เนื่องในวาระฉลองวันประสูติครบ 200 ปีเมื่อวันที่ 11 ธันวาคม 2533

8. พลตรีพระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นนราธิปพงศ์ประพันธ์

เป็นคนไทยที่ยูเนสโกยกย่องให้เป็นผู้มีผลงานดีเด่นด้านวัฒนธรรมระดับโลก เนื่องในวาระฉลองวันประสูติครบ 100 ปี เมื่อวันที่ 25 สิงหาคม 2534

9.สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก

ทรงได้รับการถวายพระสมัญญา ?พระบิดาแห่งการแพทย์ไทย? เมื่อปี 2535 ยูเนสโกได้ประกาศยกย่องให้เป็นบุคคลสำคัญของโลกด้านการศึกษา วิทยาศาสตร์การแพทย์ การพยาบาลและการสาธารณสุข เนื่องในวาระฉลองครบรอบ 100 ปีวันคล้ายวันพระราชสมภพ เมื่อวันที่ 1 มกราคม 2535

10.เมื่อปี 2539 เนื่องในโอกาสที่ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงครองสิริราชสมบัติครบ 50 ปี

ยูเนสโกได้ประกาศ ยกย่องและร่วมฉลองในวาระมงคลดังกล่าวเมื่อวันที่ 9 มิถุนายน 2539

11.สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี

ทรงได้รับการยกย่องให้เป็นบุคคลสำคัญของโลกด้านการศึกษา วิทยาศาสตร์ประยุกต์ : การพัฒนามนุษย์ สังคมและสิ่งแวดล้อม เนื่องในวาระฉลองวันพระราชสมภพครบ 100 พรรษา เมื่อวันที่ 21 ตุลาคม 2543

12.ศาสตราจารย์ ดร. ปรีดี พนมยงค์ หรือหลวงประดิษฐ์มนูธรรม

ยูเนสโกประกาศให้เป็นบุคคลสำคัญของโลกด้านส่งเสริมสันติภาพ เสรีภาพ และประชาธิปไตย เนื่องในโอกาสฉลองชาตกาลครบ 100 ปี เมื่อวันที่ 11 พฤษภาคม 2543

13.พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5

ทรงได้รับการถวายพระราชสมัญญา ?พระปิยมหาราช? ทรงได้รับการยกย่องเป็นบุคคลสำคัญของโลกด้านการศึกษา วัฒนธรรม สังคมศาสตร์ มนุษยศาสตร์ การพัฒนาสังคม เนื่องในโอกาสฉลองวันพระราชสมภพครบ 150 พรรษา เมื่อวันที่ 20 กันยายน 2546

14. หม่อมหลวงปิ่น มาลากุล

บุคคลสำคัญของโลกด้านการศึกษา วัฒนธรรม (วรรณคดี) และการสื่อสาร เนื่องในโอกาสฉลองวันเกิดครบ 100 ปี เมื่อวันที่ 24 ตุลาคม 2546

15.พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 พระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยและสมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี