น้ำมันดิบ แบ่งเป็น 4 ชนิด ใหญ่ ๆ

WHAT IS PETROLEUM
( ปิโตรเลียมคืออะไร เรามาทำความรู้จักปิโตรเลียมกัน )

ปิโตรเลียม เป็นสารประกอบไฮโดรคาร์บอนอันสลับซับซ้อน ที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติในชั้นหินใต้พื้นผิวโลก มีธาตุที่เป็นองค์ประกอบหลักคือ ไฮโดรเจน และคาร์บอน ได้จากการสลายตัวของอินทรีย์สารจำนวนมาก ทับถมกันในหินตะกอน ภายใต้ความร้อนและความดันมหาศาล เมื่อนำมากลั่นจะได้ผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ เช่น ก๊าซหุงต้ม น้ำมันเบนซิน น้ำมันก๊าด น้ำมันดีเซล น้ำมันเตา ยางมะตอย รวมทั้งเคมีภัณฑ์ต่าง ๆ เช่น ปุ๋ยเคมี
ยาปราบศัตรูพืช พลาสติก และยางสังเคราะห์ เป็นต้น

ชนิดของปิโตรเลียม

น้ำมันดิบ

น้ำมันดิบประกอบด้วยสารไฮโดรคาร์บอนชนิดระเหยง่ายเป็นส่วนใหญ่ แบ่งออกได้เป็น 3 ชนิด ตามคุณสมบัติและชนิดของไฮโดรคาร์บอน
ที่ประกอบอยู่ คือ
  • น้ำมันดิบชนิดที่ไม่มีไขมาก (paraffin base)
  • น้ำมันดิบชนิดที่มียางมะตอยมาก (asphalt/naphthenic base) 
  • น้ำมันดิบชนิดผสม (mixed base) เป็นน้ำมันดิบพื้นฐานชนิดผสมกันระหว่างชนิดมีไขมากและชนิดที่มียางมะตอยมาก

           น้ำมันดิบโดยทั่วไปจะมีสีดำหรือสีน้ำตาล มีกลิ่นคล้ายน้ำมันเชื้อเพลิงสำเร็จรูป
เมื่อน้ำมันดิบรวมอยู่กับน้ำ น้ำมันดิบจะลอยอยู่เหนือน้ำ
          ภายหลังจากผ่านกระบวนการกลั่นน้ำมันแล้วจะได้ผลิตภัณฑ์น้ำมันต่างๆ ซึ่งสามารถนำไปใช้ประโยชน์ เป็นเชื้อเพลิงสำหรับเครื่องยนต์ รถยนต์ รวมทั้งเตาเผา และเตาอบต่างๆ นอกจากนี้ยังสามารถใช้ประโยชน์เป็นเชื้อเพลิงเครื่องบินใบพัดและน้ำมันเชื้อเพลิงเครื่องบินไอพ่น เป็นน้ำมันก๊าด เป็นส่วนผสมของยาฆ่าแมลง สีทาบ้าน น้ำมันชักเงา น้ำยาทำความสะอาด เป็นเชื้อเพลิงบ่มยาสูบ อบพืชผลและใช้ในอุตสาหกรรมเซรามิก

แก๊สธรรมชาติ

โดยทั่วไปสามารถแบ่งหลักๆ ได้ 2 ประเภท ดังนี้

  1. Dry gas หมายถึงแก๊สธรรมชาติที่ไม่มีส่วนผสมของแก๊สธรรมชาติเหลว (condensate) มีแต่แก๊สมีเทนเกือบร้อยเปอร์เซ็นต์ ทำให้มีราคาสูงกว่าแก๊สธรรมชาติชนิดอื่นๆ
  2. Wet gas หมายถึง แก๊สธรรมชาติที่มีส่วนประกอบหลักเป็นพวกแก๊สธรรมชาติเหลว ได้แก่ โพรเพน บิวเทน เพนเทน และเฮกเซน แก๊สเหล่านี้จะกลายเป็นของเหลวได้ง่ายที่อุณหภูมิต่ำและความดันสูง ทาให้เกิดปัญหาในการขนส่งชนิดของก๊าซธรรมชาติ 

ก๊าซมีเทนใช้ประโยชน์เป็นเชื้อเพลิงในอุตสาหกรรม เป็นวัตถุดิบสาหรับการผลิตปุ๋ย และอัดใส่ถังใช้เป็นเชื้อเพลิงรถโดยสาร
เอ็นจีวี ( Natural gas for vehicles - NGV) อีเทน และโพรเพนใช้เป็นวัตถุดิบในโรงงานอุตสาหกรรมปิโตรเคมี
ก๊าซปิโตรเลียมเหลว (Liquefied petroleum gas - LPG) ซึ่งประกอบด้วยโพรเพนและบิวเทน ใช้เป็นเชื้อเพลิงหุงต้ม เชื้อเพลิงสำหรับรถและอุตสาหกรรม
แก๊สโซลีนธรรมชาติ (Natural gas liquid - NGL) ส่งเข้าโรงกลั่นเพื่อกลั่นเป็นน้ำมันเบนซินแก๊สธรรมชาติ

PETROLEUM FORMATION AND OCCURRENCE
การกำเนิดปิโตรเลียม

ปิโตรเลียมเกิดขึ้นได้อย่างไร?

ระบบปิโตรเลียม

ระบบปิโตรเลียมที่สมบูรณ์จะต้องมี 3 องค์ประกอบ และ 5 ขบวนการที่ครบถ้วน

  • 5 กระบวนการในการเปิดปิโตรเลียม

����ѹ�Ժ ��� ��á���

                  ����ѹ�Ժ���ش����Ҩҡ���觵�ҧ� ����ѡ�����ѡɳ�ᵡ��ҧ�ѹ�͡� ����ѹ�Ժ����ٺ�ҡ�ҧ�����Ҩ�������չ�ӵ��ᴧ �������ǹ��Сͺ������������������ԧ�� �� ����ѹູ�Թ ����ѹ��Ҵ �����������ǹ�˭� �ҧ���觨������ѹ�Ժ��觴���Т��ҡ ����ǹ��Сͺ�ͧ������ԧ����§��硹��� ������ǧ����Тͧ����ѹ�Ժ�Ҩ�դ�������� 0.80 仨���ͺ 1.0 ����դ���ѵ����ǹ�����ҧ����͹�������ਹ���������ҧ 6 �֧ 8

               ��û�Сͺ���ä���͹���������㹹���ѹ�Ժ����բ�Ҵ���š�ŵ��������ش��� ��෹ (Methane) ������е���ͧ����͹��§ 1 ��� 仨��֧��Ҵ���š�ŷ���˭����е���ͧ����͹�֧ 80 ��� ����ö���͡���� 5 �������˭� � ����ѡɳ��ç���ҧ�ͧ���š�ŧ���

               1. �ǡ Normal Paraffins ���ͷ�����¡�ѹ�ҧ�Ѿ�������� N - Alkanes ������ä���͹������������ç���ҧ���е���ͧ����͹���§��͡ѹ�������� ���е�Ǣͧ����͹�����е������ਹ�Ѻ���訹������� ��Ҵ���š�Ţͧ��û��������㹹��ѹ�Ժ�յ�����Ƿ���Сͺ���� 1 �е���ͧ����͹仨��֧��� 42 �е�� ���ٵ÷ҧ��մѧ��� Cn H 2n-2   �� n �繨ӹǹ�е���ͧ����͹����š��

               2. �ǡ  ISO Paraffins ���ͷ�����¡�ѹ�ҧ�Ѿ�������� ISO - Alkanes ���ѡɳ��ç���ҧ���е���ͧ����͹���§��͡ѹ�¡�Ң��͡��ҹ��ҧ���� ���е�Ǣͧ����͹�����е���ͧ����ਹ�Ѻ���訹������� �ѧ��� �֧���ٵ÷ҧ�������͹�Ѻ�ǡ Normal Paraffins ��� Cn H 2n-2 �ǡ Paraffins ����ͧ����������������ҡ㹹���ѹ������ԧ�� ( Distillates)

               3. �ǡ Naphthenes ���ͷ�����¡�ѹ�ҧ�Ѿ�������� Cyclo - Alkanes �ѡɳ��ç���ҧ��Сͺ�����е���ͧ����͹������§��ǡѹ��ǧ�Ҩ����ǧ�� 5 ��� 6 ��� ���� 7 ��ǡ��մѧ������ҧ��ҧ��ҧ ���ٵ÷ҧ����� Cn H 2n-2 2Rn �·�� n�繨ӹǹ�е���ͧ����͹ ��� Rn �繨ӹǹ�ͧǧ����͹�������������š��

               4. �ǡ Aromatics ���ͷ�����¡�ѹ�ҧ�Ѿ�������� Arenes ��������ä���͹������ç���ҧ��Сͺ���� Benzenes Ring

               5. �ǡ Mixed Naphtheno - Aromatics �����ä���͹����������շ�� Naphthenic Ring ��� Aromatic Rings ��������š�����ǡѹ

               �ѧ��������ä���͹������ Olefins ������ٵ� Cn H2n ���ç���ҧ���е������͹���������ਹ�������㹨ӹǹ����ѧ���������� �ա���� Double Bond - C = C - ��������š�� �ѡ����辺㹹���ѹ�Ժ ����Ҩо�����㹹���ѹ������ԧ�����ҡ��ǹ����¡���´��������� ���ʹ��¤�����͹ ( Caltalytic or Thermal Cracking)

               ���ͧ�ҡ���ä���͹㹹���ѹ�Ժ�յ���袹Ҵ����ҡ �ըش��ʹ��� ����ö���������� 仨��֧��Ҵ�˭��ش �ըش��ʹ�٧ ��ͧ��������͹�٧�ҡ�֧������ö������� ������¤���ᵡ��ҧ�����ҧ�ش��ʹ�ͧ���ä���͹��ҧ � ���������㹹���ѹ�Ժ����ͧ ��Ҩ֧����ö�¡����ѹ�Ժ�͡���繼�Ե�ѳ�����ջ���ª���ҧ����¡�á���

               㹡�á������ͧ�鹹�� ����ѹ�Ժ�ж١�¡�͡���繼�Ե�ѳ���ҧ� ��͡��蹷������ѹ����ҡ�� (Atmospheric Distillation) �����͹����͹�Ѵ�繵����������͹ ��Ե�ѳ�������͡�Һҧ���ҧ����������ª������� �� ����ا��� ����ѹ��Ҵ ��й��ѹ���źҧ���ҧ��ͧ��仼�ҹ��ǹ��������س�Ҿ���¡�͹�֧�й��������ª����  

                ����ѹ�Ժ�١��������͹�����Ѻ������͹�ҡ��Ե�ѳ�����ѧ��͹� ����͡�Ҩҡ�͡��� �ҡ��鹡�١��ҹ������������ͷ������͹�֧�س����Է���ͧ��� (����Թ 360�C ���ͻ�ͧ�ѹ���ᵡ��Ǣͧ����ѹ��С���Դ����㹷��) ���Ǩ֧�մ������͡��� ���ä���͹��ǹ����ҡ������¢��� �����ǹ���˹ѡ��е�ŧ�ҡ��� �͹����͹�Ѵ��ѧ�ҡ�Ѻ������͹����ҡ�Щմ�����㹺���dz���� ��������͹�����ѹ�س����� � ������ǹ�ͧ������ö�Ǻ��������¡��� 4 ��� (Strippers) ������͹����͹�մ��������͹�蹡ѹ �س����� � �ʹ�͡��蹨�������� 105 �C �ҡ�ʹ���س����Ԩ��٧��������� � ����з�觶֧���͡��蹫�����س�������� 380 - 400 �C  ��Ե�ѳ�����ҷ���ش��ҡ�ʹ�ͷ����������Ǽ�ҹ��������¡ (Gas Separator) �������� �������͹����¡�ա�ա�������ا��� ��ǹ��ʷ�����ҡ������෹ (CH4) �����෹ (C2H6) �����������Ѵ�繢ͧ���Ǣ�� ��������������͹�����蹹���ѹ ��з������͡��ҷ��� ����ا�����Сͺ���� Propane (C3H8) ��� Butane (C4H10) ����ǹ�˭� �� Ethane (C2H6) ��� Pentane (C5H10) ����㹨ӹǹ��硹���

                 ��Ե�ѳ��ͧ���Ǩҡ�����¡ (Gas Separator) ���� Light Naphtha ��觡��͹���ѹູ�Թ�����ҹ���ͧ ��Ե�ѳ��Ѵŧ�Ҵ֧�͡�Ҩҡ Stripper ��Ǻ���� Heavy Naphtha ����ѡ���դ����ͤ෹�ѧ����٧�ͷ�����ҹ�� ��ͧ��仼�ҹ��ǹ���������ͤ෹�ա�֧�������ѹູ�Թ��ͤ෹�٧���� ����Ѻ����ѹູ�Թ����������ͧ¹��ͧ����ͧ�Թ��鹵�ͧ��ä����ͤ෹�٧�ҡ����ѧ��ͧ��������� �� Anti-Icing , Anti-Static �ա����

��Ե�ѳ����˹ѡ�Ѵŧ�Ҥ�� ����ѹ��Ҵ��觹��Ҩش���������ҧ �ҡ�й�����繹���ѹ����ͧ�Թ�� (Gas Turbine) ���ͧ��ҹ��ǹ��������س�Ҿ��СӨѴ�ǡ Aromatics �͡��ҧ����Ŵ��ѹ�� ������� ������Ѻ��������� �� Anti-Icing ��� Anti-Static �ա����

��Ե�ѳ����仡��� ����ѹ���� ����ѡ���դ�ҫ�෹�٧�͹�����ҹ�Ѻ����ͧ¹�������ع���Ƿ������

����ѹ������ (Distillate Fuel) ��觴֧�͡�Ҩҡ Sripper �����ҧ�ش�դ�ҫ�෹��ӡ��ҹ����������ͧ������ع���

                  ��Ե�ѳ���觴֧�͡�Ҩҡ���͡��蹤�� Residual Fuel �Ҩ�������繹���ѹ������� ������������͹����ҷҧ�ص��ˡ��� ��Ѻ����ͧ���Ţͧ���� �������������ԧ����Ѻ�����͹�� �ҡ�� Residual Fuel 仡��蹵����͡����٭�ҡ�� (Vacuum Distillation) ��������ѹ���� ����ѹ������� ����ҧ�е�� (Asphalt) ����ҳ�ͧ��Ե�ѳ���ҧ� ������Ҩҡ�͡������ͧ�鹢������Ѻ�������ͧ����ѹ�Ժ�����

                  �ҡ�Ӽ�Ե�ѳ��������ԧ�ҡ������ͧ���ͧ���ǹ���Ҥ���س����Է������͡�� � �ش������� (Initial Boiling Point) ��� � �ش�������͡�� 10 , 20 ���֧ 100 % (Final B.P.) �Ҿ�ͷ�����ҿ�ʴ��س����Ԩҡ�ش��������蹵���͡�Ҩ��֧�س����Է������͡���ش�������¡��� Distillation Range

�͡�ҡ��ǹ��á������ͧ������ �ѧ�բ�ǹ����ա�ҡ��·��١�Դ�鹢�� �ҧ��ǹ��á��������س�Ҿ�ͧ��Ե�ѳ�����ѹ��ҧ� �ҧ��ǹ��á�����ö����¹�ٻ��Ե�ѳ�쪹Դ˹������ա��Դ˹�觫������Ť�ҷҧ��Ҵ�٧����

น้ำมันดิบแบ่งออกเป็นกี่ประเภท อะไรบ้าง

น้ำมันดิบประกอบด้วยสารไฮโดรคาร์บอนชนิดระเหยง่ายเป็นส่วนใหญ่ แบ่งออกได้เป็น 3 ชนิด ตามคุณสมบัติและชนิดของไฮโดรคาร์บอน ที่ประกอบอยู่ คือ น้ำมันดิบชนิดที่ไม่มีไขมาก (paraffin base) น้ำมันดิบชนิดที่มียางมะตอยมาก (asphalt/naphthenic base)

น้ำมันดิบเป็นสารชนิดใด

น้ำมันดิบ คือ ปิโตรเลียมที่อยู่ในรูปของเหลวสีดำหรือสีน้ำตาล กลิ่นคล้ายน้ำมันเชื้อเพลิงสำเร็จรูป มีองค์ประกอบส่วนใหญ่คือสารประกอบไฮโดรคาร์บอนชนิดระเหยง่าย สามารถแบ่งเป็น 3 ชนิด ตามคุณสมบัติและชนิดของไฮโดรคาร์บอนที่ประกอบอยู่ คือ น้ำมันดิบฐานพาราฟิน น้ำมันดิบฐานแนฟทีน และน้ำมันดิบฐานผสม โดยเมื่อผ่านกระบวนการกลั่นแล้ว จะ ...

ปิโตรเลี่ยมส่วนใหญ่เป็นสารประกอบประเภทใด

ปิโตรเลียมเป็นสารผสมของสารประกอบไฮโดรคาร์บอนและสารอินทรีย์หลายชนิดที่เกิดตามธรรมชาติทั้งในสถานะของเหลวและแก๊ส ได้แก่น้ำมันดิบ (Crude oil) และแก๊สธรรมชาติ (Natural gas) น้ำมันดิบ

น้ำมันดิบชนิดแอสฟัลติกเบสประกอบด้วยสารเป็นอะไรเป็นหลัก

2.2 น้ำมันดิบประเภทแอสฟัลติกเบส (ASPHALTIC - BASE CRUDE OILS) ประกอบด้วยไข้พาราฟินน้อย หรือไม่มีเลย แต่จะมีพวกยางมะตอยอยู่มาก น้ำมันดิบชนิดนี้ ประกอบด้วยสาร NAPITHENES เป็นหลัก น้ำมันดิบชนิดนี้หากนำมากลั่นจะได้ผลิตภัณฑ์น้ำมันเบนซิน คุณภาพดีและยางมะตอยมากด้วย น้ำมันดิบชนิดนี้ บางทีเรียกว่า NAPHTHIANIC - BASE CRUDE.