สาระที่ควรเรียนรู้ คืออะไร

กิจกรรมฝึกปฏิบัติทั้ง 10 กิจกรรมนี้

กิจกรรมที่ 1:  กำหนดชื่อเรื่อง และวิเคราะห์สาระการเรียนรู้

- ศึกษาตัวอย่างหลักสูตรสถานศึกษา ตัวอย่างการตั้งชื่อหน่วย และศึกษาจากคู่มือหลักสูตรการศึกษาปฐมวัย พุทธศักราช ๒๕๖๐ (สำหรับเด็กอายุ ๓ - ๕ ปี) ฝึกปฏิบัติ วิเคราะห์สาระการเรียนรู้ 

(จำแนกเป็น สาระที่ควรเรียนรู้ ได้แก่ เรื่องราวเกี่ยวกับตัวเด็ก บุคคลและสถานที่แวดล้อมเด็ก ธรรมชาติรอบตัว และสิ่งต่างๆ รอบตัวเด็ก  

และ ประสบการณ์สำคัญ ได้แก่ ประสบการณ์สำคัญที่ส่งเสริมพัฒนาการด้านร่างกาย ด้านอารมณ์และจิตใจ ด้านสังคม และด้านสติปัญญา) 

กิจกรรมที่ 2: กำหนดกิจกรรมประจำวันลงในตารางกิจกรรมประจำวัน 
#ฝึกเขียนแผนฯ โดยระบุวิธีสอน ตลอดจน ทักษะการสอน และ เทคนิคการสอน ไว้ในตารางกิจกรรมประจำวันด้วย 
อาจเขียนแบบผสมผสานลงในกิจกรรม หรือ แยกช่องตารางต่างหาก ทั้งนี้ เพื่อให้ผู้ออกแบบแผนฯ และผู้นำแผนฯ ไปใช้ มีความเข้าใจตรงกันว่ากิจกรรมประจำวันที่กำหนดไว้นั้น มีความเหมาะสมกับวิธีสอนอย่างไร ผู้ใช้จะได้นำไปปรับ/ประยุกต์ใช้ต่อไป

         - ศึกษาตัวอย่างการจัดตารางกิจกรรมประจำวันของโรงเรียนต่างๆ  เช่น
การจัดตารางกิจกรรมประจำวันของโรงเรียนที่ประยุกต์ใช้รูปแบบการจัดการศึกษาปฐมวัยตามวิถีชีวิตไทย

          - ควรทำเข้าใจนิยามศัพท์ เกี่ยวกับ ศาสตร์การสอน (ทฤษฎีการสอน หลักการสอน รูปแบบการสอน วิธีสอน เทคนิคและทักษะการสอนต่างๆ) แล้วนำไประบุไว้ในตารางกิจกรรมประจำวัน  
(อ่านทบทวน สรุปสั้นๆ จาก ppt "วิธีสอน เทคนิคการสอน สื่อการสอน" )

- ควรเรียนรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับ "การจัดประสบการณ์แบบต่างๆ" และ วิธีสอน เริ่มต้นจาก  เอกสาร “14วิธีสอนสำหรับครูมืออาชีพ” และ ศึกษาเทคนิคการสอน โดยเน้นทักษะการใช้คำถามเพื่อเสริมต่อการเรียนรู้

กิจกรรมที่ 3: การวิเคราะห์สาระที่ควรเรียนรู้  การจัดทำผังมโนทัศน์

          - ศึกษาเอกสารเกี่ยวกับ การใช้แผนที่ความคิด/ผังความคิด  ผังมโนทัศน์/ผังความคิดรวบยอด 

การเขียนสาระที่ควรเรียนรู้ มี 2 ระดับ คือ

   1) สาระการเรียนรู้รายปี เป็นสาระที่ควรเรียนรู้ ซึ่งต้องวางแผนร่วมกันและปรากฏในหลักสูตรสถานศึกษา มีลักษณะที่สั้น กระชับ ส่วนประสบการณ์สำคัญนั้น นำประโยคที่อธิบายทักษะย่อยของพัฒนาการแต่ละด้านมาเขียน

   2) สาระการเรียนรู้ในแผนฯ รายวัน เป็นการเขียนสาระที่ควรเรียนรู้
(เนื้อหาที่ครูจะสอน) วิธีการเขียนจึงต้องมองเห็นกระบวนการจัดประสบการณ์อย่างชัดเจน ควรเขียนเต็มประโยค เพื่อให้ทราบชัดว่าเป็นบทบาทของผู้สอน หรือผู้เรียน ดังนั้น จึง “ต้องระบุพฤติกรรมให้ชัดเจน” ซึ่งในระดับปฐมวัยนิยมใช้ วัตถุประสงค์เชิงพฤติกรรม (หรือ เรียกว่า จุดประสงค์เฉพาะ) มากกว่าการเขียนจุดประสงค์ทั่วไป หรือ เรียกว่าจุดประสงค์ปลายทาง      

       - นิยมใช้แบบนำทางมากกว่าปลายทาง

     - ศึกษาเพิ่มเติม เอกสาร “คุณลักษณะตามวัยของผู้เรียน” “สาระการเรียนรู้” และ “ประสบการณ์สำคัญ” จาก คู่มือหลักสูตรการศึกษาปฐมวัย

กิจกรรมที่ 4:   การเขียนสาระสำคัญหรือความคิดรวบยอด 
(ถ้ายังเขียนในตอนต้นไม่ได้ ให้ทำในกิจกรรมที่ 9 และใช้แบบฝึกปฏิบัติคำถามที่ 11)

          สาระสำคัญ คือ ข้อสรุปหรือความคิดครั้งสุดท้ายที่เกิดแก่ผู้เรียน 
ควรเขียนในลักษณะที่สั้นที่สุด เป็นสาระหรือแก่นแท้ของเนื้อหาที่ต้องการให้ผู้เรียนได้รับ/เรียนรู้  สาระสำคัญมี 3 ประเภท คือ  
1. นิยามความหมาย หรือความคิดรวบยอด  
2. หลักการ ทฤษฎี กฎ
3. สัจพจน์ คติพจน์ (สุภาษิตสอนใจ)

- มีความหมายคล้ายคำว่า ความคิดรวบยอด เนื้อหาโดยย่อ ใจความสำคัญ  ประเด็นสำคัญ หัวใจของเรื่อง หลักวิชา เคล็ดวิชา มโนทัศน์พื้นฐาน

- ควรเขียนในลักษณะที่สั้น-ง่าย-ใจความเดียว

- เขียนแบบ 3ค. “คือ-ควร-คุณค่า”

- เขียนสัมพันธ์กับจุดประสงค์และเนื้อหา

        นอกจากการศึกษาเอกสารที่ให้ไปแล้ว นักศึกษาสามารถใช้แบบฝึกปฏิบัติเขียนแผนฯ ต่อไปนี้ (ตอบคำถาม 2 และ 3)

กิจกรรมที่ 5:      การเขียนประสบการณ์สำคัญ

          เลือกรายการในตารางซึ่งเป็นรายละเอียดของประสบการณ์สำคัญทั้งหมดจากหลักสูตรการศึกษาปฐมวัย แล้วนำมาเขียนลงในตารางสรุป ทั้งนี้ ต้องระบุกิจกรรมให้มีความสัมพันธ์กับเนื้อหาของหน่วยที่สอนอย่างชัดเจน

- ศึกษาเอกสาร “สาระการเรียนรู้”  และ “ประสบการณ์สำคัญ” จาก คู่มือหลักสูตรการศึกษาปฐมวัย

กิจกรรมที่ 6:   การเขียนประสบการณ์เดิมของผู้เรียน

ตัวอย่างการระดมความคิดเกี่ยวกับหน่วย