@Copyright 2016 สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ เขต 12 สงขลา
โครงการโรงเรียนใหญ่ รอยเท้าเล็ก(Low Carbon School Network)การเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ ส่งผลกระทบโดยตรงต่อมนุษย์ในทุกภาคส่วน เนื่องจากอุณหภูมิโดยรวมสูงขึ้นทำให้ฤดูกาลต่างๆ เปลี่ยนแปลงไป ปริมาณก๊าซเรือนกระจกที่เกิดจากน้ำมือมนุษย์มีปริมาณเพิ่มมากขึ้นอย่างต่อเนื่อง จะทำให้อุณหภูมิอากาศเฉลี่ยของโลกสูงขึ้นมากกว่า 4 องศาเซลเซียส ในศตวรรษที่ 21 แต่อาจจะไม่เกิดขึ้นจริง หากเราสามารถควบคุมพฤติกรรมในการใช้ชีวิตประจำวันได้ ผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ปรากฏชัดเจนขึ้น กระจายอยู่ทุกมุมโลก ไม่ว่าจะเป็น ภัยแล้ง พายุฝนรุนแรง เกษตรกรเสียหาย การระบาดของโรคภัยต่างๆ สิ่งมีชีวิตไม่สามารถปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงดังกล่าวได้ทำให้ตายลง และอาจสูญพันธ์ได้ในอนาคต จากปัญหาดังกล่าว ทำให้แต่ละประเทศทั่วโลกเกิดความตื่นตัว และตระหนักถึงปัญหาอย่างจริงจัง มีการรณรงค์เรื่องการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศมากขึ้น เกิดการประชุมและเจรจาในการแก้ปัญหาเพื่อให้เกิดข้อตกลงร่วมกันในการช่วยแก้ปัญหา โดยแนวคิดหนึ่งที่เป็นที่ยอมรับร่วมกันคือ การผลักดันในการลดการใช้พลังงาน สร้างสังคมคาร์บอนต่ำในทุกบริบทของสังคม ตั่งแต่หน่วยงานย่อยของสังคมอย่างครอบครัว โรงเรียน ชุมชน เมืองและประเทศ ประเทศไทยเป็นประเทศหนึ่งที่ให้ความสำคัญกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ โดยได้รับความสนใจในหลายภาคส่วน เกิดการรณรงค์และเคลื่อนไหวเพื่อให้ทุกคนมีส่วนร่วม ดังเช่นโครงการรณรงค์ปิดไฟ 1 ชั่วโมงให้โลกพัก หรือ โครงการ Earth Hour ที่เชิญชวนให้ทุกคนตระหนักถึงปัญหาภาวะโลกร้อนผ่านสัญลักษณ์การปิดไฟ 1 ชั่วโมง และกระตุ้นให้ทุกคนแสดงเจตนารมณ์ว่าจะทำสิ่งที่มากกว่าการปิดไฟเพียงหนึ่งชั่วโมง ตั้งแต่ปี 2555 กรุงเทพมหานคร WWF ประเทศไทย และมูลนิธิสิ่งแวดล้อมศึกษาเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน ร่วมกับภาคธุรกิจอีกหลายองค์กร ยังคงดำเนินโครงการต่อเนื่อง “โรงเรียนใหญ่ รอยเท้าเล็ก หรือ Low Carbon School Network” ขึ้น จนถึงปัจจุบัน ได้ดำเนินงานมาแล้วเป็นเวลา 3 ปี โดยมุ่งหวังที่จะให้โครงการดังกล่าวถ่ายทอดแนวคิด และแนวทางการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในชีวิตประจำวันให้กับนักเรียน เพื่อเป็นส่วนหนึ่งที่ช่วยลดปริมาณคาร์บอนที่เกิดจากการใช้ไฟฟ้า และลดปริมาณรอยเท้าคาร์บอนที่เกิดขึ้นจากการใช้ชีวิตประจำวัน ในปี 2555 ได้ดำเนินโครงการในโรงเรียนนำร่องทั้ง 16 แห่ง ใน 6 เขตโซนของกรุงเทพมหานคร ต่อจากนั้นปี 2556 – 2557 ได้ขยายผลสู่โรงเรียนในเขตจังหวัดสมุทรปราการ และปทุมธานี จำนวน 21 โรงเรียน โดยโครงการฯ ได้ประยุกต์กระบวนการสิ่งแวดล้อมศึกษาเพื่อสร้างกระบวนการเรียนรู้ด้วยแนวทาง “การใช้พลังงานอย่างสร้างสรรค์ พอเพียง (Smart Energy)” เป็นกลยุทธ์หลักที่สำคัญ และนำไปสู่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเชิงบวกต่อการขับเคลื่อนสู่สังคมคาร์บอนต่ำภายในโรงเรียน อนึ่งเป้าหมายตามแผนระยะยาว 5 ปี มุ่งหวังที่จะขยายแนวคิดของการลดรอยเท้าคาร์บอน ผ่านกิจกรรมการเรียนรู้เรื่องโลกร้อน รอยเท้าคาร์บอน และการประหยัดพลังงาน ไปยังโรงเรียนกลุ่มเป้าหมายในจังหวัดอื่นๆ เช่น ปทุมธานี เชียงใหม่ นครราชสีมา อยุธยา และฉะเชิงเทรา เป็นต้น รวมถึงการนำแนวคิดของ Smart Energy เข้าเป็นส่วนหนึ่งของสาระการเรียนรู้ในหลักสูตรสถานศึกษา โดยคาดว่าตลอดระยะเวลาในการดำเนินงานจะมีนักเรียนที่ผ่านการเรียนรู้ในโครงการนี้จำนวนไม่น้อยกว่า 20,000 คน เรายังคงมุ่งขยายแนวคิดการลดรอยเท้าคาร์บอน เพื่อเข้าสู่โครงการในปีที่สี่ตามกลุ่มเป้าหมายของแผนระยะยาว 5 ปี โดยในปีนี้จะขยายไปยังจังหวัดเชียงใหม่ พร้อมๆ กับการสร้างเครือข่ายโรงเรียนคาร์บอนต่ำให้กว้างมากยิ่งขึ้น และจะถ่ายทอดแนวคิดดังกล่าวสู่เยาวชนด้วย 2 องค์ประกอบหลักที่สำคัญ 3 ประการ ได้แก่ 1) การลดปริมาณก๊าซเรือนกระจกในสังคม (Carbon Minimization) 2) การลดปริมาณก๊าซเรือนกระจกในชีวิตประจำวันด้วยวิธีง่าย (Simpler and Richer) 3) การลดผลกระทบและปรับตัวพร้อมรับมือกับปัญหาภาวะโลกร้อน (Co-Existing with nature) ซึ่งจะประยุกต์กระบวนการสิ่งแวดล้อมศึกษา เพื่อสร้างกระบวนการเรียนรู้ด้วยแนวทาง “การใช้พลังงานอย่างสร้างสรรค์ พอเพียง (Smart Energy)” อันจะเป็นกลยุทธ์สำคัญ และนำไปสู่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเชิงบวกต่อการขับเคลื่อนสู่สังคมคาร์บอนต่ำภายในโรงเรียน มากไปกว่านั้นเยาวชนเหล่านี้ยังสามารถเป็นแรงเสริมที่จะช่วยขยายแนวคิดจากจุดเล็กๆ ในโรงเรียนไปสู่สังคมของตนเองและครอบครัวต่อไป นอกจากนี้ในปีนี้ยังจะได้นำคู่มือ Smart Energy และ Carbon Footprint ทดลองใช้ในสถานศึกษา เพื่อเตรียมการเข้าสู่หลักสูตรการเรียนรู้ในโรงเรียน โดยจะเริ่มดำเนินงานกับบางโรงเรียนที่เคยเข้าร่วมโครงการโรงเรียนใหญ่ รอยเท้าเล็กของปีที่ผ่านมา โครงการโรงเรียนใหญ่ รอยเท้าเล็ก (Low Carbon School Network) กิจกรรมต่อเนื่องของ Earth Hour 2015 ระยะเวลา เดือนเมษายน 2558 – เดือนมีนาคม 2559 แนวคิดหลัก กิจกรรมโรงเรียนใหญ่ รอยเท้าเล็ก: โครงการโรงเรียนใหญ่ รอยเท้าเล็ก เป็นโครงการที่มุ่งหวังถึงการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในชีวิตประจำวันของนักเรียนที่ร่วมโครงการทุกคน ให้เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม เป็นการลดรอยเท้าเชิงนิเวศ (Ecological Footprint) ที่แต่ละคนได้กระทำต่อสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะนักเรียนที่อยู่ในเมืองใหญ่ โครงการนี้มุ่งหวังถึงการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเชิงบุคคลที่เกิดขึ้นในชีวิตประจำวัน เป็นการเริ่มต้นที่ตนเอง สามารถกระทำได้ทันที และปฏิบัติได้อย่างเป็นรูปธรรม เพื่อลดผลกระทบต่าง ๆ ด้านสิ่งแวดล้อมที่เกิดขึ้นกับโลก และหากนักเรียนคนๆ หนึ่งสามารถกระทำได้ เมื่อรวมกับเพื่อนนักเรียนในห้อง ต่อยอดไปถึงเพื่อนนักเรียนทั้งระดับชั้น จะสามารถเปลี่ยนจากพลังเล็กๆ ของคนคนหนึ่งไปสู่การเปลี่ยนแปลงทางสังคมที่ขยายใหญ่ขึ้น เป็นระดับโรงเรียน ระดับเขต นำไปสู่การขยายผลต่อเนื่องไปถึงระดับจังหวัด และระดับประเทศในที่สุด ความคิดรวบยอดของหลักสูตรในโครงการ: โครงการโรงเรียนใหญ่ รอยเท้าเล็ก ปีที่ 4 ยังคงใช้กระบวนการและวัตถุประสงค์ของสิ่งแวดล้อมศึกษา เป็นกลยุทธ์หลักในการดำเนินกิจกรรม ตั้งแต่กระบวนการสร้างความตระหนัก (Awareness) การให้ความรู้ (Knowledge) เพื่อการปรับเปลี่ยนทัศนคติ (Attitude) นักเรียนเป้าหมายจะได้รับการพัฒนาทักษะ (Skill) และนำไปสู่การมีส่วนร่วม (Participation) ในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม เพื่อลดรอยเท้า อย่างไรก็ตามในการสร้างองค์ความรู้ต่างๆ ที่เกิดขึ้นในโครงการ มีพื้นฐานการดำเนินการจากการเรียนรู้แบบลักษณะการทำโครงการ (Project Base Learning) มุ่งหวังให้นักเรียนเป้าหมายได้มีโอกาสในการสำรวจ ค้นหา และวิเคราะห์ปัญหา ถึงผลต่างๆ ที่เกิดขึ้นจากกิจกรรมจนทำให้เกิดภาวะโลกร้อนที่มีมากยิ่งขึ้น นักเรียนจะได้ช่วยกัน พิจารณาทางเลือกในสิ่งที่ตนเองสามารถช่วยกันหรือปฏิบัติได้จริง จนนำไปสู่ขั้นตอนการลงมือปฏิบัติและนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงจริง เพื่อให้เกิดผลอย่างเป็นรูปธรรม และสามารถน้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง มาเป็นหลักในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมได้อย่างถูกต้องเหมาะสม ซึ่งกิจกรรมต่างๆ ที่เกิดขึ้นตลอดโครงการ จะใช้สอดแทรกแนวคิดและนำเสนอวิธีปฏิบัติตามแนวทางของ “การใช้พลังงานอย่างสร้างสรรค์ พอเพียง (Smart Energy)” ประกอบไปด้วย
โดย Theme จะเข้มข้นมากในเรื่อง หน่วยการเรียนรู้ ประสิทธิภาพของการใช้พลังงาน และหน่วยงานเรียนรู้ การปรับแนวคิดด้านในการพลังงาน เพราะนักเรียนสามารถนาปรับใช้ชีวิตประจำวันได้เป็นอย่างดี นอกจากนี้การดำเนินงานในปีที่ 4 จะมีการนำ “ คู่มือสู่การเป็นโรงเรียนคาร์บอนต่ำ” เข้าสู่การเรียนรู้ในโรงเรียน โดยดำเนินงานใช้กับบางโรงเรียนที่ได้เคยเข้าร่วมโครงการในปีที่ผ่านมา เพื่อศึกษาเตรียมการในการจัดเป็นสาระท้องถิ่นเกี่ยวกับโลกร้อนและพลังงานในโรงเรียนต่อไป เป้าหมาย (ตามแผน 5 ปี) – แนวคิดของการลดรอยเท้าคาร์บอน และการประหยัดพลังงานถูกถ่ายทอดไปยังโรงเรียนตามหัวเมืองใหญ่ทั่วประเทศ รวมถึงการนำแนวคิดของ Smart Energy เข้าเป็นส่วนหนึ่งของสาระการเรียนรู้ในหลักสูตรสถานศึกษา วัตถุประสงค์ โครงการปีที่ 4
กลุ่มเป้าหมาย โรงเรียนในเขตจังหวัดเชียงใหม่ จำนวน 10 โรงเรียน (ระดับประถมศึกษาตอนปลาย และมัธยมศึกษาตอนต้น) โรงเรียนในกรุงเทพมหานคร สมุทรปราการ และปทุมธานี จำนวน 7 โรงเรียน
ผลที่คาดว่าจะได้รับ
ตัวอย่างภาพกิจกรรมโรงเรียนใหญ่ รอยเท้าเล็ก ปีที่4 เชียงใหม่
มูลนิธิสิ่งแวดล้อมศึกษาเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน (ประเทศไทย) – FEEDหน่วยงานที่รับผิดชอบ องค์กรที่ปรึกษา สำนักสิ่งแวดล้อม กรุงเทพมหานคร Post Views: 254 |