แน่นอนว่าทุกอย่างย่อมมีหลักเกณฑ์ หลักสูตร หรือแบบแผนที่ปฏิบัติสืบเนื่องกันมา การศึกษาไทยก็เช่นกัน ได้มีการกำหนดหลักสูตรการเรียนการศึกษาขั้นพื้นฐาน หรือที่เราเรียกกันว่า ‘คุณลักษณะอันพึงประสงค์’ มีทั้งหมด 8 ประการ ดังต่อไปนี้ มีการกำหนดหลักสูตรการศึกษาเพื่อเป็นแกนกลางให้เหล่าบุคลากรทั้งหลายได้นำไปปฏิบัติตาม เพื่อนำมาซึ่งประสิทธิภาพสูงสุดของการศึกษาไทย และเสมือนเป็นการบ่งบอกถึงคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนที่ควรพึงมี ยึดเป็นหลักปฏิบัติที่สืบเนื่องกันมาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ซึ่งประกอบไปด้วย 8 ประการ ดังต่อไปนี้ 1. รักชาติ ศาสน์ กษัตริย์ กล่าวคือ นักเรียนควรแสดงให้เห็นถึงความสำคัญและเห็นคุณค่าของความเป็นเอกลักษณ์ของชาติไทย และคงความเป็นไทยให้สืบเนื่องต่อไป 2. ซื่อสัตย์สุจริต กล่าวคือ นักเรียนควรแสดงให้เห็นคุณค่าที่ดีที่ควรนำไปปฏิบัติในเรื่องของการพัฒนาจิตใจ เพราะสิ่งเหล่านี้จะนำมาซึ่งการอยู่ร่วมกันอย่างสงบสุขในสังคมไทย 3. มีวินัย กล่าวคือ
นักเรียนสามารถที่จะรู้จักการควบคุมตนเองในการทำสิ่งใดสิ่งนึงป็นระยะเวลานานอย่างต่อเนื่อง เพื่อนำไปสู่การดำเนินชีวิตอย่างมีคุณภาพ อย่างการศึกษาเล่าเรียนจนจบระดับปริญญา เป็นต้น 4. ใฝ่เรียนรู้ กล่าวคือ นักเรียนควรรักการเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ หรือพัฒนาสิ่งเดิมให้ดียิ่งขึ้นอยู่ตลอดเวลา ยิ่งโลกมีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว นักเรียนยิ่งต้องใฝ่หาความรู้ และเรียนรู้สิ่งใหม่ให้ทันกระแส เพื่อนำมาซึ่งการพัฒนาคุณภาพชีวิตให้สอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงของสังคมไทยในปัจจุบัน 5. อยู่อย่างพอเพียง
กล่าวคือ นักเรียนควรดำเนินตามแนวพระราชดำริหรือหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของในหลวงรัชกาลที่ 9 ที่มุ่งเน้นเรื่องความพอเพียง การออมเงิน รวมทั้งการใช้เงินอย่างไม่ประมาท ซึ่งเป็นหลักที่สอดคล้องกับการดำเนินชีวิตของตนเอง ชุมชน และท้องถิ่น เพราะการไม่มีหนี้ถือเป็นลาภอันประเสริฐยิ่ง 6. มุ่งมั่นในการทำงาน กล่าวคือ นักเรียนควรรู้จักการวางแผนและเลือกวิธีการปฏิบัติหน้าที่ให้เหมาะสมและถูกต้อง เพื่อนำไปสู่จุดหมายของการเรียนรู้ และปฏิบัติงานตามหน้าที่ที่ได้รับมอบหมายอย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด 7.
รักความเป็นไทย กล่าวคือ นักเรียนควรมีความตระหนักถึงหน้าที่และความรับผิดชอบในฐานะพลเมืองดีในสังคมไทย สืบทอดเอกลัษณ์และความเป็นไทยให้สืบเนื่องต่อไปสู่รุ่นลูกรุ่นหลาน 8. มีจิตสาธารณะ กล่าวคือ นักเรียนควรมีจิตสำนึกที่ดีสำหรับการช่วยเหลือผู้ที่เดือดร้อน หรือขาดโอกาศในสังคมไทย รู้จักการเสียสละเพื่อส่วนรวม เห็นประโยชน์ส่วนรวมมากกว่าประโยชน์ส่วนตน เพื่อสังคมไทยจะได้เป็นสังคมที่น่าอยู่ คุณภาพโดยรวมของผู้เรียน หมายความไปถึงเรื่องคุณธรรม จริยธรรม และค่านิยมของสังคม สามารถพิจารณาจากสภาพความเป็นอยู่ในสังคม รวมทั้งการเปลี่ยนแปลงของโลกอย่างรวดเร็วในปัจจุบัน นำมาซึ่งความจำเป็นที่ต้องปลูกฝังคุณลักษณะอันพึงประสงค์ดังกล่าวไว้ หากพูดถึงคุณลักษณะอันพึงประสงค์ หลายท่านอาจกำลังสงสัยถึงนิยามหรือความหมายที่แท้จริงของคำเหล่านี้ ว่ามีนิยามหรือความหมายรวมไปถึงเรื่องใดในสังคมบ้าง คุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียน
8 ประการ เป็นหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน ที่ถูกกำหนดขึ้นในปีพุทธศักราช 2551 หรือที่หลายๆ คนเรียกว่า คุณลักษณะอันพึงประสงค์ 2551 ซึ่งก็ประกอบไปด้วย คุณลักษณะอันพึงประสงค์ 8 ประการของผู้เรียน ที่ได้กล่าวไว้ข้างต้น เชื่อว่าทุกคนอยากให้สังคมไทยเป็นสังคมที่น่าอยู่ ดังนั้นหลักปฏิบัติจึงเป็นเรื่องที่สำคัญ หากเรามีหลักปฏิบัติที่ดีและแข็งแรง
คนรุ่นหลังก็จะสามารถดำเนินตามรอยและทำให้สังคมไทยน่าอยู่สืบไป อัพเดทครั้งสุดท้าย เมื่อ 4 กันยายน 2022 คุณลักษณะอันพึงประสงค์ ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐานพุทธศักราช 2551 มี 8 ประการ ได้แก่ 1) รักชาติ ศาสน์ กษัตริย์ 2) ซื่อสัตย์สุจริต 3) มีวินัย 4) ใฝ่เรียนรู้ 5) อยู่อย่างพอเพียง 6) มุ่งมั่นในการทำงาน 7) รักความเป็นไทย 8) มีจิตสาธารณะ การนำคุณลักษณะอันพึงประสงค์ทั้ง 8 ประการดังกล่าวไปพัฒนาผู้เรียนให้มีประสิทธิภาพ และเกิดประสิทธิผลนั้น สถานศึกษาต้องมีความเข้าใจเกี่ยวกับคุณลักษณะอันพึงประสงค์อย่างชัดเจน โดยพิจารณาจากนิยาม ตัวชี้วัด พฤติกรรมบ่งชี้ และเกณฑ์การให้คะแนนของคุณลักษณะอันพึงประสงค์ นิยาม ตัวชี้วัด พฤติกรรมบ่งชี้ ข้อที่ 1 รักชาติ ศาสน์ กษัตริย์ นิยาม รักชาติ ศาสน์ กษัตริย์ หมายถึง คุณลักษณะที่แสดงออกถึงการเป็นพลเมืองดีของชาติ ธำรงไว้ซึ่งความเป็นชาติไทย ศรัทธายึดมั่นในศาสนาและเคารพเทิดทูนสถาบันพระมหากษัตริย์ ผู้ที่รักชาติศาสน์กษัตริย์ คือ ผู้ที่มีลักษณะซึ่งแสดงออกถึงการเป็นพลเมืองดีของชาติ มีความสามัคคี ปรองดอง ภูมิใจเชิดชูความเป็นชาติไทยปฏิบัติตนตามหลักศาสนาที่ตนนับถือ และแสดงความจงรักภักดีต่อสถาบันพระมหากษัตริย์ ตัวชี้วัด 1.1 เป็นพลเมืองดีของชาติ 1.2 ธำรงไว้ซึ่งความเป็นชาติไทย 1.3 ศรัทธา ยึดมั่น และปฏิบัติตนตามหลักของศาสนา ตัวชี้วัดและพฤติกรรมบ่งชี้
ข้อที่ 2 ซื่อสัตย์ สุจริต นิยาม ซื่อสัตย์ สุจริต หมายถึง คุณลักษณะที่แสดงออกถึงการยึดมั่นในความถูกต้อง ประพฤติตรงตามความเป็นจริง ผู้ที่มีความซื่อสัตย์
สุจริต คือ ผู้ที่ประพฤติตรงตามความเป็นจริง ทั้งทางกาย วาจา ใจ และยึดหลักความจริง ตัวชี้วัดและพฤติกรรมบ่งชี้ ตัวชี้วัด 1.1 ประพฤติตรงตามความเป็นจริงต่อตนเองทั้งทางกาย วาจา ใจ 1.2 ประพฤติตรงตามความเป็นจริงต่อผู้อื่นทั้งทางกาย วาจา ใจ ตัวชี้วัดและพฤติกรรมบ่งชี้
ข้อที่ 3 มีวินัย นิยาม มีวินัย หมายถึง คุณลักษณะที่แสดงออกถึงการยึดมั่นในข้อตกลง กฎเกณฑ์ และระเบียบ ข้อบังคับของ ครอบครัว โรงเรียนและสังคม ผู้ที่มีวินัย คือ ผู้ที่ปฏิบัติตนตามข้อตกลง
กฎเกณฑ์ ระเบียบ ข้อบังคับของครอบครัว โรงเรียนและสังคม ตัวชี้วัด ปฏิบัติตามข้อตกลง กฎเกณฑ์ ระเบียบ ข้อบังคับของครอบครัว โรงเรียนและสังคม ตัวชี้วัดและพฤติกรรมบ่งชี้
ข้อที่ 4 ใฝ่เรียนรู้ นิยาม ใฝ่เรียนรู้ หมายถึง คุณลักษณะที่แสดงออกถึงความตั้งใจ เพียรพยายามในการเรียน แสวงหาความรู้ จากแหล่งเรียนรู้ทั้งภายในและภายนอกโรงเรียน ผู้ที่ใฝ่เรียนรู้ คือ ผู้ที่มีคุณลักษณะที่แสดงออกถึงความตั้งใจ เพียรพยายามในการเรียน และเข้าร่วมกิจกรรมการเรียนรู้ แสวงหาความรู้ จากแหล่งเรียนรู้ทั้งภายในและภายนอกโรงเรียนอย่างสม่ำเสมอ ด้วยการเลือกใช้สื่ออย่างเหมาะสม บันทึกความรู้ วิเคราะห์ สรุปเป็นองค์ความรู้ แลกเปลี่ยนเรียนรู้ ถ่ายทอด เผยแพร่ และนำไปใช้ในชีวิตประจำวันได้ ตัวชี้วัด 4.1 ตั้งใจ เพียรพยายามในการเรียน และเข้าร่วมกิจกรรมการเรียนรู้ 4.2 แสวงหาความรู้จากแหล่งเรียนรู้ต่าง ๆ ทั้งภายในและภายนอกโรงเรียน ด้วยการเลือกใช้สื่ออย่างเหมาะสม สรุปเป็นองค์ความรู้ และสามารถนำไปใช้ในชีวิตประจำวันได้ ตัวชี้วัดและพฤติกรรมบ่งชี้
ข้อที่ 5 อยู่อย่างพอเพียง นิยาม อยู่อย่างพอเพียง หมายถึง คุณลักษณะที่แสดงออกถึงการดำเนินชีวิตอย่างพอประมาณ มีเหตุผล รอบคอบ มีคุณธรรม มีภูมิคุ้มกันในตัวที่ดี และปรับตัวเพื่ออยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุข ผู้ที่อยู่อย่างพอเพียงคือ ผู้ที่ดำเนินชีวิตอย่างประมาณตน มีเหตุผล รอบคอบ ระมัดระวัง อยู่ร่วมกับผู้อื่นด้วยความรับผิดชอบ ไม่เบียดเบียนผู้อื่น เห็นคุณค่าของทรัพยากรต่างๆ มีการวางแผนป้องกันความเสี่ยง และพร้อมรับการเปลี่ยนแปลง ตัวชี้วัด 5.1
ดำเนินชีวิตอย่างพอประมาณ มีเหตุผล รอบคอบ มีคุณธรรม ตัวชี้วัดและพฤติกรรมบ่งชี้
ข้อที่ 6 มุ่งมั่นในการทำงาน นิยาม มุ่งมั่นในการทำงาน หมายถึง คุณลักษณะที่แสดงออกถึงความตั้งใจและรับผิดชอบในการทำหน้าที่การงานด้วยความเพียรพยายาม อดทน เพื่อให้งานสำเร็จตามเป้าหมาย
ผู้ที่มุ่งมั่นในการทำงาน คือ ผู้ที่มีลักษณะซึ่งแสดงออกถึงความตั้งใจปฏิบัติหน้าที่ที่ได้รับมอบหมายด้วยความเพียรพยายาม ทุ่มเทกำลังกาย กำลังใจ ในการปฏิบัติกิจกรรมต่างๆ ให้สำเร็จลุล่วงตามเป้าหมายที่กำหนดด้วยความรับผิดชอบ ตัวชี้วัด 6.1 ตั้งใจและรับผิดชอบในการปฏิบัติหน้าที่การงาน ตัวชี้วัดและพฤติกรรมบ่งชี้
ข้อที่ 7 รักความเป็นไทย นิยาม รักความเป็นไทย หมายถึง คุณลักษณะที่แสดงออกถึงความภาคภูมิใจ เห็นคุณค่า ร่วมอนุรักษ์ สืบทอดภูมิปัญญาไทย ขนบธรรมเนียมประเพณี ศิลปะและวัฒนธรรม ใช้ภาษาไทยในการสื่อสารได้อย่างถูกต้อง และเหมาะสม ผู้ที่รักความเป็นไทย คือ ผู้ที่มีความภาคภูมิใจ เห็นคุณค่า ชื่นชม มีส่วนร่วมในการอนุรักษ์สืบทอดเผยแพร่ ตัวชี้วัด 7.1 ภาคภูมิใจในขนบธรรมเนียมประเพณี ศิลปะ วัฒนธรรมไทย และมีความกตัญญูกตเวที ตัวชี้วัดและพฤติกรรมบ่งชี้
ข้อที่ 8 มีจิตสาธารณะ นิยาม มีจิตสาธารณะ หมายถึง คุณลักษณะที่แสดงออกถึงการมีส่วนร่วมในกิจกรรมหรือสถานการณ์ที่ก่อให้เกิดประโยชน์แก่ผู้อื่น ชุมชน และสังคม ด้วยความเต็มใจ กระตือรือร้น โดยไม่หวังผลตอบแทน ผู้ที่มีจิตสาธารณะ คือ ผู้ที่มีลักษณะเป็นผู้ให้และช่วยเหลือผู้อื่น แบ่งปันความสุขส่วนตนเพื่อทำประโยชน์แก่ ตัวชี้วัด 8.1 ช่วยเหลือผู้อื่นด้วยความเต็มใจโดยไม่หวังผลตอบแทน ตัวชี้วัดและพฤติกรรมบ่งชี้
ที่มา : http://www.curriculum51.net/ วิดีโอ YouTube |