การด แลผ ป วยท ม tracheostomy ค อ

การเจาะคอ (Tracheostomy) คือการเปิดรูบริเวณหน้าลำคอ เพื่อให้ผู้ป่วยที่มีปัญหาทางด้านการหายใจสามารถหายใจได้สะดวกมากขึ้น

วิธีการเจาะคอ แพทย์จะทำการผ่าเปิดผิวหนังบริเวณด้านหน้าลำคอ เพื่อนำท่อหลอดลมคอ หรือท่อเจาะคอ (Tracheostomy tube) สอดเข้าไปในช่องคอผ่านหลอดลมคอ (Trachea) ของผู้ป่วย (รูปที่ 1) เพื่อให้อากาศสามารถผ่านเข้าสู่หลอดลมและปอดของผู้ป่วยได้

ทั้งนี้เพื่อให้ผู้ป่วยไม่ต้องหายใจผ่านทางช่องจมูกและลำคอส่วนบนเหมือนในสภาวะปกติ นอกจากนี้แล้ว การเจาะคอยังช่วยให้ผู้ป่วยสามารถไอเอาเสมหะออกจากหลอดลมได้ หรือเพื่อให้ผู้ดูแลสามารถดูดเอาเสมหะออกจากหลอดลมได้อีกด้วย

ท่อเจาะคอมีกี่แบบและมีลักษณะอย่างไร

ท่อเจาะคอ สามารถแบ่งออกได้เป็น 2 แบบ ได้แก่ (รูปที่ 2)

1. แบบพลาสติก
2. แบบโลหะ

ท่อเจาะคอ มีลักษณะเป็นท่อโค้ง ประกอบด้วยท่อ 2 ชั้น ได้แก่ (รูปที่ 2)

1. ท่อชั้นนอก (Outer tube)
2. ท่อชั้นใน (Inner tube)

ท่อทั้งสองชั้นจะสวมซ้อนกันอยู่ สามารถถอดแยกออกจากกันเพื่อล้างทำความสะอาดได้ เนื่องจากผู้ป่วยเจาะคอจะมีเสมหะออกมา ดังนั้นเราจึงต้องทำการล้างเสมหะออกอยู่เสมอ เพื่อป้องกันการอุดตันของเสมหะ โดยเฉพาะเมื่อต้องใส่ท่อเจาะคอเป็นระยะเวลานานๆ

สาเหตุที่ต้องเจาะคอ

การเจาะคอนั้นเป็นการรักษาชั่วคราว แต่ในผู้ป่วยบางรายอาจต้องเจาะคอถาวร โดยกลุ่มของผู้ป่วยที่เจาะคอนั้นมีดังนี้

• มีวัตถุ หรือสิ่งของขนาดใหญ่อุดกั้นทางเดินหายใจ
• ไม่สามารถหายใจเองได้ หรือต้องใช้เครื่องช่วยหายใจในระยะเวลานาน
• มะเร็งบริเวณช่องคอ เช่น มะเร็งกล่องเสียง
• กล้ามเนื้อที่เกี่ยวข้องกับการกลืน เส้นเสียง หรือกระบังลมเป็นอัมพาต
• บาดเจ็บบริเวณปาด คอ หรือผนังทรวงอกขั้นรุนแรง
• ผู้ที่มีการผ่าตัดบริเวณรอบกล่องเสียง คอ รวมถึงกะโหลกศีรษะ
• ทางเดินหายใจบวมและอุดตันเนื่องจากดูดสารพิษหรือเขม่าควัน
• มีเสมหะมากบริเวณท่อลมและหลอดลมซึ่งต้องทำการดูดออกบ่อยครั้ง โดยเฉพาะผู้ป่วยที่ไม่มีสติ
• ผู้ป่วยที่มีการติดเชื้อในปอดและมีเสมหะคั่งซึ่งไม่สามารถไอเพื่อขับออกได้
• ไขสันหลังถูกทำลาย
• ผู้ป่วยที่มีอาการโคม่า ไม่มีสติ หรือเป้นอัมพาต
• มีปัญหาอื่นๆ เช่น ภาวการณ์หยุดหายใจขณะหลับขั้นรุนแรง

ความเสี่ยงและภาวะแทรกซ้อน

ภาวะแทรกหลังจากการเจาะคออาจเกิดขึ้นได้ทันที และหลังจากการเจาะคอ นอกจากนี้ยังอาจเกิดภาวะแทรกซ้อนได้จากท่อเจาะคอด้วย