หลายคนอาจสงสัย และไม่เคยได้ยินชื่อท่าน “ลมุล ยมะคุปต์” มาก่อน ท่านเป็นใครและมีความสำคัญอย่างไร โดยเฉพาะในวันที่ 2 มิถุนายนนี้ เราไปติดตามกันเลยค่ะ ลมุล ยมะคุปต์ บุคคลสำคัญของวงการนาฎศิลป์ไทยลมุล ยมะคุปต์ ท่านถือได้ว่า เป็นผู้หญิงบุคคลสำคัญของวงการนาฎศิลป์ไทย เป็นครูนาฏศิลป์คนแรกในการวางหลักสูตรการเรียนการสอนนาฏศิลป์ไทย โดยร่างหลักสูตรให้แก่วิทยาลัยนาฏศิลป ทำให้การเรียนนาฏศิลป์มีระบบ มีขั้นตอนในการฝึกหัด นับเป็นมรดกทางวัฒนธรรมอันล้ำค่า สำหรับผลงานด้านการประดิษฐ์ท่ารำ ที่ประดิษฐ์ให้กรมศิลปากรในฐานะผู้เชี่ยวชาญ เช่น รำแม่บทใหญ่ รำซัดชาตรี รำวงมาตรฐาน ฯลฯ ซึ่งในการคิดค้นท่ารำนั้น บางท่ารำครูละมุนสามารถนำเอาท่ารำของนาฏศิลป์เพื่อนบ้านมาดัดแปลงประดิษฐ์ขึ้นใหม่ได้อย่างแนบเนียนกลมกลืน ซึ่งเป็นแนวคิดและกลวิธีที่ครูนาฏศิลป์ในรุ่นต่อๆ มาได้นำมาใช้เป็นแบบอย่าง วันนี้ (2 มิถุนายน 2560) ถือว่าเป็นวันเกิดปีที่ 112 ของคุณลมุล ยมะคุปต์ โดยท่านเกิดวันที่ 2 มิถุนายน พ.ศ. 2448 พื้นเพเป็นชาวจังหวัดน่าน เป็นธิดาของร้อยโทนายแพทย์จีน อัญชัญภาติกับนางคำมอย คุณลมุล สมรสกับ นายสงัด ยมะคุปต์ มีบุตรธิดทั้งหมด 13 คน และเสียชีวิตลงเมื่อวันที่ 30 มกราคม พ.ศ.2526 อายุรวม 77 ปี 7 เดือน 28 วัน จุดเริ่มต้นทางด้านนาฎศิลป์ของท่านเริ่มต้นจาก บิดาพาไปถวายตัวเป็นนางละคร ณ วังสวนกุหลาบ เริ่มฝึกหัดนาฏศิลป์ตั้งแต่อายุ 5 ขวบและย้ายไปศึกษาด้านละครใน ณ วังเพชรบูรณ์ ผลงานด้านการแสดง ท่านแสดงเป็นตัวเอกเกือบทุกเรื่อง เพราะมีฝีมือเป็นเยี่ยม บทบาทที่ท่านเคยแสดง เช่น พระสังข์ เขยเล็ก เจ้าเงาะ ฮเนา ซมพลา พระวิษณุกรรม พระอภัยมณี ศรีสุวรรณ สุดสาคร อุศเรน อิเหนา สียะตรา วิหยาสะกำ อุณรุท พระราม พระลอ พระมงกุฎ อินทรชิต พระนารายณ์ พระคเณศ สมิงพระราม พระไวย พลายบัว พระพันวษา เป็นต้น ผลงานของ ลมุล ยมะคุปต์ระยะเวลาที่ดำรงตำแหน่งครู ครูพิเศษ และตำแหน่งผู้เชี่ยวชาญการสอนนาฏศิลป์ประจำวิทยาลัยนาฏศิลป์ กรมศิลปากรนั้น ท่านได้ถ่ายทอดท่ารำสำคัญ และในขณะเดียวกัน ได้ประดิษฐ์คิดค้นท่ารำที่งดงามยิ่งไว้มากมายเกินกว่าที่จะนำมากล่าวได้ครบถ้วน หากจะนำมาเฉพาะเรื่องสำคัญและเป็นสารัตถประโยชน์ ดังนี้ ประเภท “รำ”
ประเภท “ระบำ”
ประเภท “ฟ้อน”
ประเภท”เซิ้ง”
สมัยที่ ฯพณฯ หลวงวิจิตรวาทการ ดำรงตำแหน่งอธิบดีกรมศิลปากร ท่านได้ประพันธ์บทละครปลุกใจไว้หลายเรื่อง เช่น เลือดสุพรรณ เจ้าหญิงแสนหวี อานุภาพพ่อขุนรามคำแหง อานุภาพแห่งความรัก อานุภาพความเสียสละ ซึ่งมีระบำประกอบเพลงสลับฉากหลายชุดได้มีส่วนร่วมในการคิดประดิษฐ์ท่ารำทุกชุด ดังเช่น ชุดระบำเชิญพระขวัญ, ระบำชุมนุมเผ่าไทย, ระบำบายศรี, ระบำใต้ร่มธงไทย, ระบำนกสามหมู่,ระบำชุดในน้ำมีปลาในนามีข้าว, ระบำเสียงระฆัง ฯลฯ นอกจากนี้ยังเป็นผู้ให้ท่ารำของตัวเอกตัวประกอบ โดยร่วมกับหม่อมต่วน ภัทรนาวิกและนางมัลลี (หมัน) คงประภัศร์ ข้อมูลและภาพมาจาก zcooby |