ปัญหาพื้นฐานทางเศรษฐกิจ เกิดขึ้นจากการที่ทรัพยากรเศรษฐกิจมีจำกัด เมื่อเทียบกับความต้องการของมนุษย์ที่มีอยู่อย่างไม่จำกัด ทำให้ทุกสังคมประสบปัญหาพื้นฐานทางเศรษฐกิจ ซึ่งจำแนกออกได้เป็น 3 ปัญหา คือ จะเลือกผลิตอะไร (What to produce) ผลิตอย่างไร (How to produce) ผลิตเพื่อใด (For Whom to produce) 1. ปัญหาว่าจะผลิตอะไร (What) เนื่องจากมีทรัพยากรจำกัดเมื่อเทียบกับความต้องการ ดังนั้นจึงต้องมีการตัดสินใจว่าควรจะเลือกทรัพยากรที่มีอยู่ นำไปผลิตสินค้าและบริการอะไรได้บ้างที่จำเป็น และเป็นจำนวนเท่าใด จึงจะสามารถสนองความต้องการและเป็นประโยชน์สูงสุดต่อสังคม ตัวอย่างเช่น ประเทศชาติมีทรัพยากรจำกัดก็ต้องตัดสินใจว่าจะเลือกใช้ทรัพยากรที่มีอยู่จำกัดนั้นไปในการผลิตอาหารเพื่อปากท้องของพลเมืองอย่างทั่วถึง หรือควรจะผลิตอาวุธยุทโธปกรณ์ทางทหารให้เป็นประเทศมหาอำนาจ เป็นต้นการตัดสินใจว่า เราควรจะผลิตอะไร ผลิตอย่างไร และผลิตเพื่อใครดังกล่าวนี้ เป็นเรื่องของการจัดสรรทรพัยากรการผลิตที่มีอยู่จำกัด เพื่อสนองความต้องการของมนุษย์ที่มีไม่จำกัด ให้มีประสิทธิภาพสูงสุดและอำนวยประโยชน์สูงสุดต่อสังคม เศรษฐกิจ ส่วนการแก้ปัญหาจะแตกต่างกันไป แล้วแต่ระบบเศรษฐกิจของสังคมนั้นๆ เศรษฐกิจภาครัฐ ในระบบเศรษฐกิจแบบผสมที่เน้นทางด้านทุนนิยม รัฐบาลมีหน้าที่คอยดูแลความปลอดภัยความยุติธรรม เสรีภาพ สวัสดิการ บริการสาธารณะ ตลอดจนการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของบ้านเมือง กิจกรรมทางเศรษฐกิจของภาครัฐบาลก็ทำนองเดียวกับภาคเอกชน รัฐบาลจำเป็นต้องแสวงหารายได้ให้เพียงพอที่จะนำไปใช้จ่ายบริหารประเทศให้เกิดประโยชน์สุขแก่ประชาชนโดยส่วนรวม การศึกษาเศรษฐกิจภาครัฐบาลนั้นอาจแตกต่างจากการศึกษาเศรษฐกิจภาคเอกชนไปบ้างในแง่ของวิธีการ วัตถุประสงค์และเป้าหมายในการแสวงหารายได้ และการใช้จ่ายของภาครัฐบาลมุ่งใช้จ่ายเพื่อประโยชน์ของคนส่วนใหญ่ โดยมิได้มุ่งในทางการค้าหากำไร ซึ่งในบทนี้นักเรียนจะได้ศึกษาทำความเข้าใจเศรษฐกิจภาครัฐบาลต่อไป ความหมายและวัตถุประสงค์ของเศรษฐกิจภาครัฐ เศรษฐกิจภาครัฐ (public economy) เป็นการศึกษากิจกรรมทางเศรษฐกิจกรรมทางเศรษฐกิจของรัฐทางด้านรายได้ หนี้สาธารณะ และรายจ่ายของรัฐนโยบายที่รัฐกำหนดระดับและโครงสร้างของรายได้ ผลกระทบจากการจัดเก็บรายได้ และการใช้จ่ายเพื่อดำเนินกิจกรรมทางเศรษฐกิจของภาครัฐ และผลของการใช้จ่ายที่มีต่อเศรษฐกิจ สังคมและการเมือง เพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์ด้านเศรษฐกิจของประเทศโดยส่วนรวม วัตถุประสงค์ด้านเศรษฐกิจ หมายความรวมถึงการมีงานทำและการมีรายได้ การรรักษาเสถียรภาพของระดั้บราคา การรักษาเสถียรภาพของดุลการชำระเงิน การผลักดันให้ระบบเศรษฐกิจมีการเจริญเติบโตอย่างมั่นคง เป็นต้น ความสำคัญของเศรษฐกิจภาครัฐ การจัดเก็บรายได้ การก่อหนี้ หรือการใช้จ่ายเงินจำนวนมากจากภาครัฐสู่ภาคเอกชน ย่อมก่อผลกระทบต่อการผลิต การบริโภค และการจ้างงานอย่างมาก โดยเฉพาะในประเทศกำลังพัฒนาด้วยแล้ว เศรษฐกิจภาครัฐยิ่งมีความสำคัญมากขึ้น เช่น งานสาธารณูปโภครัฐวิสาหกิจ เป็นต้น การที่เศรษฐกิจภาครัฐมีความสำคัญมากขึ้นเช่นนี้ เราพอสรุปได้ว่ามาจากสาเหตุสำคัญ 2 ประการ คือ การวางแผนพัฒนาเศรษฐกิจ การวางแผนพัฒนาเศรษฐกิจเป็นกระบวนการกำหนดแผนงานล่วงหน้าในการวางโครงการ แผนงานวิธีปฏิบัติ และการจัดหาทรัพยากรหรือเงินทุนในการพัฒนาเศรษฐกิจให้บรรลุเป้าหมายในระยะเวลาที่กำหนดแบ่งเป็น 3 ระดับ คือ 1. การวางแผนระดับชาติ เป็นการวางแผนพัฒนาเศรษฐกิจรวมของประเทศโดยอาจแบ่งเป็นแผนระยะยาวหรือแผนประจำปี และมีการกำหนดเป้าหมายต่างๆ ไว้ เช่น อัตราเพิ่มของรายได้ประชาชาติ เป็นต้น 2. การวางแผนระดับภาคเศรษฐกิจ เป็นการวางแผนพัฒนาเศรษฐกิจตามภาคเศรษฐกิจ เช่น แผนพัฒนาอุตสาหกรรม แผนพัฒนาเกษตรกรรม แผนพัฒนาการค้าต่างประเทศ เป็นต้น 3. การวางแผนระดับโครงการ เป็นการวางแผนเป็นรายโครงการ มีรายละเอียดมากกว่าแผนระดับชาติและแผนระดับภาคเศรษฐกิจ โดยกำหนดแผนการดำเนินงาน วิธีการดำเนินงาน และกำหนดหน่วยปฏิบัติไว้เป็นระเบียบแบบแผน https://sites.google.com/site/sujinthorn4444/payha-phun-than-thang-sersthkic
|