การบริหารราชการตามพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน ต้องเป็นไปเพื่อประโยชน์สุขของประชาชน เกิดผลสัมฤทธิ์ต่อภารกิจของรัฐ ความมีประสิทธิภาพ ความคุ้มค่าในเชิงภารกิจแห่งรัฐการลดขั้นตอนการปฏิบัติงาน การลดภารกิจและยุบเลิกหน่วยที่ไม่จำเป็น การกระจายภารกิจและทรัพยากรให้แก่ท้องถิ่น การกระจายอำนาจตัดสินใจ การอำนวยความสะดวก
และการตอบสนองความต้องการของประชาชน โดยมีผู้รับผิดชอบต่อผลของงาน 1.1 หลักการปฏิบัติหน้าที่ของส่วนราชการ 1.2 หลักการจัดระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน 1.3 หลักการแบ่งส่วนราชการ ส่วนราชการที่อยู่ในการจัดระเบียบบริหารราชการส่วนกลางมีฐานะเป็นนิติบุคคล ดังนี้
1. สำนักนายกรัฐมนตรี (มีฐานะเป็นกระทรวง) 2.1
การจัดตั้ง การจัดตั้ง สำนักนายกรัฐมนตรี กระทรวง ทบวง กรม ให้ตราเป็นพระราชบัญญัติ 2.2 การรวมและการโอนส่วนราชการ 2.3 การเปลี่ยนชื่อและการยุบส่วนราชการ 2.4 การแบ่งส่วนราชการ
การแบ่งส่วนราชการภายในสำนักงานรัฐมนตรี กรม หรือส่วนราชการที่เรียนชื่ออย่างอื่นที่มีฐานะเป็นกรม ให้ออกเป็นกฎกระทรวง โดยให้รัฐมนตรีเจ้าสังกัดเป็นผู้ออกกฎกระทรวง และในการแบ่งส่วนราชการและการกำหนดอำนาจหน้าที่นั้นให้สำนักงานคณะกรรมการข้าราชการพลเรือนและสำนักงบประมาณร่วมกันเสนอความเห็นต่อคณะรัฐมนตรี
การจัดระเบียบและอำนาจหน้าที่ของสำนักนายกรัฐมนตรีให้เป็นไปตามกฎหมายว่าด้วยการปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม ส่วนราชการในสำนักนายกรัฐมนตรี ที่กำหนดไว้ในกฎหมายว่าด้วยการปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม มีฐานะเป็นกรม (ปัจจุบันมีส่วนราชการภายในอยู่ทั้งหมด 14 แห่ง) 3.1 นายกรัฐมนตรี อำนาจหน้าที่นายกรัฐมนตรี 1. กำกับโดยทั่วไปซึ่งการบริหารราชการแผ่นดิน เพื่อการนี้จะสั่งให้ราชการส่วนกลาง ราชการส่วนภูมิภาค และส่วนราชการซึ่งมีหน้าที่ควบคุมราชการส่วนท้องถิ่น ชี้แจง แสดงความคิดเห็น ทำรายงานเกี่ยวกับการปฏิบัติราชการ ในกรณีจำเป็นจะยับยั้งการปฏิบัติราชการใด ๆ
ที่ขัดต่อนโยบายหรือมติของคณะรัฐมนตรีก็ได้และมีอำนาจสั่งสอบสวนข้อเท็จจริงเกี่ยวกับการปฏิบัติราชการของราชการส่วนกลาง ราชการส่วนภูมิภาค และราชการส่วนท้องถิ่น 2. มอบหมายให้รองนายกรัฐมนตรีกำกับการบริหารราชการของกระทรวงหรือทบวงหนึ่งหรือหลายกระทรวงหรือทบวง 3. บังคับบัญชาข้าราชการฝ่ายบริหารทุกตำแหน่งซึ่งสังกัดกระทรวง ทบวง กรมและส่วนราชการที่เรียกชื่ออย่างอื่นที่มีฐานะเป็นกรม
4. สั่งให้ข้าราชการซึ่งสังกัดกระทรวง ทบวง กรมหนึ่งมาปฏิบัติราชการสำนักนายกรัฐมนตรี โดยจะให้ขาดจากอัตราเงินเดือนทางสังกัดเดิมหรือไม่ก็ได้ ในกรณีที่ให้ขาดจากอัตราเงินเดือนทางสังกัดเดิม ให้ได้รับเงินเดือนในสำนักนายกรัฐมนตรีในระดับ และขั้นที่ไม่สูงกว่าเดิม 5. แต่งตั้งข้าราชการซึ่งสังกัดกระทรวง ทบวง กรมหนึ่งไปดำรงตำแหน่งของอีกกระทรวง ทบวง กรมหนึ่ง โดยให้ได้รับเงินเดือนจากกระทรวง ทบวง กรมเดิม
ในกรณีเช่นว่านี้ให้ข้าราชการซึ่งได้รับแต่งตั้งมีฐานะเสมือนเป็นข้าราชการสังกัดกระทรวง ทบวง กรม ซึ่งตนมาดำรงตำแหน่งนั้นทุกประการ แต่ถ้าเป็นการแต่งตั้งข้าราชการตั้งแต่ตำแหน่งอธิบดีหรือเทียบเท่าขึ้นไป ต้องได้รับอนุมัติจากคณะรัฐมนตรี 6. แต่งตั้งผู้ทรงคุณวุฒิเป็นประธานที่ปรึกษา ที่ปรึกษา หรือคณะที่ปรึกษาของนายกรัฐมนตรี หรือเป็นคณะกรรมการเพื่อปฏิบัติราชการใด ๆ และกำหนดอัตราเบี้ยประชุมหรือค่าตอบแทนให้แก่ผู้ซึ่งได้รับแต่งตั้ง 7. แต่งตั้งข้าราชการการเมืองให้ปฏิบัติราชการในสำนักนายกรัฐมนตรี 8. วางระเบียบปฏิบัติราชการ เพื่อให้การบริหารราชการแผ่นดินเป็นไปโดยรวดเร็วและมีประสิทธิภาพ เท่าที่ไม่ขัดหรือแย้งกับพระราชบัญญัตินี้หรือกฎหมายอื่น 9. ดำเนินการอื่น ๆ ในการปฏิบัติตามนโยบาย 3.2 การปฏิบัติหน้าที่แทน และการปฏิบัติราชการแทนนายกรัฐมนตรี การปฏิบัติหน้าที่แทน ในระหว่างที่คณะรัฐมนตรีต้องอยู่ในตำแหน่งเพื่อปฏิบัติหน้าที่ต่อไปจนกว่าคณะรัฐมนตรีที่ตั้งขึ้นใหม่จะเข้ารับหน้าที่เพราะนายกรัฐมนตรีตาย ขาดคุณสมบัติ ต้องคำพิพากษาให้จำคุก สภาผู้แทนราษฎรมีมติไม่ไว้วางใจ ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยว่าความเป็นรัฐมนตรีของนายกรัฐมนตรีสิ้นสุดลง หรือวุฒิสภามีมติให้ถอดถอนจากตำแหน่ง ให้คณะรัฐมนตรีมอบหมายให้รองนายกรัฐมนตรีคนใดคนหนึ่งเป็นผู้ปฏิบัติหน้าที่แทนนายกรัฐมนตรี
ถ้าไม่มีผู้ดำรงตำแหน่งรองนายกรัฐมนตรีหรือมีแต่ไม่อาจปฏิบัติราชการได้ ให้คณะรัฐมนตรีมอบหมายให้รัฐมนตรี การปฏิบัติราชการแทน ในกรณีที่นายกรัฐมนตรีเป็นผู้บังคับบัญชาส่วนราชการที่เรียกชื่ออย่างอื่นและมีฐานะเป็นกรม แต่มิได้สังกัดสำนักนายกรัฐมนตรีหรือทบวง นายกรัฐมนตรีจะมอบหมายให้รองนายกรัฐมนตรีหรือรัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรีปฏิบัติราชการแทน ผู้ช่วยสั่งและปฏิบัติราชการ ผู้ช่วยสั่งและปฏิบัติราชการของนายกรัฐมนตรี มีอยู่ 2 ตำแหน่งคือ รองนายกรัฐมนตรี และ รัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี 3.3 เลขาธิการนายกรัฐมนตรี ผู้ช่วยสั่งและปฏิบัติราชการ ตำแหน่งทางราชการ 3.4 เลขาธิการคณะรัฐมนตรี 3.5 ปลัดสำนักนายกรัฐมนตรี ผู้ช่วยสั่งและปฏิบัติราชการ ตำแหน่งทางราชการ สำนักงานปลัดสำนักนายกรัฐมนตรี 4. กระทรวง
กระทรวงมีอำนาจหน้าที่ตามที่กำหนดไว้ในกฎหมายว่าด้วยการปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม และมีการจัดระเบียบของส่วนราชการดังต่อไปนี้ 4.1 การตั้งส่วนราชการเพื่อรับผิดชอบหน้าที่โดยเฉพาะ 4.2 การวางแผนการใช้ทรัพยากรร่วมกัน 4.3 รัฐมนตรีว่าการกระทรวง และ ผู้ช่วยสั่งและปฏิบัติราชการ 4.4 ปลัดกระทรวง และ ผู้ช่วยสั่งและปฏิบัติราชการ 4.5 กลุ่มภารกิจ 5. ทบวงปัจจุบันนี้ไม่มีการจัดตั้งทบวงขึ้นมาแล้วแต่จะขออธิบายเพื่อความเข้าใจ ดังนี้ 6. กรมกรมซึ่งสังกัดหรือไม่สังกัดสำนักนายกรัฐมนตรี กระทรวง หรือทบวงอาจแบ่งส่วนราชการดังนี้ 1. สำนักงานเลขานุการกรม มีอำนาจหน้าที่เกี่ยวกับราชการทั่วไปของกรมและราชการที่มิได้แยกให้เป็นหน้าที่ของกองหรือส่วนราชการใดโดยเฉพาะมีเลขานุการกรมเป็นผู้บังคับบัญชาข้าราชการ และรับผิดชอบในการปฏิบัติราชการของสำนักงานเลขานุการกรม 6.1 อำนาจหน้าที่ของกรม 6.2 อธิบดีและการใช้อำนาจ 6.3 ผู้ช่วยปฏิบัติราชการ 6.4 เขต 6.5 ผู้ตรวจราชการ 7. หน่วยบริการรูปแบบพิเศษการปฏิบัติราชการของส่วนราชการภายในกรม ที่มีลักษณะเป็นการให้บริการหรือมีการบริการที่เกี่ยวเนื่องกันอยู่และหากแยกการบริหารจะบรรลุเป้าหมายตามมาตรา 3/1 ยิ่งขึ้น ให้จัดตั้งเป็น “หน่วยบริการรูปแบบพิเศษ” ได้ ซึ่งหน่วยบริการรูปแบบพิเศษไม่ถือเป็นส่วนราชการและรัฐวิสาหกิจ และรายได้ของหน่วยบริการรูปแบบพิเศษเป็นรายได้ที่ไม่ต้องนำส่งคลังตามกฎหมายว่าด้วยวิธีการงบประมาณและกฎหมายว่าด้วยเงินคงคลัง 8. การปฏิบัติราชการแทน 1. อำนาจที่มอบได้คือ อำนาจในการสั่ง การอนุญาต การอนุมัติ การปฏิบัติราชการหรือการดำเนินการอื่นที่ผู้ดำรงตำแหน่งใดจะพึงปฏิบัติหรือดำเนินการตามกฎหมาย กฎ ระเบียบ ประกาศหรือคำสั่งใด หรือมติของคณะรัฐมนตรีในเรื่องใด ถ้ากฎหมาย กฎ ระเบียบ ประกาศ หรือคำสั่งนั้นหรือมติของคณะรัฐมนตรีในเรื่องนั้นมิได้กำหนดเรื่องการมอบอำนาจไว้เป็นอย่างอื่น หรือมิได้ห้ามเรื่องการมอบอำนาจไว้
ผู้ดำรงตำแหน่งนั้นอาจมอบอำนาจให้ผู้ดำรงตำแหน่งอื่นในส่วนราชการเดียวกันหรือส่วนราชการอื่น หรือผู้ว่าราชการจังหวัดเป็นผู้ปฏิบัติราชการแทนได้ ตามหลักเกณฑ์ที่กำหนดในพระราชกฤษฎีกา 9. การรักษาราชการแทนการรักษาราชการแทน คือ การสั่งให้ข้าราชการของผู้ดำรงตำแหน่งที่ต่ำกว่ามาปฏิบัติหน้าที่แทนตำแหน่งที่ว่างหรือผู้ดำรงตำแหน่งไม่สามารถปฏิบัติงานได้ โดยมีอำนาจเทียบเท่าตำแหน่งนั้นทุกประการ ไม่ว่าจะเป็นการอำนาจที่รับมอบมาจากตำแหน่งอื่น หรือการเป็นกรรมการโดยตำแหน่ง โดยมีหลักเกณฑ์ดังต่อไปนี้ 9.1 กรณีที่ไม่มีนายกรัฐมนตรี หรือไม่อาจปฏิบัติราชการได้ ให้รองนายกรัฐมนตรี หรือรัฐมนตรีคนใดคนหนึ่งเป็นผู้รักษาราชการแทนตามลำดับ หากมีผู้ดำรงตำแหน่งรอง ฯ หรือ รมต. หลายคนให้คณะรัฐมนตรีเลือกคนใดคนหนึ่ง 9.2 ในกรณีไมมีรัฐมนตรีว่าการกระทรวง หรือไม่อาจปฏิบัติราชการได้ ให้รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงนั้นเป็นผู้รักษาราชการแทนอันดับแรก หากไม่มีให้คณะรัฐมนตรีมอบหมายให้รัฐมนตรีคนใดคนหนึ่งเป็นผู้รักษาราชการแทน 9.3 ในกรณีที่ไม่มีเลขานุการรัฐมนตรี หรือไม่อาจปฏิบัติราชการได้ ให้ผู้ช่วยเลขานุการรัฐมนตรีเป็นผู้รักษาราชการแทน ถ้าไม่มีผู้ช่วยเลขานุการรัฐมนตรี ให้รัฐมนตรีว่าการกระทรวงแต่งตั้งข้าราชการในกระทรวงนั้นเป็นผู้รักษาราชการแทน 9.4 ในกรณีที่ไม่มีปลัดกระทรวง หรือไม่อาจปฏิบัติราชการได้ ให้รองปลัดกระทรวงเป็นผู้รักษาราชการแทน ถ้ามีรองปลัดกระทรวงหลายคน ให้รัฐมนตรีว่าการกระทรวงแต่งตั้งรองปลัดกระทรวงคนใดคนหนึ่งเป็นผู้รักษาราชการแทน ถ้าไม่มีผู้ดำรงตำแหน่งรองปลัดกระทรวง ให้แต่งตั้งข้าราชการในกระทรวงที่ดำรงตำแหน่งไม่ต่ำกว่าอธิบดีเป็นผู้รักษาราชการแทน 9.5 ในกรณีที่ไม่มีอธิบดีหรือไม่อาจปฏิบัติราชการได้ ให้รองอธิบดีเป็นผู้รักษาราชการแทน ถ้ามีรองอธิบดีหลายคน ให้ปลัดกระทรวงแต่งตั้งรองอธิบดีคนใดคนหนึ่งเป็นผู้รักษาราชการแทน ถ้าไม่มีผู้ดำรงตำแหน่งรองอธิบดีให้แต่งตั้งข้าราชการในกรมซึ่งดำรงตำแหน่งเทียบเท่ารองอธิบดีรักษาราชการแทน ทั้งนี้รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเห็นสมควรจะแต่งตั้งข้าราชการคนใดคนหนึ่งซึ่งดำรงตำแหน่งไม่ต่ำกว่ารองอธิบดีหรือเทียบเท่า เป็นผู้รักษาราชการแทนก็ได้ ความแตกต่างระหว่างการปฏิบัติราชการแทนกับการรักษาราชการแทน การปฏิบัติราชการแทน คือ การมอบอำนาจ กฎหมายมอบอำนาจให้ใครผู้นั้นต้องใช้อำนาจเอง แต่มีข้อยกเว้นอยู่ว่าอำนาจทางปกครองมีการมอบอำนาจได้ การมอบอำนาจนี้เกิดขึ้นได้ตามกฎหมาย ถ้ากฎหมายบอกไม่ให้มอบก็มอบอำนาจให้ใครไม่ได้
การมอบอำนาจให้ปฏิบัติราชการแทนเป็นการมอบอำนาจให้เฉพาะส่วนในการนั้นๆ ผู้ได้รับมอบอำนาจให้ปฏิบัติราชการแทนมาแค่ไหนก็มีอำนาจทำได้แค่นั้น สรุปความแตกต่างระหว่างการปฏิบัติราชการแทนกับการรักษาราชการแทนสั้นๆ ได้ดังนี้ 10. การบริหารราชการในต่างประเทศ“คณะผู้แทน” หมายความว่า บรรดาข้าราชการฝ่ายพลเรือน หรือข้าราชการฝ่ายทหารประจำการในต่างประเทศซึ่งได้รับแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งในสถานเอกอัครราชทูต สถานกงสุลใหญ่ สถานกงสุล สถานรองกงสุล ส่วนราชการของกระทรวงการต่างประเทศซึ่งเรียกชื่อเป็นอย่างอื่นและปฏิบัติหน้าที่เช่นเดียวกับสถานเอกอัครราชทูตหรือสถานกงสุลใหญ่ และคณะผู้แทนถาวรไทยประจำองค์การระหว่างประเทศ
1.
บริหารราชการตามกฎหมายและระเบียบแบบแผนของทางราชการ
“รองหัวหน้าคณะผู้แทน” หมายความว่า ข้าราชการสังกัดกระทรวงการต่างประเทศซึ่งได้รับแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งเป็นผู้ช่วยสั่งและปฏิบัติราชการแทนหัวหน้าคณะผู้แทน และมีหน้าที่รักษาราชการแทนในกรณีที่ไม่มีผู้ดำรงตำแหน่งหัวหน้าคณะผู้แทน หรือมีแต่ไม่อาจปฏิบัติราชการได้ 11. การจัดระเบียบบริหารราชการส่วนภูมิภาค ส่วนภูมิภาคมีการจัดระเบียบบริหารราชการดังนี้ 11.1 จังหวัด11.1.1 การจัดตั้ง 11.1.2 การขอจัดตั้งงบประมาณของกลุ่มจังหวัด 11.1.3 อำนาจของจังหวัด 11.1.4 คณะกรมการจังหวัด 11.1.5 แผนพัฒนาจังหวัด 11.1.6 คณะกรรมการธรรมาภิบาลจังหวัด 11.1.7 ผู้ว่าราชการจังหวัด ผู้ช่วยสั่งและปฏิบัติราชการแทนผู้ว่าราชการจังหวัด ผู้ช่วยเหลือผู้ว่าราชการจังหวัด การจำกัด หรือตัดทอน อำนาจผู้ว่าราชการจังหวัด การแบ่งส่วนราชการในจังหวัด 11.2 อำเภอ11.2.1 การจัดตั้ง 11.2.2 อำนาจหน้าที่ของอำเภอ 11.2.3 การไกล่เกลี่ยและประนอมข้อพิพาททางแพ่ง 11.2.4 การไกล่เกลี่ยความผิดที่มีโทษทางอาญา 11.2.5 นายอำเภอ อำนาจหน้าที่นายอำเภอ ผู้ช่วยเหลือนายอำเภอ การแบ่งส่วนราชการในอำเภอ 12. การจัดระเบียบบริหารราชการส่วนท้องถิ่น
ท้องถิ่นใดที่เห็นสมควรจัดให้ราษฎรมีส่วนในการปกครองท้องถิ่นให้จัดระเบียบการปกครองเป็นราชการส่วนท้องถิ่น และตามกฎหมายระเบียบบริหารราชการแผ่นดินให้จัดระเบียบบริหารราชการส่วนท้องถิ่นดังนี้ 13. คณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ คณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ เรียกโดยย่อว่า “ก.พ.ร.” ประกอบด้วย 13.1 กรรมการผู้ทรงคุณวุฒิต้องมีคุณสมบัติและไม่มีลักษณะต้องห้ามดังต่อไปนี้ 13.2 การพ้นจากตำแหน่งตามวาระของกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิพ้นจากตำแหน่งเมื่อ 13.3 เลขาธิการ ก.พ.ร. 13.4 อำนาจหน้าที่ ก.พ.ร. สำนักงานปลัดกระทรวงเป็นส่วนราชการระดับใดสำนักงานปลัดกระทรวงมหาดไทย เป็นหน่วยงานระดับกรม สังกัดกระทรวงมหาดไทย ดำเนินงานเกี่ยวกับราชการประจำทั่วไปของกระทรวง ที่ไม่เป็นหน้าที่ของกรมใดกรมหนึ่ง กำกับ เร่งรัด การปฏิบัติราชการของส่วนราชการในกระทรวงให้เป็นไปตามนโยบาย แนวทาง และแผนการปฏิบัติราชการของกระทรวง จัดทำแผนแม่บท งานการข่าว งานประชาสัมพันธ์ การพัฒนาระบบงานและ ...
ข้อใดมีฐานะเป็นนิติบุคคลนิติบุคคลตามกฎหมายมหาชน ของกฎหมายไทยได้แก่ กระทรวง ทบวง กรม จังหวัด องค์กรบริหารส่วนท้องถิ่น เช่น องค์การบริหารส่วนจังหวัด องค์การบริหารส่วนตำบล เทศบาล กรุงเทพมหานคร เมืองพัทยา รัฐวิสาหกิจ วัดในพระพุทธศาสนา และองค์การมหาชน ซึ่งแตกต่างจากระบบกฎหมายของประเทศภาคพื้นยุโรปที่ถือว่ารัฐเท่านั้นเป็นนิติบุคคลมหาชน กระทรวง ทบวง ...
แต่ละกระทรวงมีกรมอะไรบ้างกรมสรรพากร สำนักงานคณะกรรมการนโยบายรัฐวิสาหกิจ สำนักงานบริหารหนี้สาธารณะ
...
หน่วยงานราชการ. ผู้ใดเป็นผู้บังคับบัญชาข้าราชการในกระทรวงมาตรา ๓๒ กรมมีอำนาจหน้าที่เกี่ยวกับราชการส่วนใดส่วนหนึ่งของกระทรวงหรือทบวงตามที่กำหนด ในพระราชกฤษฎีกาแบ่งส่วนราชการของกรม หรือตามกฎหมายว่าด้วยอำนาจหน้าที่ของกรมนั้น กรมมีอธิบดีเป็นผู้บังคับบัญชาข้าราชการ และรับผิดชอบในการปฏิบัติราชการของกรมให้เป็นไปตาม และแผนการปฏิบัติราชการของกระทรวง และในกรณีที่มีกฎหมายอื่นกำหนดอำนาจ ...
|