หลักธรรมสำคัญของพระพุทธศาสนา 1.ขันธ์ 5 หรือ เบญจขันธ์ คือ องค์ประกอบของชีวิตมนุษย์ที่ประกอบด้วยรูปและนาม รูป คือ ส่วนที่เป็นร่างกาย ประกอบด้วยธาตุ 4 ได้แก่ นาม คือ ส่วนที่มองไม่เห็นหรือจิตใจ ได้แก่ 2.อริยสัจ 4 จากอริยสัจ 4 สังเกตได้ว่า มรรคมีองค์แปด คือ ไตรสิกขา ได้แก่ ความสำคัญของอริยสัจ 4 3. ไตรลักษณ์ คือ
ลักษณะทั่วไปของสิ่งทั้งปวง 4. กฎแห่งกรรม หมายถึง กระบวนการกระทำและการให้ผลการกระทำของมนุษย์ ซึ่งมีหลักอยู่ว่า
“คนหว่านพืชเช่นใด ย่อมได้ผลเช่นนั้น ผู้ทำความดีย่อมได้รับผลดี ผู้ทำกรรมชั่วย่อมได้รับผลชั่ว” 5. พรหมวิหาร 4 6. อัปปมาท 7.
สังคหวัตถุ 4 8. ฆราวาสธรรม 4 9. บุญกิริยาวัตถุ 10 10. สัปปุริสธรรม 7 เป้าหมายของชีวิต 11.กุลจิรัฏฐิติธรรม 4 หลักธรรม 4 ประการที่ทำให้ตระกูลมั่งคั่ง ประกอบด้วย 12.จักร
4 หลักธรรม 4 ประการที่นำบุคคลไปสู่ความเจริญ ประกอบด้วย 13.อตถะ หรือ อรรถ แปลว่า ประโยชน์ อัตถะ 3 คือประโยชน์ หรือ สิ่งที่มุ่งหวัง 3 ประการ
ได้แก่ 14. ทิฏฐธัมมิกัตถะ 4 หลักธรรม 4 ประการที่นำไปใช้แล้วได้ประโยชน์ในปัจจุบัน 15.สัมปรายิกัตถะ ธรรมที่เป็นไปเพื่อความเกื้อกูลและความสุขในภายหน้า ปรมัตถะ ประโยชน์สูงสุด คือ พระนิพพาน อันเป็นธรรมที่ดับทุกข์นั่นเอง การที่พระนิพพานได้ชื่อว่า มีประโยชน์อย่างยิ่ง ประโยชน์ที่แท้จริง เป็นการหลุดพ้นจากสังสารวัฏ อันเกิดจากการปฏิบัติทางสายกลางหรือมัชฌิมาปฏิปทาหรือมรรค 8 นั่งเอง เครดิต
หลักธรรมอัตถะ 3 มีอะไรบ้างอนึ่ง ถ้าหากจะไม่แบ่งในแง่ระดับ จะแบ่งในแง่ประโยชน์ หรือจุดหมายที่เกี่ยวข้องกับความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์เป็นด้านๆ ก็แบ่งไว้อีก บอกว่าประโยชน์ หรืออัตถะ มี 3 ด้าน คือ 1. ประโยชน์ตน (อัตตัตถะ) 2. ประโยชน์ผู้อื่น (ปรัตถะ) 3. ประโยชน์ร่วมกัน (อุภยัตถะ)
ประโยชน์3มีอะไรบ้าง๑. อัตตัตถะ ประโยชน์ตน ๒. ปรัตถะ ประโยชน์ผู้อื่น ๓. อุภยัตถะ ประโยชน์ทั้ง ๒ ฝ่าย หรือ ประโยชน์ร่วมกัน
ประโยชน์สูงสุดในพระพุทธศาสนา เรียกว่า อะไร3. ประโยชน์หรือผลอย่างยิ่งหรือประโยชน์ สูงสุดคือพระนิพพานเรียกว่า ปรมัตถะ (พระเทพเวที (ประยุทธ์ปยุตฺโต), 2531)
ประโยชน์หรือจุดหมายทั้ง 3 ระดับ สามารถแยกออกเป็นกี่ด้าน๑. จุดหมายขั้นตาเห็น หรือประโยชน์ปัจจุบันทันตา (ทิฏฐธัมมิกัตถะ) ๒. จุดหมายขั้นเลยตามองเห็น หรือประโยชน์เบื้องหน้า (สัมปรายิกัตถะ) ๓. จุดหมายสูงสุด หรือประโยชน์อย่างยิ่ง (ปรมัตถะ) ๑. จุดหมายขั้นตาเห็น หรือประโยชน์ปัจจุบัน (ทิฏฐธัมมิกัตถะ)ที่สําคัญคือ
|