โหมโรงเสภา เพลงกังวาลเบิกหล้า โอ่เสียงพามาไกลใกล้ สำเนียงบอกความใน มีงานเรื่มรู้รับกัน บทเพลงดังขับขาน ใช้กล่อมกาลในงานนั้น เชิญเทพศักดิ์สิทธิ์พลัน ได้สถิตมีมงคล เสียงปลุกเร้าเอื้อนออด ระทึกยอดเสนาะดล ฟังเคลิ้มคล้ายต้องมนต์ ลุเพลงแรกคือ "โหมโรง" เพลงโหมโรงมีหลากหลายประเภท เช่น โหมโรงพิธี โหมโรงละคร โหมโรงโขน โหมโรงเสภา โหมโรงมโหรี โหมโรงหนังใหญ่ ในแต่ละประเภทของเพลงโหมโรงจะมีกลุ่มเพลงมากมายใช้บรรเลงประกอบพิธีโดยเฉพาะ ยกตัวอย่างกลุ่มเพลงของโหมโรงพิธี ได้มีการแบ่งเป็น 3 ประเภทคือ โหมโรงเช้า โหมโรงเย็น และโหมโรงเทศน์ •โหมโรงเย็น ใช้ในพิธีที่นิมนต์พระมาเจริญพระพุทธมนต์มี 13 เพลงคือสาธุการ ตระ รัวสามลา ต้นเข้าม่าน เข้าม่าน ปฐม ลา เสมอ รัว เชิด กลม ชำนาญและกราวใน(บางครั้งอาจมีรัวท้าย) •โหมโรงเทศน์ ใช้ในพิธีการแสดงพระธรรมเทศนา มี 6 เพลงคือสาธุการ กราวใน เสมอ เชิด ชุบและลา เป็นต้น ในเพลงโหมโรงอื่นๆ ก็มีกลุ่มเพลงที่จะบรรเลงจำเพาะเช่นเดียวกัน การแสดงของคมในครั้งนี้ จะนำเพลงในกลุ่มโหมโรงเสภามาบรรเลงเดี่ยวเครื่องดนตรีระนาดเอกในเพลง โหมโรงไอยเรศ โหมโรงอัฐมบาท และเพลงโหมโรงปฐมดุสิตบรรเลงเดี่ยวซอด้วง เพลงโหมโรงเสภา ใช้ประกอบการขับเสภาโดยบรรเลงสลับกับการขับเสภา โหมโรงชุดนี้มี 2 กลุ่มเพลงคือ •รัวประลองเสภา ใช้เพื่ออุ่นเครื่องนักดนตรี ก่อนที่จะขับเสภาในลำดับต่อไป•ตัวเพลงโหมโรงเสภา เป็นเพลงเดี่ยวๆ มาบรรเลงเป็นชุดสั้นๆ เช่น อัฐมบาท จุฬามณี แขกมอญ พม่าวัด ฯลฯ ส่วนที่คมบรรเลงจะเป็นตัวเพลงโหมโรงเสภา เป็นเพลงเดี่ยวบรรเลงเป็นชุดสั้นดังนี้ เพลงโหมโรงไอยเรศ ...ผู้แต่งคือนายช้อย สุนทรวาทิน แต่งจากเพลงไอยเรศชูงา ๒ ท่อน และไอยเรศชูวง ๒ ท่อน รวมกันซึ่งเป็นเพลงทำนองเก่าสมัยอยุธยา อยู่ในตับเรื่องฉิ่งโบราณมาขยายเป็นอัตราสามชั้น ในสมัยรัชกาลที่ ๕ เพื่อให้เป็นเพลงโหมโรงประจำวงปี่พาทย์ของพระยาจิรายุมนตรี (เนียม) เพลงนี้จัดว่าเป็นยอดของเพลงโหมโรงเสภาซึ่งนักดนตรีนิยมนำไปบรรเลงอย่างกว้างขวางทั้งวงปี่พาทย์ วงมโหรี และวงเครื่องสาย ใช้หน้าทับปรบไก่สามชั้น เพลงโหมโรงอัฐมบาท ...ดัดแปลงมาจากเพลงแปดบทสามชั้นของ คุณครูหลวงประดิษฐ์ไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) ลูกเล่นในเพลงคิดค้นโดยวงกอไผ่ มีลูกล้อเลียนเพลงต้นแบบหลายเพลงทั้งแปดบท-เขมรปี่แก้วทางสักวาและอื่นๆ ชื่อเพลงแปลจากแปดบทเป็น “อัฐม” เลขแปด บวกกับ “บาท” ซึ่งเป็นส่วนย่อยของบท ใช้หน้าทับปรบไก่สามชั้น กลองสองหน้า (เพลงนี้ไม่มีกลอง คมใส่จังหวะคนเดียวไม่ได้ ขออภัยที่เพลงไม่สมบูรณ์) |