การแสดงแนวอนุรักษ์ มีอะไรบ้าง

2. เป็นการบริหารร่างกายให้มีสุขภาพสมบูรณ์ โดยเฉพาะวิชานาฏศิลป์นั้น ในขณะฝึกหัดนัยว่าเป็นการออกกำลังกายอย่างดีเยี่ยม ได้บริหารร่างกายทั่วทุกส่วน

·         ประโยชน์ทางอ้อม

1. นาฏศิลป์ช่วยให้ผู้เรียนมีจิตใจอ่อนโยน มีสติ และมีสมาธิที่ มั่นคง ไม่หวั่นไหวไปกับสิ่งรอบข้าง ซึ่งทำให้ผู้นั้นมีความสามารถในขณะปฏิบัติงานต่าง ๆ ได้ผลมีประสิทธิภาพเพิ่มมากขึ้น นอกจากนั้นช่วยผ่อนคลายและความเครียดของจิตใจ ดังจะเห็นได้ว่า ศิลปินในแขนงนี้มีอายุยืนยาว มีสุขภาพดีเป็นส่วนมาก

2. ช่วยปรับปรุงบุคลิกภาพให้งดงามยิ่งขึ้น ผู้ที่เรียนนาฏศิลป์จะมีลักษณะพิเศษเห็นได้เด่นชัด อาทิ ขณะเวลานั่ง หรือ ยืน จะสง่างาม เพราะได้รับการฝึกฝนวิธีการนั่งยืนมาเป็นอย่างดี ในขณะเดียวกันเป็นผู้ที่รู้จักควบคุมอารมณ์ไม่ตื่นตระหนก และกล้าที่จะแสดงออก สิ่งต่าง ๆ เหล่านี้ เป็นผลจากประสบการณ์ในการแสดงทั้งสิ้น

ที่มารูป : https://sites.google.com/site/nangsawkalyasukhci/prayochn-khxng-natsilp

แนวทางการอนุรักษ์นาฏศิลป์

 ๑. การค้นคว้าวิจัย ควรศึกษาและเก็บรวบรวมข้อมูลภูมิปัญญาของไทยในด้านต่างๆ  ของท้องถิ่น จังหวัด ภูมิภาค และประเทศโดยเฉพาะอย่างยิ่งภูมิปัญญาที่เป็น  ภูมิปัญญาของท้องถิ่น มุ่งศึกษาให้รู้ความเป็นมาในอดีต และสภาพการณ์ในปัจจุบัน 

 ๒. การอนุรักษ์ โดยการปลุกจิตสำนึกให้คนในท้องถิ่นตระหนักถึงคุณค่าแก่นสาระและ ความสำคัญของภูมิปัญญาท้องถิ่น ส่งเสริมสนับสนุนการจัดกิจกรรมตามประเพณีและ  วัฒนธรรมต่างๆ สร้างจิตสำนึกของความเป็นคนท้องถิ่นนั้นๆ ที่จะต้องร่วมกันอนุรักษ์  ภูมิปัญญาที่เป็นเอกลักษณ์ของท้องถิ่น รวมทั้งสนับสนุนให้มีพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นหรือ  พิพิธภัณฑ์ชุมชนขึ้น เพื่อแสดงสภาพชีวิตและความเป็นมาของชุมชน อันจะสร้างความ  รู้และความภูมิใจในชุมชนท้องถิ่นด้วย 

 ๓. การฟื้นฟู โดยการเลือกสรรภูมิปัญญาที่กำลังสูญหาย หรือที่สูญหายไปแล้วมา  ทำให้มีคุณค่าและมีความสำคัญต่อการดำเนินชีวิตในท้องถิ่น โดยเฉพาะพื้นฐานทาง  จริยธรรม คุณธรรม และค่านิยม 

 ๔. การพัฒนา ควรริเริ่มสร้างสรรค์และปรับปรุงภูมิปัญญาให้เหมาะสมกับยุคสมัยและเกิดประโยชน์ในการดำเนินชีวิตประจำวัน โดยใช้ภูมิปัญญาเป็นพื้นฐานในการรวมกลุ่มการพัฒนาอาชีพควรนำความรู้ด้านวิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยีมาช่วยเพื่อต่อยอดใช้ในการผลิต การตลาด และการบริหาร ตลอดจนการป้องกันและอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม 

๕. การถ่ายทอด โดยการนำภูมิปัญญาที่ผ่านมาเลือกสรรกลั่นกรองด้วยเหตุและผลอย่างรอบคอบและรอบด้าน แล้วไปถ่ายทอดให้คนในสังคมได้รับรู้ เกิดความเข้าใจ ตระหนักในคุณค่า คุณประโยชน์และปฏิบัติได้อย่างเหมาะสม โดยผ่านสถาบันครอบครัว สถาบันการศึกษา และการจัดกิจกรรมทางวัฒนธรรมต่างๆ 

๖. ส่งเสริมกิจกรรม โดยการส่งเสริมและสนับสนุนให้เกิดเครือข่ายการสืบสานและพัฒนาภูมิปัญญาของชุมชนต่างๆ เพื่อจัดกิจกรรมทางวัฒนธรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่นอย่างต่อเนื่อง 

๗. การเผยแพร่แลกเปลี่ยน โดยการส่งเสริมและสนับสนุนให้เกิดการเผยแพร่และแลกเปลี่ยนภูมิปัญญาและวัฒนธรรมอย่างกว้างขวาง โดยให้มีการเผยแพร่ภูมิปัญญาท้องถิ่นต่างๆ ด้วยสื่อและวิธีการต่างๆ อย่างกว้างขวาง รวมทั้งกับประเทศอื่นๆ ทั่วโลก 

๘. การเสริมสร้างปราชญ์ท้องถิ่น โดยการส่งเสริมและสนับสนุนการพัฒนาศักยภาพของชาวบ้าน ผู้ดำเนินงานให้มีโอกาสแสดงศักยภาพด้านภูมิปัญญา ความรู้ความสามารถอย่างเต็มที่ มีการยกย่อง

หนังสืออ่านเพ่มิ เตมิ

การอนุรกั ษแ์ ละสบื ทอดนาฏศิลปไ์ ทย
และนาฏศิลป์สากล

1

คานา

นาฏศิลป์ไทยเป็นมรดกทางวัฒนธรรมแสดงถึงความเป็นไทย
มีคุณค่าควรแก่การอนุรักษ์และสบื ทอด การชมการแสดงท่หี ลากหลายจะ
ช่วยให้ผู้ชมรู้จักการแสดงจากท่ีต่าง ๆ มากมาย

พชร จันทร์ทอง
โรงเรียนบ้านขุนประเทศ

2

สารบัญ 1
1
การอนุรักษ์และสบื ทอดนาฏศิลป์ไทยและนาฏศิลป์สากล 3
จุดมุ่งหมายของการแสดงนาฏศิลป์ไทยและนาฏศิลป์สากล 4
หลักการอนุรักษ์นาฏศิลป์ไทยและนาฏศิลป์สากล 6
คุณค่านาฏศิลป์ไทย 7
การสบื ทอดนาฏศิลป์ 8
การปฏิบัติตนเพ่อื รักษาและสบื ทอดการแสดงนาฏศิลป์ 10
หลักการชมการแสดงนาฏศิลป์
สาระสาคัญ

3

1

การอนรุ กั ษ์และสบื ทอดนาฏศิลป์ไทย
และนาฏศิลปส์ ากล

จดุ มงุ่ หมายของการแสดงนาฏศิลปไ์ ทยและนาฏศลิ ปส์ ากล

1. เพ่อื งานพิธีการต่าง ๆ เช่น พิธีต้อนรับแขกเมอื งคนสาคัญ พิธีแห่เทวรูปท่ีเคารพประจาปีเพ่อื เป็นสิริ
มงคล พิธีฉลองงานสาคัญ งานวันสาคัญตามเทศกาลต่าง ๆ เป็นต้น

2. เพ่อื ความบันเทิงและสร้างสรรค์นาฏศิลป์ให้ความบันเทิงแก่ผู้ร่วมงาน
ต่าง ๆ เช่น การราอวยพรในงานวันเกิดการแสดงในงานร่นื เริงต่าง ๆ

2

3. เพ่อื การออกกาลังกายและพัฒนาบุคลิกภาพ การฝึกซ้อมการแสดงนาฏศิลป์ทาให้ได้
เคล่อื นไหวร่างกายและเสริมสร้างบุคลิกภาพ และการทรงตัวให้มีความสง่างาม

4. เพ่อื การอนุรักษ์และเผยแพร่นาฏศิลป์ แสดงถึงเอกลักษณ์ของท้องถ่ินในท้องถ่ินจะมีการสบื
ทอดและอนุรักษ์วัฒนธรรมทางนาฏศิลป์เอาไว้มิให้สูญหาย โดยมีการสอนและการแสดงเพ่ือ
เผยแพร่นาฏศิลป์ไทยและนาฏศิลป์สากล

5

3

หลักการอนรุ ักษน์ าฏศลิ ปไ์ ทยและนาฏศิลปส์ ากล
การอนุรักษ์นาฏศิลป์ไทยและนาฏศิลป์สากล มีหลักสาคัญดังน้ี

1. การตระหนักและเข้าใจถึงความสาคัญของนาฏศิลป์ ส่ิงน้ีคอื ความจาเป็นอันดับแรกเพราะ
การท่ีเราจะดารงรักษาส่ิงใดไว้นั้น เราต้องมคี วามรู้ความเข้าใจในส่ิงนั้นเพ่อื เราจะได้ตระหนักถึงคุณ
ประโยชน์และความสาคัญของส่ิงนั้น
2. ให้การส่งเสริมสนับสนุนทุกครั้งท่มี ีโอกาส เช่น การเข้าไปชมการแสดงหรอื ร่วมกิจกรรมอ่นื ๆ
ท่ีเก่ียวข้องกับการแสดงนาฏศิลป์ไทยและนาฏศิลป์สากล

3. ให้การยอมรับและเคารพในวิชาชีพ โดยส่งเสริมให้คนในสังคมเข้าใจยอมรับและเคารพ
ในอาชีพผู้ท่ีเป็นศิลปิน ขณะเดียวกันศิลปินก็ต้องประพฤติตนเป็นแบบอย่างท่ีดี

6

4

คุณค่านาฏศิลปไ์ ทย

นาฏศิลป์ไทย เป็นมรดกทางวัฒนธรรมท่บี รรพบุรุษไทยได้สร้างสรรค์และสบื ทอดกัน
มาจนถึงปัจจุบันจึงถือเป็นส่ิงท่ีมีคุณค่าต่อคนไทย

คุณค่าของนาฏศิลป์ท่ีมตี ่อคนไทย มีดังน้ี

1. เป็นเคร่อื งหมายแสดงความเป็นเอกลักษณ์ของชาติเพราะนาฏศิลป์ไทยเป็นศิลปะการแสดงท่ี
สบื ทอดกันมาตั้งแต่โบราณมีวิวัฒนาการตามสมัยนิยมแต่ยังคงรูปแบบการแสดงท่เี ป็น

เอกลักษณ์ดั้งเดิม เช่น ใช้ท่าร่ายราแบบนาฏศิลป์ไทย ผู้แสดงแบบคนไทยสมัยก่อน
เป็นต้น

7

5

2. สะท้อนให้เห็นถึงขนบธรรมเนียมประเพณีและวัฒนธรรม ทาให้เราได้เรียนรู้ถึง
ขนบธรรมเนียมประเพณีและวัฒนธรรมในท้องถ่นิ ต่าง ๆ ผ่านการชมการแสดงนาฏศิลป์พ้ืนเมอื ง

3. ให้ความรู้ความบันเทิงแก่ผู้ชม ทาให้ผู้ชมได้รับความสนุกสนานเพลิดเพลิน และในการ
แสดงบางชุด อาจได้รับความรู้อีกด้วย เช่น การชมโขน ทาให้ได้เรียนรู้เร่อื งราวของเร่อื ง
รามเกียรต์ิ เป็นต้น

8

6

การสบื ทอดนาฏศิลป์

นาฏศิลป์ เป็นผลงานท่ีมนุษย์เราสร้างสรรค์ข้ึน เพ่อื สนองตอบไปในส่ิงท่เี ห็นว่าดีงาม
มีความสุข มีความบันเทิงและคุณค่าของนาฏศิลป์ สามารถนาไปสู่ความรู้สึกนกึ คิดของจิตใจและ
ส่งผลให้เกิดพลังในการดาเนินชีวิต

9

7

การปฏบิ ตั ิตนเพ่ือรักษาและสบื ทอดการแสดงนาฏศลิ ป์

1. ศึกษาค้นคว้าเร่อื งราวเก่ียวกับนาฏศิลป์ท่ีสนใจเพ่อื เก็บเป็นข้อมูลในการศึกษาเรียนรู้
เก่ียวกับนาฏศิลป์ต่อไป

2. เข้าร่วมกิจกรรมท่ีเก่ียวกับนาฏศิลป์เพ่อื ช่นื ชมและหาประสบการณ์มากข้ึน
3. ฝึกเรียนการแสดงนาฏศิลป์ท่ีสนใจจนเกิดความชานาญ

4. ร่วมส่งเสริมและเผยแพร่การแสดงนาฏศิลป์ในชุมชนให้ผู้อ่นื ได้รู้จัก

10

8

หลักการชมการแสดงนาฏศิลป์

การชมนาฏศิลป์ให้ได้รับความรู้และความเพลิดเพลิน นักเรียนต้องรู้หลักการชมด้วย
โดยเฉพาะเม่อื ชมการแสดงนาฏศิลป์ชุดต่าง ๆ ควรรู้จักพิจารณาเปรียบเทยี บการแสดงท่มี าจาก

ท้องถ่ินต่าง ๆ ว่ามีความแตกต่างและเหมอื นกันอย่างไร ซ่ึงจะทาให้นักเรียนได้ความรู้
และประสบการณ์จากการชมการแสดงมากข้ึน

การเปรียบเทียบการแสดงนาฏศิลป์ อาจมีหลักสังเกตได้ดังน้ี

1. สังเกตท่ารา ควรดูว่าการแสดงนาฏศิลป์ท่ีชมนั้นมลี ักษณะการเคล่อื นไหวอย่างไร เช่น
รวดเร็ว ว่องไว อ่อนช้อยงดงาม เป็นต้น นอกจากน้พี ิจารณาดูว่ามีความแตกต่างหรอื
คล้ายคลึงกับการแสดงท่มี าจากท่ีอ่นื หรอื ไม่

11

9

2. สังเกตดนตรี ประกอบเพราะดนตรีเป็นส่วนหน่งึ ของการแสดงนาฏศิลป์ชุด
ต่าง ๆ ให้นักเรียนพิจารณาว่า เคร่ืองดนตรีท่ใี ช้ประกอบการแสดงมเี คร่อื งดนตรีชนิดใดบ้าง
และมีการบรรเลงคล้ายหรอื แตกต่างจากการแสดงท่มี าจากการแสดงชุดอ่นื อย่างไร

3. สังเกตเน้อื ร้อง ให้พิจารณาว่าจังหวะและทานองมีลักษณะอย่างไรมีความหมายหรอื ต้องการส่อื ถึงเร่อื ง
ใดแล้วดูว่าคล้ายกันหรอื แตกต่างจากการแสดงนาฏศิลป์จากท้องถ่ินอ่นื อย่างไร

4. สังเกตการแต่งกาย การแสดงนาฏศิลป์ท่ีมาจากท้องถ่ินต่าง ๆ มักมีการแต่งกายไม่เหมอื นกันให้
พิจารณาว่า ผู้แสดงของนาฏศิลป์แต่ละชุด แต่ละท้องถ่ินมีการแต่งกายอย่างไร มีองค์ประกอบ
และอุปกรณ์ในการแสดงอะไรบ้าง แล้วเปรียบเทียบกับการแสดงชุดอ่นื ว่ามคี วาม
แตกต่างและความเหมอื นกันอย่างไร

12

10

สาระสาคญั

นาฏศิลป์ไทย เป็นมรดกทางวัฒนธรรมแสดงถึงความเป็นไทยและมีคุณค่า
ควรแก่การอนุรักษ์และสบื ทอด และการชมการแสดงท่ีหลากหลายจะช่วยให้

ผู้ชมรู้จักการแสดงจากท่ีต่าง ๆ มากมาย

13

บรรณานุกรม 11

หนังสอื รายวิชาศิลปะ ชั้นประถมศึกษาปีท่ี ๔ 14
สถาบันพัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว.)

หนังสอื รายวิชาดนตรี - นาฏศิลป์ ชั้นประถมศึกษาปีท่ี ๔
อักษรเจริญทัศน์ (อจท.)

11

15

ระบำอนุรักษ์มีอะไรบ้าง

หน่วยงานใดมีส่วนสำคัญในการอนุรักษ์นาฏศิลป์ไทย

เพราะเหตุใดจึงต้องมีการอนุรักษ์นาฏศิลป์ไทย

การแสดงละครมีเรื่องอะไรบ้าง