สำนวนไทย หมายถึง ถ้อยคำ กลุ่มคำ หรือประโยคที่ไม่ได้แปลความหมายตรงๆ แต่มีความหมายเชิงเปรียบเทียบแฝงอยู่ ซึ่งเป็นข้อความที่กล่าวสืบต่อกันมาช้านาน ส่วนใหญ่เป็นสำนวนที่เกิดจากวัฒนธรรมและพฤติกรรมต่างๆ ในชีวิตประจำวันของคนไทย นอกจากนี้ยังมี สุภาษิต และ คำพังเพย ที่มีลักษณะอุปมาอุปมัยเช่นเดียวกัน แต่จะเน้นความหมายเชิงสั่งสอน ว่ากล่าวตักเตือน และเสียดสี ตามวิถีชีวิตและแนวคิดของคนไทยสมัยก่อน ทำให้บางครั้งมักจะเรียกรวมกันว่า "สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย" Show คนไทยมักจะคุ้นเคยกับสำนวนไทยมาตั้งแต่วัยเด็ก ไม่ว่าจะเป็นจากการฟังผู้ใหญ่ในบ้านพูด หรือแม้แต่ได้เรียนเรื่องการใช้สำนวนไทย ในชั้นเรียนระดับต่างๆ โดยเฉพาะในระดับประถมศึกษาที่เริ่มสอนให้นักเรียนได้รู้จักความหมายของสำนวนไทย เพื่อช่วยในการสื่อสารและอ่านวิเคราะห์ ซึ่งสำนวนส่วนใหญ่จะง่าย ไม่ซับซ้อน เด็กๆ สามารถเข้าใจง่าย ยกตัวอย่างเช่น ขวานผ่าซาก : การพูดตรงมากจนเกินไป โดยไม่ดูกาลเทศะ ไม่ได้คิดว่าจะสร้างความพอใจให้แก่ผู้อื่นหรือไม่ ลิงหลอกเจ้า : ทำตัวเรียบร้อยเฉพาะเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้ใหญ่ แต่พอลับหลังก็ทำตัวอีกแบบ ไก่งามเพราะขนคนงามเพราะแต่ง : คนจะดูดีได้นั้น จะต้องรู้จักแต่งหน้าแต่งตัวให้สวยงาม รวม 30 สํานวนไทย พร้อมความหมาย ที่ใช้บ่อยในชีวิตประจำวันสำหรับคนที่สงสัยว่า สำนวนไทย มีอะไรบ้าง? การแบ่งประเภทของสำนวนไทย ไม่ได้จำกัดรูปแบบตายตัว ขึ้นอยู่กับว่าต้องการแบ่งตามเกณฑ์ใด เช่น สำนวนไทย ก-ฮ, สำนวนไทยเกี่ยวกับการกระทำ, สำนวนไทยเกี่ยวกับอาหาร เป็นต้น ไทยรัฐออนไลน์ขอยกตัวอย่างสำนวนไทย พร้อมความหมาย ที่มักพบเห็นได้ทั่วไปในชีวิตประจำวัน ดังนี้ 1. สุกเอาเผากิน 2. ผักชีโรยหน้า 3. งมเข็มในมหาสมุทร 4. หัวล้านนอกครู 5. ไม่เอาถ่าน 6. ช้าๆ ได้พร้าเล่มงาม 7. รำไม่ดีโทษปี่โทษกลอง 8. คนล้มอย่าข้าม 9. ความวัวไม่ทันหาย ความควายก็เข้ามาแทรก 10. ลูกไม้หล่นไม่ไกลต้น 11. ปิดทองหลังพระ 12. สี่ตีนยังรู้พลาด นักปราชญ์ยังรู้พลั้ง 13. ซื่อกินไม่หมด คดกินไม่นาน 14. เด็ดดอกฟ้า 15. ปากว่าตาขยิบ 16. กิ่งทองใบหยก 17. แกว่งเท้าหาเสี้ยน 18. ขี่ช้างจับตั๊กแตน 19. เข้าเมืองตาหลิ่ว ต้องหลิ่วตาตาม 20. จับปลาสองมือ 21. น้ำขึ้นให้รีบตัก 22. ฟังหูซ้าย ทะลุหูขวา 23. มืดแปดด้าน 24. รักวัวให้ผูกรักลูกให้ตี 25. ดาบสองคม 26. ตำน้ำพริกละลายแม่น้ำ 27. ทำนาบนหลังคน 28. ปลาหมอตายเพราะปาก 29. เลือดขึ้นหน้า 30. ชักแม่น้ำทั้งห้า สำนวนไทย ถือเป็นภูมิปัญญาทางภาษาและวัฒนธรรมของไทย ที่สืบสานกันมาจนถึงปัจจุบัน แต่การจะหยิบยกสำนวนต่างๆ มาใช้ ก็ควรรู้คำแปล ความหมาย เพื่อจะได้ใช้อย่างเหมาะสมและถูกกาลเทศะ สำนวนสุภาษิตและคำพังเพยแตกต่างกันอย่างไรสำนวน เป็นคำกล่าวที่คมคาย กะทัดรัดงดงาม และฟังดูไพเราะจับใจ รวมเนื้อความของเรื่องยาว ๆ ให้สั้นลง สำนวนเป็นคำกล่าวที่ใช้ถ้อยคำเพียงเล็กน้อย แต่กินความหมายลึกซึ้ง สุภาษิต สุภาษิต หมายถึง คำกล่าวที่ดีงาม เป็นคำสั่งสอนที่มุ่งแนะนำให้ปฏิบัติ ให้ประพฤติดี ประพฤติชอบ หรือให้ละเว้น หมวด ก
ความหมายของคำพังเพยคืออะไรคำพังเพย หมายถึง ถ้อยคำที่เป็นสำนวนที่พูดไว้กลาง ๆ เพื่อชวนให้คิด ถ้านำมาใช้ให้เหมาะกับเรื่องที่กำลังพูดกัน จะทำให้เข้าใจเรื่องที่พูดนั้นชัดเจนขึ้น เช่นพูดว่า รถยนต์ตอนที่เบรกเริ่มไม่ดีก็ไม่รีบไปซ่อม พอเบรกแตกไปชนต้นไม้เข้า เลยต้องเสียค่าซ่อมมาก เข้าทำนอง เสียน้อยเสียยาก เสียมากเสียง่าย.
สํานวนสุภาษิตคําพังเพยมีอะไรบ้างรวม 45 คำพังเพยไทยที่ใช้บ่อย. กรุงศรีอยุธยาไม่สิ้นคนดี หมายถึง เมื่อบ้านเมืองถึงคราวลำบาก ก็ยังเหลือคนดีมาช่วยกอบกู้สถานการณ์ให้ผ่านพ้นไปได้. กลิ้งครกขึ้นภูเขา ... . กว่าถั่วจะสุกงาก็ไหม้ ... . เก็บเบี้ยใต้ถุนร้าน ... . แกว่งเท้าหาเสี้ยน ... . เกลือจิ้มเกลือ ... . เกลือเป็นหนอน ... . ใกล้เกลือกินด่าง. เหตุใดจึงกล่าวว่าสุภาษิตและคำพังเพยเป็นสำนวนด้วยกันทั้งคู่สุภำษิตคำพังเพย จัดรวมอยู่ใน “สำนวน” ด้วยกันทั้งคู่เพรำะมีควำมหมำยในเชิงเปรียบเทียบ และเป็น ถ้อยค ำที่ใช้สืบเนื่องกันมำนำน
|