เทคโนโลยีการปลูกพืชใน โรงเรือน

Mang mike - japanese farmer _ Facebook.mp4

หลักการสำคัญของการเพิ่มผลผลิตทางการเกษตร ทำได้ 2 วิธี 

        1.การขยายพื้นที่ทำการเกษตร
        2.การนำความรู้ทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีใหม่ ๆ มาใช้เพิ่มปริมาณและคุณภาพของผลผลิต
วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีที่เกี่ยวข้องกับการผลิตพืช (เพิ่มปริมาณผลผลิตโดยไม่ต้องเพิ่มพื้นที่)
        1.การคัดเลือกพันธุ์พืช ปรับปรุงพันธุ์พืชและการขยายพันธุ์พืช
        2.การดูแลรักษาดินและปรับปรุงดิน
        3.การปรับปรุงระบบชลประทาน
        4.การดูแลรักษาพืชที่ปลูก
        5.การปลูกพืชไม่ใช้ดิน /การใช้วัสดุผสม/การใช้สารละลาย
การคัดเลือกพันธุ์ ปรับปรุงพันธุ์พืชและการขยายพันธุ์พืช จะต้องคำนึงถึงสิ่งต่อไปนี้
        1.ปริมาณผลผลิต 

        2.ความนิยมของผู้บริโภค
        3.ความต้านทานต่อโรคและแมลงต่างๆ 

        4.ความเหมาะสมกับสภาพแวดล้อมของท้องถิ่น
การดูแลรักษาดินและปรับปรุงดิน เป็นการรักษาคุณสมบัติต่างๆของดินให้มีความเหมาะสมกับพืชซึ่งเกษตรกรสามารถที่จะกระทำได้โดยการใช้ดินอย่างรู้คุณค่าและพัฒนาการทำเกษตรให้เป็นไปในลักษณะของความยั่งยืนทำได้ดังนี้
        1.ปลูกพืชหมุนเวียนในพื้นที่ 

        2.ปลูกพืชแซม
        3.ปลูกพืขวางทางลาดเท 

        4.ไม่ขายหน้าดิน
        5.จัดทำทางระบายน้ำ 

        6.ไม่เผาเศษซากพืชในพื้นที่
        7.ใช้วัสดุเหลือทิ้งทางการเกษตรคลุมดิน 

        8.จัดทำแนวกันลม 

การปรับปรุงระบบชลประทาน เป็นการปฏิบัติเพื่อพัฒนาแหล่งน้ำผิวดิน และการใช้น้ำให้เกิดประสิทธิภาพมากที่สุด
        การชลประทาน(Irrigation) หมายถึง การพัฒนาแหล่งน้ำเพื่อนำน้ำมาใช้ประโยชน์อย่างหลากหลาย ในส่วนที่เกี่ยวข้องกับการเกษตรจะหมายความรวมไปถึง การจัดระบบการใช้น้ำที่ให้แก่พืชที่ปลูก ซึ่งจะมีระบบของการให้น้ำแก่พืชที่จัดว่าเป็นเทคโนโลยีของการให้น้ำ เช่น ให้น้ำแบบสปริงเกลอร์ (แบบฝนเทียม) ให้น้ำระบบน้ำหยด 

การดูแลรักษาพืชที่ปลูก เป็นการปฏิบัติของผู้ปลูกพืช ที่จะเป็นการช่วยให้พืชที่ปลูกสามารถเจริญเติบโตจนให้ผลผลิตอย่างมีคุณภาพและปริมาณที่คุ้มค่าทางเศรษฐกิจ ส่วนที่เกี่ยวข้องกับการนำเทคโนโลยีมาใช้ได้แก่
        1.การให้ธาตุอาหารพืชที่ถูกต้อง เหมาะสม
        2.การป้องกัน กำจัดศัตรูพืช
        3.การจัดการให้พืชได้รับสีของแสง ความเข้มแสง ช่วงความยาวแสง
        4.การตัดแต่งกิ่งและทรงพุ่ม
วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีที่เกี่ยวข้องกับการผลิตสัตว์
ความเกี่ยวข้องของการนำวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มาใช้เพื่อการเพิ่มผลผลิตของสัตว์ จะเป็นส่วนที่เกี่ยวข้องกับสิ่งต่อไปนี้
        1.การคัดเลือกและปรับปรุงพันธุ์สัตว์ มีการนำความรู้ด้านพันธุศาสตร์ มาใช้เพื่อการคัดเลือกสัตว์ที่มีลักษณะเด่นทางเศรษฐกิจ มาใช้เป็นพ่อพันธุ์ และแม่พันธุ์ของสัตว์ และนำพันธุ์สัตว์จากต่างประเทศมาผสมกับสัตว์พื้นเมือง ในประเทศเพื่อให้ได้พันธุ์สัตว์ที่มีลักษณะและความสามารถตามที่ผู้เลี้ยงต้องการ
        2.เทคโนโลยีการผสม(เทียม)พันธุ์สัตว์ (Artifitial Insemination : AI.) ซึ่งเป็นการใช้น้ำเชื้อพ่อพันธุ์ดีฉีดเข้าไปในโพรงมดลูกของสัตว์เพศเมียในขณะที่สัตว์เพศเมียแสดงอาการเป็นสัด เพื่อให้เกิดการปฏิสนธิ
        3.เทคโนโลยีการถ่ายฝากตัวอ่อน (Embryo transfer : ET) เป็นเทคโนโลยีที่เอาตัวอ่อนของสัตว์ไปฝากไว้ในมดลูกของสัตว์เพศเมียอีกตัวหนึ่งให้อุ้มท้องไปจนกว่าจ้ะเกิดการคลอด
        4.เทคโนโลยีอาหารสัตว์ (Feeds )เป็นการใช้ความรู้ทางด้านโภชนาการ มาใช้ผลิตอาหารสัตว์เพื่อให้มีความเหมาะสมกับสัตว์แต่ละชนิดที่เลี้ยง เพื่อให้สัตว์ให้ผลผลิตเป็นไปตามวัตถุประสงค์ของการเลี้ยงสัตว์ต่าง ๆ
        5.เทคโนโลยีการจัดการความเป็นอยู่ของสัตว์ ในวัยต่าง ๆ ด้านต่าง ๆ เช่น
                5.1 เทคโนโลยีการให้ความอบอุ่นกับสัตว์วัยอ่อน ได้แก่ เครื่องกก
                5.2 เทคโนโลยีการให้ภูมิคุ้มกันโรคแก่สัตว์ ได้แก่ การใช้วัคซีนต่าง ๆ
                5.3 เทคโนโลยีโรงเรือนเลี้ยงสัตว์ ได้แก่ การเลือกใช้โรงเรือนรูปแบบต่างๆ
                5.4 เทคโนโลยี อุปกรณ์เลี้ยงสัตว์ ได้แก่ อุปกรณ์ให้น้ำ อุปกรณ์ให้อาหาร
วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีที่เกี่ยวข้องกับการเก็บรักษาและแปรรูปผลผลิตทางการเกษตร
เป็นการใช้ความรู้และวิธีการต่าง ๆ มาใช้เพื่อการป้องกันความเสียหายที่จะเกิดขึ้นกับผลผลิตจากพืชหรือสัตว์ โดยใช้หลักการ “ยับยั้งการเจริญของจุลินทรีย์ และการทำงานของเอนไซม์ในผลผลิต หรือทำลายจุลินทรีย์ให้ตาย” ซึ่งมีวิธีดังต่อไปนี้
                1.การใช้ความร้อน 

                2.การใช้ความเย็น
                3.การใช้สารเคมี 

                4.การใช้รังสี 

ความสำคัญของเทคโนโลยีทางการเกษตร
        จากความรู้ข้างต้นจะเห็นได้ว่า “เทคโนโลยีทางการเกษตร” มีบทบาทสำคัญด้านการเพิ่มศักยภาพในการผลิตพืชและสัตว์ให้มีปริมาณและคุณภาพของผลผลิตที่สนองตอบต่อความต้องการบริโภคของมนุษย์ที่นับวันมีแนวโน้มที่จะเพิ่มจำนวนมากขึ้นอย่างต่อเนื่อง ดังนั้นตัวของเกษตรกรเอง จะต้องมีความรู้ ความเข้าใจที่ถูกต้อง เหมาะสม เพื่อใช้ประกอบการตัดสินใจในการเลือกใช้เทคโนโลยีทางการเกษตรมาเป็นปัจจัยสำหรับการผลิตพืชและสัตว์ โดยคำนึงถึงความไม่ปลอดภัยสำหรับมนุษย์และสิ่งแวดล้อมทั่วไปด้วย 

การใช้เทคโนโลยีเพื่อการปลูกพืช
            1.เทคโนโลยีการเตรียมดิน หมายถึงการใช้ความรู้ที่เกิดจากการศึกษา ค้นคว้า มากำหนดวิธีการขั้นตอนของการปฏิบัติกับดินที่จะใช้งานเพื่อการปลูกพืช และรวมไปถึงการคิด การสร้าง การประดิษฐ์เครื่องมือ เครื่องใช้ที่นำไปปฏิบัติกับดิน เพื่อให้มีความสอดคล้อง เหมาะสมกับวิธีการปลูกพืชเศรษฐกิจสำคัญในสภาพภูมิประเทศจริง
                    1.1 การใช้เครื่องมือทุ่นแรง เตรียมดิน ทั้งที่ใช้แรงสัตว์ และแรงเครื่องยนต์ เช่น ไถหัวหมู (แรงสัตว์ ,แรงเครื่องยนต์)ไถจานไถพวงไถสว่านไถยกร่อง (แรงเครื่องยนต์) คราด,ลูกทุบ จอบ เสียม พลั่วแทงดิน ฯ
                    1.2 การเตรียมดินปลูกในแปลง ด้วยวิธีการต่าง ๆ เช่น การทำให้ดินมีสภาพเป็นโคลนตม เพื่อการปลูกข้าวด้วยวิธีหว่านน้ำตม ,การทำแปลงปลูกแบบร่องจีน เพื่อการปลูกผัก ไม้ผล,การทำแปลงปลูกแบบร่องลูกฟูก เพื่อการปลูกพืชไร่บางชนิด ,การขุดหลุมปลูกขนาดต่าง ๆ เพื่อให้มีความเหมาะสมกับขนาดของต้นพืชต่างๆ,
            2.เทคโนโลยีวัสดุปลูก (Media)
                    2.1การปลูกพืช(ผักล้มลุก)ด้วยสารละลาย (Hydrophonics Planting) เป็นเทคโนโลยีที่ใช้เพื่อการแก้ปัญหา สภาพดินปลูกในธรรมชาติมีความเสื่อมโทรม มีคุณสมบัติทั้งกายภาพและเคมีไม่เหมาะสมกับพืช จึงแก้ปัญหาโดยการใช้สารละลายที่มีธาตุอาหารพืชทั้งชนิดและปริมาณที่เหมาะสม มาเป็นวัสดุปลูก ซึ่งในปัจจุบันได้มีการปลูกพืชด้วยวิธีการนี้ในเชิงการค้ากันบ้างแล้ว แต่มีข้อจำกัดที่ทำให้ไม่มีการปฏิบัติกันแพร่หลายเนื่องจากต้องใช้ต้นทุนการผลิตที่สูงมาก
                    2.2 การปลูกพืชด้วยวัสดุผสม เป็นการนำอินทรียวัตถุและอนินทรียวัตถุชนิดต่าง ๆ มาผสมกันในสัดส่วนต่างๆเพื่อใช้เป็นวัสดุปลูกพืชชนิดต่าง ๆ ทดแทนการใช้ดินในธรรมชาติทีมีปัญหาของความไม่เหมาะสมของดินกับพืช ดังที่พบเห็นได้ในแวดวงของการค้าวัสดุปลูกพืชที่มีขายกันอยู่ตามธุรกิจค้าพันธุ์ไม้
            3.เทคโนโลยีการขยายพันธุ์พืช และปรับปรุงพันธุ์พืช
                    3.1 การเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ (Tissue Culture) เป็นเทคโนโลยีที่ใช้เพื่อการขยายพันธุ์พืช
แก้ปัญหาสำหรับการขยายพันธุ์พืชชนิดที่มีต้นพืชเฉพาะเพศใดเพศหนึ่ง เช่น มะละกอ หรือใช้เพื่อการผลิตต้นกล้าพืชให้ปลอดจากเชื้อไวรัส เช่น ส้มปลอดโรค หรือใช้เพื่อการเพิ่มจำนวนต้นพืชที่มีแนวโน้มว่าจะสูญพันธุ์ไปจากธรรมชาติ
                    3.2 การปรับปรุงพันธุ์พืชโดยการดัดแปลงพันธุกรรม(Genetically Modified Organisms)
เป็นวิธีการปรับปรุงพันธุ์พืชให้มีความต้านทานต่อโรคและแมลงที่มีอยู่ทั่วไปในสภาพไร่นา แต่เทคโนโลยีนี้ยังไม่เป็นที่ยอมรับกันสำหรับประเทศไทย เนื่องจากนักวิชาการทางการเกษตรและนักอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม เกรงว่าจะเกิดเป็นอันตรายกับผู้ที่บริโภคผลผลิตจากพืชที่ได้จากวิธีการนี้
                    3.3 การสร้างสายพันธุ์พืชลูกผสม (hybrids) เป็นเทคโนโลยีที่ใช้เพื่อการสร้างสายพันธุ์พืชขึ้นมาโดยการผสมพันธุ์ใหม่ เพื่อให้ได้ต้นพืชที่มีลักษณะดี เด่น เป็นไปตามความต้องการของผู้บริโภค เช่น มีขนาดของผลผลิตใหญ่ขึ้น รสชาติดีขึ้น สีสันสวยมากขึ้น เป็นต้น
                    3.4 การขยายพันธุ์พืชด้วยวิธีการไม่ใช้เพศ เช่น ตัดชำ ตอน ติดตา ต่อกิ่ง ทาบกิ่ง เพื่อเพิ่มจำนวนต้นพืชให้มากขึ้น เพียงพอต่อการใช้ปลูกในพื้นที่ที่ต้องการ
            4.เทคโนโลยีวิธีการปลูกพืช
                    4.1 การใช้ระบบการปลูกพืช เป็นการใช้ความรู้ที่เกี่ยวกับระยะห่างระหว่างต้น และระยะห่างระหว่างแถว เพื่อการปลูกพืชแต่ละชนิดให้สามารถใช้ประโยชน์จากพื้นที่ได้สูงสุดแล้ว ให้ผลผลิตที่มากที่สุด เช่น 2 X 2 m , 2 X 4 m , 4X4 m , 20 X 20 cm , 50 X 75 cm เป็นต้น
                    4.2 การใช้เครื่องจักรกลปลูกพืช เป็นการประดิษฐ์คิดค้นของมนุษย์ที่ต้องการใช้แรงงานจากเครื่องจักรกลเพื่อชดเชยแรงงานของมนุษย์ที่นับวันจะหาได้ยากขึ้น เช่น เครื่องดำนา เครื่องปลูกอ้อย เครื่องหยอดเมล็ดข้าวโพด ,เมล็ดถั่ว ฯ
                    4.3 การใช้โรงเรือนปลูกพืช เป็นการใช้สิ่งก่อสร้างที่สามารถควบคุมปัจจัยแวดล้อมภายนอกให้มีความเหมาะสมกับพืชที่ปลูกอยู่ภายใน ให้สามารถเจริญเติบโตได้ดีและมีผลผลิตที่มีคุณภาพ เป็นไปตามความต้องการของผู้บริโภค เช่น โรงเรือนกระจก โรงเรือนพลาสติก โรงเรือนระแนง ฯ
            5.เทคโนโลยีการดูแล รักษาพืช หมายถึงการใช้ความรู้ ที่เกิดจากการศึกษา ค้นคว้า มากำหนดวิธีการ
ขั้นตอนของการปฏิบัติกับพืช และรวมไปถึงการคิด การสร้าง การประดิษฐ์เครื่องมือ เครื่องใช้ที่นำไปปฏิบัติกับพืช เพื่อให้มีการเจริญเติบโตที่ดี มีความเสียหายน้อยที่สุดในสภาพภูมิประเทศจริง
                    5.1 เทคโนโลยีการให้น้ำ เช่น ให้น้ำแบบท่วมขัง ให้น้ำแบบเหนือศีรษะ ให้น้ำแบบหยด โดยใช้ เครื่องมือ สิ่งประดิษฐ์ที่มนุษย์คิดค้นขึ้น เช่น บัวรดน้ำ ถังความดัน แครงสาด ฯ
                    5.2 การใช้ฮอร์โมนเพื่อเร่งการเจริญของเซลล์พืช เป็นวิธีการเร่งความเจริญของเซลล์พืชในระยะเวลาสั้น เช่น การใช้ฮอร์โมนเพื่อการตอนกิ่งพืช (ฮอร์โมน NAA,IBA) การใช้ฮอร์โมนเพื่อการเร่งการเกิดตาดอก (Thio Urea= สารคัลทาร์) การใช้ฮอร์โมนเพื่อป้องกันผลอ่อนหลุดร่วง (สารขั้วเหนียว =ฮอร์โมน Giberralin)
                    5.3 การใช้ปุ๋ย เป็นการใช้ความรู้เกี่ยวกับธาตุอาหารพืชแต่ละกลุ่มแต่ละชนิดและบทบาทของธาตุอาหารแต่ละชนิดในต้นพืช เพื่อบำรุงความเติบโตของพืชเพื่อให้ผลผลิตตามวัตถุประสงค์ เช่น การใช้ปุ๋ยเดี่ยวสังเคราะห์ (N-P-K)การใช้ปุ๋ยผสมสังเคราะห์(สมบูรณ์-ไม่สมบูรณ์) การใช้ปุ๋ยธาตุอาหารเสริม(จุลธาตุ) การใช้ปุ๋ยอินทรีย์(ชีวภาพในรูปน้ำ-ของแข็ง)
                    5.4 การใช้สารป้องกัน กำจัดศัตรูพืช เป็นการใช้ความรู้ที่ว่าด้วยวิธีการ สิ่งประดิษฐ์และสารสังเคราะห์เพื่อการป้องกันหรือกำจัดศัตรูพืชชนิดต่าง ๆ เช่น การใช้พันธุ์พืชพันธุ์ต้านทาน การใช้วิธีเขตกรรม,การใช้วิธีกล (กับดักต่างๆ)การใช้สารฟีโรโมน(เคมี)สังเคราะห์(ล่อให้มาติดกับดัก) การใช้วิธีชีวภาพ(แมลงตัวห้ำ ตัวเบียน เชื้อจุลินทรีย์)
                    5.5.การลด-เพิ่ม ความเข้มของแสงสว่าง เป็นการจัดการเกี่ยวกับแสงและคุณภาพของแสงเพื่อให้พืชสามารถเจริญได้ดีตาม วัฎจักรชีวิตของพืช เช่น การใช้ตาข่ายพรางแสง เพื่อลดความร้อน การให้แสงสีแดง-สีน้ำเงิน เพื่อการเจริญ-การแก่ของเซลล์ การเพิ่ม-ลดเวลาของการให้แสงสว่าง เพื่อกระตุ้นการเกิดตาดอก
                    5.6 การตัดแต่งกิ่ง ทรงต้น เป็นการจัดการเกี่ยวกับจำนวนกิ่ง ความสูง ทรงพุ่มของต้นพืชให้มีความเหมาะสมกับการควบคุมคุณภาพของผลผลิตและความสะดวกในการเก็บเกี่ยว ซึ่งมีวิธีการ รูปแบบของการตัดแต่งเป็นไปตามอายุและชนิดของพืช
                    5.7 การให้ค้าง ให้ค้ำยัน เป็นการจัดการเพื่อการลดความเสียหายของต้นและผลผลิตที่อาจจะเกิดขึ้นเนื่องจากการฉีกหักของต้น กิ่ง เนื่องจากน้ำหนักของผล ดอก หรือแรงลม ทั้งยังเป็นการรักษาความสะอาดของผิวเปลือกผลผลิต
                    5.8 การห่อผล รองผล เป็นการป้องกันผลผลิตของพืชจากการถูกทำลายด้วยความร้อนของแสงแดด หรือการกัด เจาะ ดูดของแมลงและสัตว์ต่างๆ ด้วยการใช้วัสดุต่าง ๆ เช่น ถุงห่อผลผลไม้(ที่ผลิตขึ้นมาโดยเฉพาะ) ถุงกระดาษ ถุงพลาสติก
                    5.9 การเก็บผลผลิต เป็นการใช้ความรู้และวิธีการที่เหมาะสมสำหรับจัดการเพื่อเก็บผลผลิตให้มีคุณภาพเป็นไปตามความต้องการของผู้บริโภค เช่น การใช้วิธีนับอายุ(วัน)เพื่อการเก็บเกี่ยว การใช้เครื่องมือที่เหมาะสมสำหรับการเก็บเกี่ยว
            6.เทคโนโลยีการจัดการผลผลิตหลังการเก็บเกี่ยว เป็นการใช้ความรู้ วิธีการและสิ่งประดิษฐ์ที่ได้จากการคิดค้นของมนุษย์เพื่อการรักษาคุณภาพของผลผลิตให้สนองตอบตามความต้องการของผู้ซื้อ ซึ่งผู้ผลิตพืชจำเป็นที่จะต้องมีการจัดการให้เหมาะสมกับชนิดของพืช เพื่อการสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับผลผลิตของตน เช่น การทำความสะอาด การคัดขนาด การหีบห่อ การเก็บรักษา ฯ 

สำหรับเทคโนโลยีที่นำมาใช้เพื่อการจัดการผลผลิตพืช แต่ละชนิดนั้น ขอเสนอแนวความคิดไว้ให้พิจารณาดังตารางข้างล่างนี้

ตารางแสดงการใช้เทคโนโลยีเพื่อจัดการผลผลิตหลังการเก็บ

            นอกจากนี้การใช้เทคโนโลยี สำหรับการผลิตพืช ยังมีอีกหลาย ๆ อย่าง ซึ่งแต่ละอย่างแต่ละชนิดของพืช ก็จะมีการใช้เทคโนโลยีที่แตกต่างกันออกไปตามกระบวนการ ขั้นตอนของการปฏิบัติกับพืชนั้น ๆ
            สำหรับในชั้นนี้จึงนำเสนอไว้เพื่อเป็นความรู้พื้นฐาน สำหรับการนำไปประยุกต์ ปรับปรุงใช้งานในโอกาสต่อไปสำหรับบุคคลผู้ที่มีความสนใจกับการปลูกพืชหรือเลี้ยงสัตว์ในอนาคตข้างหน้า