Show
เมื่อพูดถึง “นิ่ว” คนส่วนใหญ่มักจะนึกถึงนิ่วในระบบไตหรือระบบปัสสาวะ แต่ยังมีนิ่วอีกชนิดหนึ่งที่เกิดขึ้นใน “ถุงน้ำดี” อวัยวะที่เราไม่ค่อยจะรู้จักนัก อาจเป็นเพราะโรคที่เกี่ยวกับถุงน้ำดีนั้นพบไม่มากเท่ากับโรคในอวัยวะภายในอื่นๆ แต่ก็ใช่ว่าจะไม่มี วันนี้เราจึงอยากแนะนำให้ทุกคนได้รู้จักกับถุงน้ำดี และโรคนิ่วในถุงน้ำดี เผื่อวันใดวันหนึ่งเรามีอาการที่ใกล้เคียงจะได้รู้วิธีสังเกต นิ่วในถุงน้ำดีเกิดจากอะไร?ถุงน้ำดีมีลักษณะเป็นวงรีคล้ายลูกแพร์ยาวประมาณ 4 นิ้ว อยู่ใต้ตับบริเวณส่วนบนขวาของช่องท้อง มีหน้าที่เก็บน้ำดีจากตับเอาไว้ พอเรากินอาหาร ถุงน้ำดีก็จะบีบน้ำดีออกมาเพื่อช่วยย่อยไขมัน แต่หากเรากินไขมันมากเกินไปและย่อยไม่หมดก็มีโอกาสเกิดการสะสมในถุงน้ำดี เมื่อมากเข้าจนขาดความสมดุลก็จะเกิดปฏิกิริยาการตกตะกอนเป็นผลึกของคอเลสเตอรอลผสมกับการมีหินปูนมาจับกลายเป็น ‘นิ่วในถุงน้ำดี’ ในที่สุด นิ่วที่เกิดขึ้นอาจะเป็นแบบเล็กๆ หลายก้อน หรือก้อนใหญ่ก้อนเดียวก็ได้เราเสี่ยงเป็นนิ่วในถุงน้ำดีมากน้อยแค่ไหนถ้าคุณเป็นผู้หญิงก็เสี่ยงกว่าผู้ชาย 2-3 เท่า และยิ่งถ้าอายุมากกว่า 40-60 ขึ้นไปก็มีโอกาสเป็นมากขึ้นอีก โดยเฉพาะผู้หญิงสูงวัยที่มีน้ำหนักตัวเกินมาตรฐาน หรือเป็นหญิงตั้งครรภ์ หรือกินยาคุมกำเนิด หรือกินฮอร์โมนเอสโตรเจน ส่วนผู้ชายที่ชอบสังสรรค์ ดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำ และใครก็ตามที่กินอาหารมัน-หวานบ่อยๆ ก็เสี่ยงเช่นกัน เพราะการดื่มกินแบบนี้มักทำให้มีคอเลสเตอรอลในเลือดสูง และมันคือปัจจัยอันดับต้นๆ ในการเกิดโรคนี้นั่นเอง ส่วนผู้ที่ป่วยเป็นโรคเลือด เช่น โรคธาลัสซีเมีย จะมีภาวะเม็ดเลือดแดงแตกเรื้อรังซึ่งทำให้มีสารบิลิรูบินในน้ำดีสูงขึ้น ผู้ที่เป็นโรคตับแข็งจากการดื่มแอลกอฮอล์ และผู้ป่วยโรคเบาหวานที่มีระดับไตรกลีเซอไรด์และน้ำตาลในเลือดสูงก็มีโอกาสเป็นนิ่วในถุงน้ำดีมากกว่าคนทั่วไปอาการแบบนี้ อาจะเป็นนิ่วในถุงน้ำดีนิ่วในถุงน้ำดีเป็นโรคที่พบได้ประมาณ 10-15% คนทั่วไป แต่โดยปกติแล้วผู้ที่มีนิ่วในถุงน้ำดีมากกว่าครึ่งหนึ่งมักไม่มีอาการจึงไม่ต้องรักษา แต่หากนิ่วในถุงน้ำดีไปอุดกั้นทางออกของน้ำดี หรือเคลื่อนไปอุดตัดที่ท่อถุงน้ำดี หรืออุดท่อน้ำดีที่เป็นท่อร่วมจากตับก็จะมีการอักเสบ โดยมีอาการเริ่มจากระบบทางเดินอาหาร เช่น ท้องอืด มีลมในกระเพาะอาหาร ท้องเฟ้อ อาหารไม่ย่อย โดยเฉพาะเสียดแน่นท้องแถวๆ ลิ้นปี่หลังกินอาหารมันๆ บางรายถ้าเป็นรุนแรงอาจมีอาการปวดร้าวไปยังบริเวณสะบักขวาหรือไหล่ด้านขวา อาการปวดนี้มักเกิดแค่ 15 นาทีแล้วดีขึ้น และจะหายไปในราว 2-6 ชั่วโมง พอหายแล้วอาจจะทิ้งระยะไปเป็นสัปดาห์หรือเป็นเดือนจึงกลับมาเป็นอีก ซึ่งหากปวดท้องทุกวันหรือบ่อยมากๆ มักเป็นโรคอื่นมากกว่า หากเป็นนิ่วในถุงน้ำดีอาการจะหนักขึ้นจนถึงขั้นคลื่นไส้อาเจียน เหงื่อออก มีไข้ ตัวเหลือง ตาเหลือง และคันตามตัว ปัสสาวะมีสีเข้ม อุจจาระสีซีดเทา เป็นลม เมื่อถึงขั้นนี้แล้วต้องรีบไปหาหมอด่วน จะเห็นได้ว่าอาการของโรคในระยะแรกๆ ก็แค่ปวดท้อง ซึ่งอาจทำให้เราคิดว่าเป็นโรคอื่นๆ ที่ไม่เกี่ยวกับนิ่วในถุงน้ำดี เราจึงควรสังเกตอาการอย่างสม่ำเสมอ และถ้าอาการไม่ดีขึ้นก็ควรไปพบแพทย์ เพราะการตรวจพบเร็วจะทำให้รักษาง่ายและประหยัดค่าใช้จ่ายได้มากเมื่อสงสัยให้รีบพบแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัย
นิ่วในถุงน้ำดี รักษาตามความรุนแรงของโรคการรักษานิ่วในถุงน้ำดี ไม่สามารถรักษาด้วยการใช้เครื่องสลายนิ่วได้ เพราะสาเหตุการเกิดนิ่วเป็นคนละแบบกับนิ่วในระบบไตและนิ่วในระบบทางเดินปัสสาวะ ทางเลือกในการรักษาขึ้นอยู่กับความรุนแรงของโรค ดังนี้
ผ่าตัดนิ่วในถุงน้ำดีผ่านกล้องดีอย่างไรการผ่าตัดแบบส่องกล้องนี้ ได้รับความนิยมเนื่องจากผลการรักษามีโอกาสสำเร็จสูง ผู้ป่วยฟื้นตัวเร็ว แผลมีขนาดเล็กมาก ดูแลง่าย และมีโอกาสติดเชื้อน้อย อาการปวดแผลผ่าตัดก็น้อย เมื่อแผลหายก็จะมีเพียงรอยเล็กๆ บนหน้าท้องเท่านั้น แถมยังใช้เวลาพักฟื้นที่โรงพยาบาลเพียง 1-2 วันก็กลับไปพักฟื้นต่อที่บ้านได้ หลังจากกลับบ้านแล้วราว 1 สัปดาห์ก็สามารถใช้ชีวิตได้ตามปกติได้ ซึ่งต่างจากการผ่าตัดแบบเปิดหน้าอกที่จะเจ็บกว่า และจะต้องพักฟื้นที่โรงพยาบาลนานกว่า และยังต้องกลับไปพักฟื้นต่อที่บ้านอีกราว 1 เดือนกว่าจะกลับมาใช้ชีวิตได้ตามปกติ อย่างไรก็ตาม สาเหตุหลักของการเป็นนิ่วในถุงน้ำดี คือนิสัยการกินที่ชอบกินอาหารที่มีไขมันสูงมาตั้งแต่เด็กและปล่อยให้อ้วนหรือมีน้ำหนักตัวเกินมาตรฐาน หากใครเข้าข่ายนี้และเริ่มมีอาการท้องอืด จุกเสียดบ่อยๆ หลังมื้ออาหาร โดยเฉพาะหลังกินอาหารมันๆ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจหาความเสี่ยงและรีบรักษาจะดีกว่า เพราะไม่ว่าจะเป็นโรคอะไรก็ควรรักษาตั้งแต่เริ่มเป็นจะดีที่สุดนิ่วในถุงน้ำดี หาย เอง ได้ ไหมนิ่วในถุงน้ำดี หายเองได้ไหม? เชื่อว่า เป็นคำถามที่ใคร ๆ ก็อยากให้คำตอบออกมาว่า'หายเองได้' แต่ในความเป็นจริงแล้ว นิ่วจะไม่มีทางสลายไปเอง หรือต่อให้ก้อนนิ่วหลุดออกไปได้ ก็จะไปติดค้างอยู่ที่จุดอื่นและสร้างปัญหาตามมาอยู่ดี นอกจากนี้ การปล่อยทิ้งไว้ไม่สนใจ มีแต่จะเพิ่มความเสี่ยงให้เกิดอาการแทรกซ้อนตามมาได้อีก
จะรู้ได้ยังไงว่าเป็นนิ่วในถุงน้ำดีอาการ “นิ่วในถุงน้ำดี”
แน่นท้อง อาหารไม่ย่อยหลังทานอาหารไขมันสูง เป็นๆ หายๆ เรื้อรัง ปวดใต้ลิ้นปี่/ชายโครงด้านขวา ปวดร้าวที่ไหล่/หลังขวา คลื่นไส้อาเจียน มีไข้หนาวสั่น
นิ่วในท่อน้ําดี เกิดจากอะไรนิ่วในถุงน้ำดี เกิดขึ้นเมื่อส่วนประกอบของน้ำดีโดยเฉพาะคอเลสเตอรอลและบิลิรูบิน (สารให้สีในน้ำดีซึ่งเกิดจากการย่อยสลายของเม็ดเลือดแดง) ตกตะกอนผลึกเป็นก้อนในถุงน้ำดี โดยก้อนนิ่วที่เกิดขึ้นนี้อาจมีลักษณะเป็นผงขนาดเล็กเท่าเม็ดทรายหรือใหญ่เท่าลูกกอล์ฟ ภายในถุงน้ำดีสามารถมีได้ทั้งนิ่วขนาดใหญ่หนึ่งก้อน นิ่วเล็ก ๆ หลายร้อยก้อน ...
นิ่วในถุงน้ำดีอยู่ข้างไหนนิ่วในถุงน้ําดีจะมีอาการ ปวดเสียดท้องบริเวณลิ้นปี่ข้างขวา ปวดร้าวที่สะบักขวา โดยเฉพาะเวลาหลังอาหาร หรือหลังมื้ออาหารที่มีคลอเรสเตอรอลสูง สาเหตุเกิดจากการอุดตันของปากถุงน้ำดี
|