การแสดงความเคารพต่อพระภิกษุ การไหว้

     ภพชาติสุดท้ายนี้ได้มาเกิดในตระกูลพราหมณ์มหาศาลมีทรัพย์ 80 โกฏิ ต่อมาท่านได้ ละทรัพย์เหล่านั้นออกบวชแล้วปฏิบัติบูชาจนได้คุณวิเศษ คือ ปฏิสัมภิทา 4 วิโมกข์ 8 และอภิญญา 6 ได้เป็นพระอรหันตสาวกองค์สำคัญในพระพุทธศาสนา ได้เป็นประธานการสังคายนาพระธรรมวินัยครั้งแรกหลังพุทธปรินิพพานได้ 3 เดือนส่งผลให้ชาวพุทธมีพระธรรมคำสอนที่เป็นหมวดหมู่ได้ศึกษาเพื่อเป็นแสงสว่างนำทางชีวิตตราบกระทั่งปัจจุบัน

วิธีแสดงความเคารพพระ

การแสดงความเคารพต่อพระภิกษุ การไหว้



วิธีแสดงความเคารพพระ

                ความมุ่งหมายของการแสดงความเคารพพระ ก็เพื่อแสดงให้ปรากฎว่า ตนมีความนับถือด้วยกายและใจจริง การแสดงให้ปรากฎนี้ ส่วนใหญ่แสดงออกทางกาย ซึ่งส่อซึ้งถึงน้ำใจอย่างเด่นชัด พระที่ควรแก่การแสดงความเคารพ ได้แก่
๑.  พระพุทธรูปหรือปูชนียวัตถุ มีพระสถูปเจดีย์ เป็นต้น              
๒.  พระภิกษุสามเณรผู้ทรงเพศอุดมกว่าตน
๓.  การแสดงความเคารพต่อพระดังกล่าวนี้จะนำมาชี้แจงในที่นี้เพียง ๓ วิธี คือ
การประนมมือ การไหว้ และการกราบ

การแสดงความเคารพต่อพระภิกษุ การไหว้

  ที่มา : ภาพโดย  ศุภโชค  พรไชยะสิทธิ์

              การประนมมือ ตรงกับหลักที่กล่าวไว้ในบาลีว่า “อัญชลี” คือ การกระพุ่มมือทั้งสอง ประนมให้ฝ่ามือทั้งสองประกบกัน นิ้วทุกนิ้วของมือทั้งสองแนบชิดตรงกัน ไม่มีเหลื่อมล้ำกว่ากันหรือกางให้ห่าง ตั้งกระพุ่มมือประนมด้วยอาการนี้ไว้ในระหว่างอก ให้ตั้งตรงขึ้นบน มีลักษณะคล้ายดอกบัวตูม แนบศอกทั้งสองข้างชิดชายโครง ไม่ให้กางห่างออกไป แสดงอาการอย่างนี้เรียกว่า ประนมมือ เป็นการแสดงความเคารพ เวลาสวดมนต์ หรือฟังพระสวดและฟังเทศน์ เป็นต้น แสดงอย่างเดียวกันทั้งชายทั้งหญิง

การแสดงความเคารพต่อพระภิกษุ การไหว้

ที่มา : ภาพโดย  ศุภโชค  พรไชยะสิทธิ์

               ไหว้  ตรงกับที่กล่าวไว้ในบาลีว่า “วันทา” คือการยกมือที่ประนมแล้วดังกล่าวพร้อมก้มศีรษะลงเล็กน้อย ให้มือประนมจรดหน้าผาก นิ้วหัวแม่มือทั้งสองอยู่ระหว่างคิ้วอย่างนี้เรียกว่า ไหว้ ใช้แสดงความเคารพพระในขณะนั่งเก้าอี้หรือยืนอยู่ ไม่ใช่นั่งราบกับพื้น แสดงอย่างเดียวกันทั้งชายและหญิง

การแสดงความเคารพต่อพระภิกษุ การไหว้

ที่มา : ภาพโดย  ศุภโชค  พรไชยะสิทธิ์

                กราบ ตรงกับที่เรียกในบาลีว่า “อภิวาท” คือแสดงอาการกราบกับพื้นด้วยเบญจางคประดิษฐ์ ได้แก่กราบทั้งองค์ ๕ ให้หน้าผาก ๑ ฝ่ามือ ๒ เข่า ๒ จรดพื้น เมื่อกราบอย่างนี้ พึงนั่งคุกเข่า เป็นอันว่าเข่าทั้งสองจรดพื้นแล้ว พึงประนมมือไหว้ แล้วหมอบลง ทอดฝ่ามือทั้งสองที่พื้น แหวกช่องวางฝ่ามือที่วางราบนั้นให้ห่างกันเล็กน้อย ก้มศีรษะลงตรงช่องนั้นให้หน้าผากจรดพื้น ก็เป็นอันว่าฝ่ามือทั้งสองและหน้าผากติดพื้นครบองค์ ๕

การกราบพระ

การแสดงความเคารพต่อพระภิกษุ การไหว้


( ๑)     เตรียม
ชาย         คุกเข่า  ตั้งฝ่าเท้าชัน
หญิง       คุกเข่าราบ

การแสดงความเคารพต่อพระภิกษุ การไหว้


(๒)  ประนมมือ
ชาย         ท่าพรหม
หญิง       ท่าเทพธิดา

                การกราบด้วยเบญจางคประดิษฐ์ ชายพึงคุกเข่าตั้งฝ่าเท้าชัน ใช้นิ้วเท้าเท่านั้นพับยันพื้น นั่งทับลงบนส้นเท้าทั้งคู่ที่ชันขึ้น แยกเข่าทั้งสองออกเล็กน้อยให้เป็นรูปสามเหลี่ยม ประนมมือนั่งอย่างนี้เรียกว่า นั่งท่าพรหม (ท่าเทพพนม ท่าเทพบุตร ก็เรียก) เวลากราบก็ยกมือขึ้นไหว้แล้วก้มตัวลงปล่อยมือให้ทอดลงกับพื้น ให้ศอกต่อกันกับเข่าตรงกันทั้งสองข้างแล้วก้มลงให้หน้าผากจรดพื้นระหว่างฝ่ามือดังกล่าว เช่นนี้เป็นท่ากราบของชาย สำหรับหญิงพึงนั่งคุกเข่าราบ คือ ไม่ตั้งฝ่าเท้าชันแบบชาย เหยียดฝ่าเท้าราบไปทางหลัง ให้ปลายเท้าทั้งสองทับกันเพียงเล็กน้อย แล้วนั่งทับลงบนฝ่าเท้าทั้งสองนั้นให้ราบกับพื้น ให้เข่าทั้งสองชิดกัน ประนมมือ นั่งอย่างนี้เรียกว่า นั่งท่าเทพธิดา ขณะกราบก็ยกมือประนมขึ้นไหว้
แล้วก้มตัวลงปล่อยมือให้ทอดลงกับพื้น ให้ข้อศอกพับทั้งสองข้างขนาบเข่าพับทั้งสองไว้ ไม่ใช่ต่อเข่าอย่างแบบชาย แล้วก้มลงให้หน้าผากจรดพื้นระหว่างฝ่ามือทั้งสอง ระวังจัดฝ่ามือให้พอดี เวลาก้มลงกราบนี้ อย่าให้ก้นยกขึ้นเป็นอันขาด เช่นนี้ เป็นท่ากราบพระของหญิง เมื่อกราบ ๓ ครั้งแล้ว พึงยกมือไหว้ตามแบบไหว้พระรัตนตรัย เสร็จแล้วเปลี่ยนอิริยาบถเป็นนั่งพับเพียบหรือลุกขึ้นยืนตามอัธยาศัย หรือตามกาลเทศะ (กรมการศาสนา, ๒๕๔๕, หน้า ๒๐๑ – ๒๐๘)

การแสดงความเคารพต่อพระภิกษุ การไหว้


(๓)  ไหว้  (วันทา)


การแสดงความเคารพต่อพระภิกษุ การไหว้


(๔)  กราบ  (อภิวาท)

ที่มา : ภาพที่  (๑)  – (๔) โดย  ศุภโชค  พรไชยะสิทธิ์


การกราบพระสงฆ์แบบชาย

การแสดงความเคารพต่อพระภิกษุ การไหว้


(๑)  ท่าเตรียม
นั่งท่ากระหย่งปลายเท้า

การแสดงความเคารพต่อพระภิกษุ การไหว้


(๒)  อัญชลี
ประนมมือให้อยู่ระหว่างอกปลายนิ้วเบนออกประมาณ  ๔๕  องศา

การแสดงความเคารพต่อพระภิกษุ การไหว้


(๓)  วันทา
ยกมือขึ้นจรดหน้าผากให้หัวแม่มืออยู่ระหว่างคิ้ว  พร้อมกับก้มศีรษะรับมือทั้งสอง

การแสดงความเคารพต่อพระภิกษุ การไหว้


(๔)  อภิวาท
     ก้มลงกราบให้ฝ่ามือแบราบกับพื้น  หน้าผากจรดพื้นพร้อมกัน  ให้ข้อศอกต่อกับหัวเข่าทั้งสองข้าง
  พยายามอย่าให้ก้นโด่ง


การกราบพระสงฆ์แบบหญิง

การแสดงความเคารพต่อพระภิกษุ การไหว้


(๑)  ท่าเตรียม
นั่งท่ากระหย่งปลายเท้า  

การแสดงความเคารพต่อพระภิกษุ การไหว้


(๒)  อัญชลี
ประนมมือให้อยู่ระหว่างอกปลายนิ้วเบนออกประมาณ  ๔๕  องศา  

การแสดงความเคารพต่อพระภิกษุ การไหว้


(๓)  วันทา
ยกมือขึ้นจรดหน้าผากให้หัวแม่มืออยู่ระหว่างคิ้ว  พร้อมกับก้มศีรษะรับมือทั้งสอง

การแสดงความเคารพต่อพระภิกษุ การไหว้


(๔)  อภิวาท
ก้มลงกราบให้ฝ่ามือแบราบกับพื้น  หน้าผากจรดพื้นพร้อมกัน  ให้ข้อศอกต่อกับหัวเข่าทั้งสองข้าง  พยายามอย่าให้ก้นโด่ง

ที่มา : ภาพที่ (๑) - (๔) โดย ศุภโชค พรไชยะสิทธิ์



การยืนไหว้พระสงฆ์  (ชาย)

การแสดงความเคารพต่อพระภิกษุ การไหว้


ท่าเตรียม

 
การแสดงความเคารพต่อพระภิกษุ การไหว้


ไหว้ให้หัวแม่มือจรดหัวคิ้วก้มตัวลงเล็กน้อย


การยืนไหว้พระสงฆ์  (หญิง)

การแสดงความเคารพต่อพระภิกษุ การไหว้


ท่าเตรียม

 
การแสดงความเคารพต่อพระภิกษุ การไหว้


ไหว้ให้หัวแม่มือจรดหัวคิ้ว  ก้มศีรษะพร้อมกับก้าวเท้าขวาไปข้างหน้าและย่อเข่าเล็กน้อย

ที่มา : ภาพโดย  ศุภโชค  พรไชยะสิทธิ์


การแสดงความเคารพต่อพระสงฆ์คืออะไร

๑. หลีกทางชิดข้างทางด้านซ้ายมือของพระสงฆ์ ๒. ยืนตรง มือทั้งสองต้องประสานกันไว้ข้างหน้า หันหน้ามามองท่าน ๓. เมื่อพระสงฆ์เดินมาถึงเฉพาะหน้า นิยมน้อมตัวลงยกมือไหว้ ๔. ถ้าท่านพูดด้วยนิยมประนมมือพูดกับท่าน ถ้าไม่พูดด้วยก็อยู่ในท่าปกติ

แสดงความเคารพต่อพระรัตนตรัยได้อย่างไรบ้าง

สำหรับอานิสงส์หลักของการมีความเคารพต่อพระรัตนตรัยคือ ช่วยให้บุคคลนั้น ๆ น้อมนำคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้ามาปฏิบัติจนหลุดพ้นจากความทุกข์ได้ หากยังกำจัดกิเลส ไม่หมดคือต้องเวียนว่ายตายเกิดต่อไป อานิสงส์แห่งการมีความเคารพต่อพระรัตนตรัยจะทำให้ได้เกิดในตระกูลสูงและได้รับการเคารพยกย่องจากคนทั้งหลาย เพราะพระรัตนตรัยเป็นสิ่งที่ ...

การแสดงความเคารพพระพุทธรูปและพระสงฆ์ต้องทำอย่างไร

การกราบพระพุทธรูป หรือพระสงฆ์ - การกราบพระที่ถูกต้อง คือกราบแบบเบญจางคประดิษฐ์ ให้ส่วนทั้ง ๕ สัมผัสพื้น เข่าทั้ง ๒ มือทั้ง ๒ และหน้าผาก ส่วนกรณีที่สถานที่ไม่เอื้ออำนวยให้ก้มลงกราบ เราอาจใช้วิธีการไหว้ได้โดยประนมมือให้นิ้วหัวแม่มือทั้งสองอยู่ระหว่างคิ้ว ให้ปลายนิ้วชี้จรดหน้าผาก และค่อมศรีษะลงเล็กน้อย

เราควรปฏิบัติตนอย่างไรต่อพระรัตนตรัย

ดังนั้น พระรัตนตรัย เป็นสิ่งที่ควรเคารพบูชาสูงสุดในพระพุทธศาสนา ชาวพุทธทุกคนจึงควรปฏิบัติตนอย่างเหมาะสมต่อพระรัตนตรัย ดังนี้ 1. มีความเลื่อมใสศรัทธาในคุณพระรัตนตรัย 2. ระลึกถึงพระคุณของพระพุทธเจ้า และแสดงความเคารพ โดยการกราบไหว้ และบูชาพระพุทธรูปด้วยดอกไม้ ธูป เทียน 3. ระลึกถึงพระธรรม และแสดงความเคารพต่อหนังสือธรรมะ ...