เมื่อนักเรียนศึกษาเรื่อง การพิจารณาปัญหาและการวางแผนแก้ปัญหา แล้ว นักเรียนสามารถบอกได้ว่าการแก้ปัญหาเป็นการใช้เหตุผลโดยการคิดและอธิบายความคิดออกมาเป็นแผนงาน โดยแสดงวิธีการแก้ปัญหาออกมาเป็นขั้นตอน ทำให้มองเห็นวิธีการแก้ปัญหาได้อย่างชัดเจน ซึ่งใช้วิธีการบอกเล่า วาดภาพ หรือใช้สัญลักษณ์ Show
เนื้อหาการศึกษาเรื่อง การพิจารณาปัญหาและการวางแผนแก้ปัญหาแผนภาพความคิดการพิจารณาเงื่อนไขหรือเหตุผลในการแก้ปัญหา การพิจารณาปัญหาและการวางแผนแก้ปัญหา1. การพิจารณาปัญหา คือ การทำความเข้าใจปัญหาที่เกิดขึ้นอย่างละเอียด แล้วพิจารณาว่ามีองค์ประกอบอะไรบ้าง เช่น ปัญหานี้เกิดจากอะไร ปัญหานี้มีผลต่อใคร ผลที่เกิดจากปัญหาคืออะไร สิ่งที่ต้องการแก้ปัญหา คืออะไร ให้นักเรียนพิจารณา อัลกอริทึม ต่อไปนี้ แล้วตอบคำถาม การอาบนํ้าในฤดูหนาวอย่างไรไม่ให้หนาว
นักเรียนร่วมกันอ่านและวิเคราะห์สถานการณ์เกี่ยวกับการจัดลำดับการทำงานบ้าน ในช่วงวันหยุดสุดสัปดาห์ที่กำหนด ปัญหาเกี่ยวกับการจัดลำดับการทำงานบ้านในช่วงวันหยุดสุดสัปดาห์ ตลอดสัปดาห์ที่ผ่านมานักเรียนต้องไปโรงเรียน อาจมีการบ้าน และงานส่วนตัวต้องทำในวันหยุด ซึ่งมีเพียงสองวัน ดังนั้น นักเรียน จะต้องวางแผนจัดลำดับการทำงานให้เหมาะสมและคุ้มค่ากับเวลา
ถ้าวันหยุดนักเรียนต้องซักผ้า และทำการบ้าน หากนักเรียนตื่นแต่เช้า แล้วซักผ้า แต่วันนั้นฝนตก จะทำให้นักเรียนเสียเวลาในการซักผ้า ดังนั้น เราอาจวางแผนลำดับขั้นตอนโดยเพิ่มเงื่อนไข ดังนี้ การพิจารณาปัญหาเป็นการทำความเข้าใจปัญหาที่เกิดขึ้นอย่างละเอียด แล้วพิจารณาว่ามีองค์ประกอบอะไรบ้าง ส่วนการวางแผนแก้ปัญหาเป็นการกำหนดขั้นตอน วิธีการ อุปกรณ์เครื่องมือและระยะเวลาในการแก้ปัญหา เพื่อให้ผู้แก้ปัญหามีความเข้าใจตรงกัน ซึ่งสามารถแสดงขั้นตอนการแก้ปัญหาได้หลายวิธี เช่น การบอกเล่าเป็นข้อความ การวาดภาพ การใช้สัญลักษณ์ หรือการออกแบบผังงาน การแก้ปัญหาเป็นการใช้เหตุผลโดยการคิดและอธิบายความคิดออกมาเป็นแผนงานโดยแสดงวิธีการแก้ปัญหาออกมาเป็นขั้นตอน ทำให้มองเห็นวิธีการแก้ปัญหาได้อย่างชัดเจนซึ่งใช้วิธีการบอกเล่า วาดภาพ หรือใช้สัญลักษณ์
ทักษะที่เกี่ยวข้องในเรื่องการแก้ปัญหา1. ทักษะในการ “ขวนขวายหาข้อมูล”การแก้ปัญหาได้ดี ต้องมีข้อมูล ไม่ว่าอะไรเป็น รากเหตุ สาเหตุ วิธีการแก้ไขที่เป็นไปได้ ผลของการใช้วิธีแก้ไขแต่ละเรื่อง คนที่แก้ปัญหาเก่ง จะเป็นคนที่ตัดสินใจจากข้อมูล ไม่ใช่เป็นคนพึ่งโชคชะตาฟ้าดิน หรือโทษฟ้า โทษดิน โทษเพื่อนกันไปเรื่อยเปื่อย การขวนขวายหาข้อมูล เป็นสมรรถนะเชิงพฤติกรรม ที่เกิดจากความอยากรู้อยากเห็น ความปรารถนาที่จะมีความรู้เกี่ยวกับสิ่งต่าง ๆ หรือเกี่ยวกับคน หรือเกี่ยวกับประเด็นปัญหา ซึ่งความรู้นั้นจะต้องลึกซึ้งกว่าการแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นประจำวันในหน้าที่การงาน และจะต้องเจาะลึกหรือเค้นเอาข้อมูลที่แท้จริง เช่น การสร้างสมมุติฐานหลากหลายเพื่อการแก้ไขปัญหา
หรือการวิเคราะห์สภาพแวดล้อมเพื่อสรรหาโอกาสทางธุรกิจที่ยังมีคนสนใจน้อยพยายามเข้าถึงข้อมูลข่าวสารที่อาจจำเป็นที่จะนำมาใช้ในอนาคต 2. ทักษะในการ “คิดเชิงวิเคราะห์” Analytical Thinking คือการทำความเข้าใจในสถานการณ์ด้วยการแยกส่วนประกอบต่าง ๆ ออกมาเป็นส่วน ๆ หรือการพยายามค้นหาร่องรอยของผลกระทบจากสถานการณ์หนึ่งอย่างเป็นขั้นเป็นตอน รวมถึงการเรียบเรียงที่มาของปัญหา หรือสถานการณ์อย่างมีระบบ
สามารถเปรียบเทียบคุณลักษณะและองค์ประกอบที่แตกต่าง กำหนดระยะเวลา ลำดับความสำคัญก่อนหลังอย่างมีเหตุมีผล สามารถบ่งชี้ถึงเหตุและผลของการปรับเปลี่ยนเงื่อนไขต่าง ๆ ที่จะมีต่อสถานการณ์และปัญหานั้น ๆ 3. ทักษะการ “คิดเชิงหลักการ”Conceptual Thinking เป็นสมรรถนะพฤติกรรมในการวิเคราะห์ปัญหาภายใต้สถานการณ์หนึ่ง ซึ่งจะสามารถบ่งบอกถึงรูปแบบของการเกิดปัญหา หรือการเชื่อมโยงระหว่างสถานการณ์กับปัญหา
โดยปัญหานั้นจะต้องเป็นปัญหาที่สลับซับซ้อน สมรรถนะนี้ยังรวมไปถึงการใช้เหตุผลที่สร้างสรรค์มีหลักการ และสามารถสร้างอิทธิพลในการชักนำอีกด้วย การวางแผนการแก้ปัญหามีอะไรบ้างขั้นตอนการแก้ปัญหา. 1. การยอมรับถึงปัญหา สิ่งสำคัญอันดับแรกในการจะแก้ปัญหาให้ได้ผล นั้น คือการยอมรับว่าปัญหาว่าเป็นปัญหา งงมั้ย หากงง อ่านใหม่ หากยังไม่เข้าใจอีกให้อ่านใหม่อีก สำคัญนะข้อนี้. 2. กำจัดขอบเขตของปัญหา ... . 3. กำหนดทางเลือกในการแก้ปัญหา ... . 4. การลงมือทำตามแผน ... . 5. การติดตาม. ความหมายของการวางแผนแก้ปัญหาคืออะไรคือการหาให้เจอว่าปัญหานั้นคืออะไร มีมากน้อยขนาดไหน เป็นปัญหาเล็ก ปัญหาใหญ่ เกิดบ่อยหรือนานๆเกิดทีปัญหาเล็กปัญหาใหญ่มีวิธีการแก้ไม่เหมือนกัน 3. กำหนดทางเลือกในการแก้ปัญหา การมองหาทางออก วิธีที่จะใช้ในการแก้ปัญหา มีหลากหลาย บางวิธีแก้ระยะสั้น บางวิธีเป็นการ แก้ระยะยาว 4. การลงมือทำตามแผน
การวางแผนในการแก้ปัญหา มีกี่กรณี อะไรบ้าง2) การวางแผนในการแก้ปัญหา แบ่งได้ 2 กรณีคือ 2.1 มีประสบการณ์ในการแก้ปัญหาในลักษณะนั้น ๆ มาก่อน - พิจารณาสิ่งที่ต้องการหา - เลือกปัญหาเก่าที่มีลักษณะคล้ายคลึงกับปัญหาที่จะแก้ ทำให้ได้แนวทาง
ลักษณะกระบวนการแก้ปัญหาคืออะไรจากความหมายข้างต้นพอสรุปได้ว่า การคิดแก้ปัญหา หมายถึง กระบวนการหรือขั้นตอนที่ผ่าน การคิด โดยอาศัยความรู้ ประสบการณ์ ในการขจัดอุปสรรค หรือปัญหาที่เกิดขึ้น เพื่อให้บรรลุจุดมุ่งหมาย ที่ต้องการ ประเภทของปัญหา
|