คลื่นปฐมภูมิ คลื่นทุติยภูมิ

ʹ��š��ٻ�ç�� (�Ҿ�� 8) �Է�ԾŢͧ��з��ҹ��ǧ�ҷԵ��դ��ҧ��¡��Ҵ�ҹ�ç��ǧ�ҷԵ�� ʹ��š��觤�� ա��¹�ŧ��Ѻ��˹��-�� ء� ˹��蹻� 㹻Ѩ�غѹʹ��š��㹪�ǧ��ա��ѧ��͹ ʹ��š��觷��繷��ӹ��㹡�ô�ç��Ե �ҡ��Ȩҡʹ��š�� ͹��Ҥ��ѧ�ҹ�٧�ҡ�ǧ�ҷԵ��ǡ�� о�觪��鹼��š ��ժ��Ե��ö��ç�� (��´��㹺�� 3 ��ѧ�ҹ�ҡ�ǧ�ҷԵ��)

สารบัญ Show

คลื่นทุติยภูมิคืออะไร
คลื่นปฐมภูมิเป็นคลื่นชนิดใด
คลื่นทุติยภูมิที่เกิดจากคลื่นปฐมภูมิพบได้ที่ส่วนประกอบของโลกในชั้นใด
ชั้นใดที่คลื่นปฐมภูมิและคลื่นทุติยภูมิมีการเปลี่ยนแปลงแบบไม่คงที่

แบบ คือ คลื่นพื้นผิว (Surface wave) และคลื่นในตัวกลาง (Body wave) คลื่นพื้นผิวเดินทางไปตามพื้นผิวโลกทำให้อาคาร สิ่งปลูกสร้าง ชำรุด พังทะลาย ส่วนคลื่นในตัวกลางเดินทางผ่านเข้าไปภายในของโลกผ่านไปยังพื้นผิวโลกที่อยู่ซีกตรงข้าม นักธรณีวิทยาจึงใช้คลื่นในตัวกลางในการสำรวจโครงสร้างภายในของโลก คลื่นในตัวกลางซึ่งมี 2 ประเภท ได้แก่ คลื่นปฐมภูมิ (P wave) และ คลื่นทุติยภูมิ (S wave) ดังภาพที่ 1

ภาพที่ 1 คลื่นปฐมภูมิ (P wave) และคลื่นทุติยภูมิ (S wave)

[คลิกเพื่อชมภาพเคลื่อนไหว]

คลื่นปฐมภูมิ (P wave) เป็นคลื่นตามยาวที่เกิดจากความไหวสะเทือนในตัวกลาง โดยอนุภาคของตัวกลางนั้นเกิดการเคลื่อนไหวแบบอัดขยายในแนวเดียวกับที่คลื่นส่งผ่านไป คลื่นนี้สามารถเคลื่อนที่ผ่านตัวกลางที่เป็นของแข็ง ของเหลว และแก๊ส เป็นคลื่นที่สถานีวัดแรงสั่นสะเทือนสามารถรับได้ก่อนชนิดอื่น โดยมีความเร็วประมาณ 6 – 7 กิโลเมตร/วินาที คลื่นปฐมภูมิทำให้เกิดการอัดหรือขยายตัวของชั้นหิน
คลื่นทุติยภูมิ (S wave) เป็นคลื่นตามขวางที่เกิดจากความไหวสะเทือนในตัวกลางโดยอนุภาคของตัวกลางเคลื่อนไหวตั้งฉากกับทิศทางที่คลื่นผ่าน มีทั้งแนวตั้งและแนวนอน คลื่นชนิดนี้ผ่านได้เฉพาะตัวกลางที่เป็นของแข็งเท่านั้น ไม่สามารถเดินทางผ่านของเหลว คลื่นทุติยภูมิมีความเร็วประมาณ 3 – 4 กิโลเมตร/วินาที คลื่นทุติยภูมิทำให้ชั้นหินเกิดการคดโค้ง

ภาพที่ 2 การเดินทางของ P wave (เส้นสีขาว) และ S wave (เส้นสีดำ)

[คลิกเพื่อชมภาพเคลื่อนไหว]

ขณะที่เกิดแผ่นดินไหวจะเกิดแรงสั่นสะเทือน ทำให้คลื่นไหวสะเทือนเคลื่อนที่ออกจากศูนย์กลางการเกิดแผ่นดินไหวโดยรอบทุกทิศทุกทาง

จากนั้นนำระยะทางที่ได้มาสร้างวงกลมสามวงบนแผนที่ โดยให้จุดศูนย์กลางอยู่ที่เครื่องวัดคลื่นไหวสะเทือนแต่ละเครื่อง และให้รัศมีของวงกลมแต่ละวงเป็นยาวเท่ากับระยะทางที่คำนวณได้จากกราฟระยะทาง-เวลาในภาพที่ 8 วงกลมทั้งสามวงก็จะตัดกันที่จุดเดียวกันคือ จุดเหนือศูนย์เกิดแผ่นดินไหว (Epicenter)

คลื่นทุติยภูมิคืออะไร

คลื่นทุติยภูมิ (อังกฤษ: secondary wave หรือ s wave) เป็นคลื่นตัวกลางที่เกี่ยวข้องกับการเฉือนและการหมุนของเนื้อวัสดุเมื่อคลื่นเดินทางผ่านโดยไม่เกิดการเปลี่ยนแปลงทางปริมาตร ความเร็วในการเคลื่อนที่ของคลื่นทุติยภูมิสามารถคำนวณได้จากสมการ เมื่อ μ, ρ แทน โมดูลัสของแรงเฉือน และความหนาแน่นของตัวกลางตามลำดับ

คลื่นปฐมภูมิเป็นคลื่นชนิดใด

คลื่นปฐมภูมิ(P wave) เป็นคลื่นไหวสะเทือนที่มีลักษณะการเคลื่อนที่แบบอัดและ ขยายลักษณะดังภาพที่3.7 โดยอนุภาคภาคที่เป็นตัวกลางสามารถเป็นได้ทั้งของแข็ง ของเหลว หรือก๊าซ เมื่อเกิดแผ่นดินไหวเกิดขึ้น คลื่นปฐมภูมิจะเป็นคลื่นชนิดแรกที่ สถานีแผ่นดินไหวตรวจวัดได้ คลื่นปฐมภูมิมีความเร็วในการเคลื่อนที่ประมาณ 6-7 km/วินาทีขึ้นอยู่ ...