นางผีเสื้อสมุทรจับตัวพระอภัยมณีไปด้วยจุดประสงค์ใด

นางผีเสื้อสมุทรจับตัวพระอภัยมณีไปด้วยจุดประสงค์ใด

ผู้แต่ง  พระสุนทรโวหาร (ภู่)

            ประวัติผู้แต่ง  พระสุนทรโวหาร (ภู่) หรือที่ทุกคนรู้จักกันในนามว่า สุนทรภู่ เป็นกวีคนสำคัญในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น เกิดในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช เมื่อวันจันทร์ที่ ๒๖ มิถุนายน พ.ศ. ๒๓๒๙  บิดาเป็นข้าราชบริพารในกรมพระราชวังบวรสถานมงคลซึ่งภายหลังได้ลาออกจากราชการกลับไปอยู่บ้านเกิดที่บ้านกร่ำ อำเภอแกลง จังหวัดระยอง  มารดานั้นพื้นเดิมเป็นคนเมืองเพชรบุรีตามที่ปรากฏในนิราศเมืองเพชรแต่มารับราชการเป็นพระนมของพระองค์เจ้าจงกล พระธิดาในกรมพระราชวังหลัง  บิดาและมารดาของสุนทรภู่หย่าร้างกันตั้งแต่สุนทรภู่ยังเป็นเด็กเล็กอยู่  สุนทรภู่จึงอาศัยอยู่กับมารดาและได้ศึกษาเล่าเรียน ณ วัดชีปะขาวหรือวัดศรีสุดารามริมคลองบางกอกน้อย  ต่อมามารดาได้พาเข้าไปถวายตัวเป็นข้าราชบริพารในกรมพระราชวังหลัง

          เมื่อสุนทรภู่เติบโตขึ้นเป็นหนุ่มได้แอบชอบพออยู่กับนางจัน ด้วยความที่เป็นคนเจ้าคารมจึงได้ลักลอบเขียนเพลงยาวให้นางจันอยู่เรื่อยๆ จนบิดาของนางจันทราบเข้าจึงสั่งคนให้จับตัวมาแล้วนำความขึ้นกราบบังคมทูลแก่กรมพระราชวังหลัง สุนทรภู่ถูกตัดสินให้จำคุกแต่ไม่นานนักก็ถูกปล่อยตัวเพราะกรมพระราชวังหลังทิวงคต เมื่อสุนทรภู่พ้นโทษจึงออกบวชแล้วลาสิกขาบทมาสมรสกับนางจันและได้ถวายตัวเป็นมหาดเล็กในพระองค์เจ้าปฐมวงศ์ แต่ด้วยนิสัยเจ้าชู้ของสุนทรภู่ประกอบกับความชอบในสุราจึงทำให้ทะเลาะกับนางจันอยู่เนืองๆ จนพระองค์เจ้าปฐมวงศ์ทรงระอา สุนทรภู่เกิดความน้อยใจจึงเดินทางไปเมืองเพชรบุรีเพื่อไปอาศัยอยู่กับหม่อมบุนนาคซึ่งเป็นหม่อมในกรมพระราชวังหลัง

                สุนทรภู่ได้กลับมารับราชการใหม่อีกครั้งในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยเนื่องด้วยทรงโปรดการกวี สุนทรภู่ได้รับพระกรุณาให้ดำรงตำแหน่งขุนสุนทรโวหารในกรมราชบัณฑิตและยังอยู่ในตำแหน่งจางวางพระอาลักษณ์ควบคู่ไปด้วย ชีวิตของสุนทรภู่ในขณะนั้นมีความสุขมากและมีบุตรกับนางจันคนหนึ่งชื่อว่าหนูพัด แต่นิสัยเจ้าชู้และความชอบในสุราของสุนทรภู่ยังคงเหมือนเดิมจนไปได้นางนิ่มมาเป็นภรรยาอีกคนอันเป็นเหตุให้นางจันโกรธ ในตอนที่ทะเลาะกับนางจันนั้นสุนทรภู่ได้ไปทำร้ายลุงของนางจันเข้าจึงเป็นเหตุสุนทรภู่ถูกจำคุกอีกครั้งหนึ่ง ระหว่างที่ติดคุกครั้งนี้เองที่สุนทรภู่ได้แต่งพระอภัยมณีขึ้นเพื่อขายเลี้ยงชีพในยามที่ตกยากอยู่ในคุก

                เมื่อพ้นโทษในครั้งหลังนี้สุนภู่ได้เป็นพระอาจารย์ถวายอักษรให้เจ้านายในพระราชวงศ์หลายพระองค์ แต่ไม่นานเมื่อสิ้นรัชกาลที่ ๒ สุนทรภู่ก็ตกที่นั่งลำบากด้วยเคยทำให้ขัดเคืองพระทัยแก่พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว สุนทรภู่จึงต้องออกบวชอีกครั้งเพื่อหนีราชภัยและได้ออกเรือเดินทางไปในที่ต่างๆ และแต่งวรรณคดีไปพร้อมๆ กันอีกหลายเรื่อง จนท้ายที่สุดได้มาพึ่งพระบารมีของพระองค์เจ้าลักขณานุคุณและกรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ ครั้นเมื่อพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวขึ้นครองราชย์สุนทรภู่ได้เข้ารับราชการอีกครั้งหนึ่งและได้รับบรรดาศักดิ์เป็นพระสุนทรโวหารจนถึงแก่กรรมในปี พ.ศ. ๒๓๙๘

                ในปี พ.ศ. ๒๕๒๙ องค์กรวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติได้ประกาศยกย่องเชิดชูเกียรติให้สุนทรภู่เป็นบุคคลที่มีผลงานดีเด่นด้านวัฒนธรรมระดับโลก ในวันที่ ๒๖ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๒๙

          ลักษณะการประพันธ์  พระอภัยมณีแต่งด้วยกลอนสุภาพในลักษณะนิทาน

          ที่มาของเรื่อง  สุนทรภู่ผูกเรื่องพระอภัยมณีขึ้นจากการฟังคำบอกเล่าเรื่องราวต่างๆ ของบุคคลในสังคมผสมผสานกับจินตนาการของตนเอง

          จุดมุ่งหมายในการประพันธ์  สุนทรภู่แต่งพระอภัยมณีเพื่อขายเลี้ยงชีพในยามที่ตกยากอยู่ในคุกแต่เมื่อพ้นโทษแล้วก็แต่งเพื่อถวายพระองค์เจ้าลักขณานุคุณและกรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ

          เนื้อเรื่องย่อ

ความเดิมตอนต้นเรื่อง

พระอภัยมณีและศรีสุวรรณพระอนุชาถูกขับออกมาจากเมืองรัตนาของท้าวสุทัศน์พระบิดา เนื่องด้วยท้าวสุทัศน์ทรงเห็นว่าวิชาปี่ของพระอภัยมณีและวิชากระบี่กระบองของศรีสุวรรณเป็นวิชาชั้นเลว ไม่มีประโยชน์ในการปกครอง พระอภัยมณีและศรีสุวรรณเดินทางมาพบ ๓ พราหมณ์ คือ วิเชียร โมรา สานน และได้เป่าปี่ให้ฟังจนทั้งหมดหลับไป นางผีเสื้อสมุทรผ่านมาและพอใจในเสียงปี่จึงได้ลักพาพระอภัยมณีไปไว้ยังถ้ำแล้วแปลงกายเป็นสาวงามมาปรนนิบัติ พระอภัยมณีทราบแต่ทำอะไรไม่ได้จึงจำใจอยู่กินกับนางผีเสื้อ

ตอนพระอภัยมณีหนีนางผีเสื้อ

พระอภัยมณีอยู่กับนางผีเสื้อสมุทรในถ้ำจนมีพระโอรสชื่อว่าสินสมุทร สินสมุทรมีมีลักษณะผสมระหว่างพระอภัยมณีและนางผีเสื้อสมุทรดังความว่า

                    ไม่คลาดเคลื่อนเหมือนองค์พระทรงเดช                            แต่ดวงเนตรแดงดูดังสุริย์ฉาย

                    ทรงกำลังดังพระยาคชาพลาย                                            มีเขี้ยวคล้ายชนนีมีศักดา

พระอภัยมณีได้เลี้ยงและถ่ายทอดความรู้ที่พระองค์มีให้กับสินสมุทรจนหมดและมอบของสำคัญไว้ให้ คือ พระธำมรงค์และผ้าคาดเอว วันหนึ่งเมื่อนางผีเสื้อสมุทรออกไปหาอาหาร ด้วยความซุกซนสินสมุทรได้ทดลองผลักหินปากถ้ำจนเปิดแล้วออกไปเที่ยวเล่นในทะเล สินสมุทรพบเงือกชราแต่ไม่รู้จักว่าคืออะไรจึงนำเงือกกลับไปให้พระอภัยมณีทอดพระเนตร พระอภัยมณีเห็นดังนั้นจึงเล่าความจริงให้สินสมุทรฟังทั้งหมด สินสมุทรทราบความแล้วก็เสียใจเป็นอันมาก เงือกฟังแล้วได้อ้อนวอนให้พระอภัยมณีสั่งให้สินสมุทรปล่อยตนไปเสียและให้สัญญาว่าจะพาพระอภัยมณีหนีพึ่งพระโยคีที่เกาะแก้วพิสดารซึ่งอยู่ห่างออกไปราว ๑๐๐ โยชน์ เงือกชราบอกว่าการไปที่เกาะแก้วพิสดารนั้นตนต้องใช้เวลาถึง ๗ วัน ว่ายน้ำไปในมหาสมุทรแต่กลัวนางผีเสื้อสมุทรจะตามทันเพราะนางผีเสื้อสมุทรนั้นมีพละกำลังมากเมื่ออยู่ในทะเลซึ่งใช้เวลาเพียง ๓  ๔ วันก็ไปถึงเกาะแล้ว เงือกชราแนะให้พระอภัยมณีทำอุบายลวงนางผีเสื้อสมุทรเพื่อจะได้มีเวลาในการหลบหนี

ตกกลางคืนในวันเดียวกัน นางผีเสื้อสมุทรเกิดฝันร้ายว่ามีเทวดามาควักเอานางทั้งสองออกแล้วเหาะหายไป นางตกใจตื่นแล้วเล่าความฝันนั้นให้พระอภัยมณีฟังทั้งหมด พระอภัยมณีเห็นเป็นโอกาสดีจึงทำนายฝันไปว่านางนั้นจะมีเคราะห์ร้ายอาจถึงแก่ชีวิตและแนะนำให้นางไปบำเพ็ญศีลอยู่บนเขา ๓ วัน เพื่อเป็นการสะเดาะเคราะห์และห้ามกินเนื้อสัตว์เป็นอันขาด นางผีเสื้อหลงกลพระอภัยมณี สินสมุทรทราบความโดยตลอดก็เสียใจจนพระอภัยมณีต้องห้าม ดังความว่า

                    สินสมุทรสุดแสนสงสารแม่                                                  ด้วยรู้แน่ว่าบิดาจะพาหนี

                    ให้ห่วงหลังกังวลด้วยชนนี                                                  เจ้าโศกีกราบก้มบังคมคัล

                    บิดาดูรู้แจ้งจึงแกล้งห้าม                                                       จะวอนตามเขาไปไยในไพรสัณฑ์

                    อยู่เป่าปี่ตีเกราะเสนาะครัน                                                   แล้วรับขวัญลูกน้อยกลอยฤทัย

พระอภัยมณีและสินสมุทรได้หนีไปกับครอบครัวเงือก เมื่อครบ ๓ วัน นางผีเสื้อสมุทรกลับมาไม่พบใครจึงออกตระเวนทะเลตามหาด้วยร่างเนรมิตเป็นยักษ์แล้วเรียกภูตผีในทะเลมาถามจนได้ความและตามพระอภัยมณีไปทันภายใน ๓ วัน สินสมุทรพยายามห้ามแล้วแต่นางผีเสื้อสมุทรไม่ฟัง สินสมุทรจึงหลอกล่อให้มารดาหลงทางเพื่อให้เงือกลูกสาวพาพระอภัยมณีหนีไปให้ถึงเกาะแก้วพิสดาร

เงือกชราสองผัวเมียถูกนางผีเสื้อฆ่าตายซึ่งในขณะเดียวกันพระอภัยมณี สินสมุทรและเงือกสาวได้หนีขึ้นเกาะแก้วพิสดารทัน พระโยคีออกมาห้ามปรามนางผีเสื้อสมุทรแต่นางไม่ฟังและต่อว่าย้อนกลับมา พระโยคีจึงเสกทรายปกป้องเกาะไว้เพื่อไม่ให้นางผีเสื้อสมุทรเข้ามาได้

                                บทอาขยานเลือก พระอภัยมณี ตอน พระอภัยมณีหนีนางผีเสื้อ

                        พระโฉมยงองค์อภัยมณีนาถ                                           เพลินประพาสพิศดูหมู่มัจฉา

                เหล่าฉลามล้วนฉลามตามกันมา                                             ค่อยเคลื่อนคลาคล้ายคล้ายในสายชล

                ฉนากอยู่คู่ฉนากไม่จากคู่                                                       ขึ้นฟ่องฟูพ่นฟองละอองฝน

                ฝูงพิมพาพาฝูงเข้าแฝงวน                                                       บ้างผุดพ่นฟองน้ำบ้างดำจร

                กระโห้เรียงเคียงกระโห้ขึ้นโบกหาง                                       ลอยสล้างกลางกระแสแลสลอน

                มังกรเกี่ยวเลี้ยวลอดกอดมังกร                                                ประชุมซ่อนแฝงชลขึ้นวนเวียน

                ฝูงม้าน้ำทำท่าเหมือนม้าเผ่น                                                    ขึ้นลอยเล่นเลี้ยวลัดฉวัดเฉวียน

                ตะเพียนทองท่องน้ำนำตะเพียน                                               ดาษเดียรดูเพลินจนเกินมา

                เห็นละเมาะเกาะเขาเขียวชอุ่ม                                                  โขดตะคุ่มเคียงเคียงเรียงรุกขา

                จะเหลียวซ้ายสายสมุทรสุดสายตา                                            จะแลขวาควันคลุ้มกลุ้มโพยม

                จะเหลียวดูสุริย์แสงเข้าแฝงเมฆ                                                ให้วิเวกหวาดองค์พระทรงโฉม

                ฟังสำเนียงเสียงคลื่นดังครื้นโครม                                           ยิ่งทุกข์โทมนัสในฤทัยทวี

วิดีโอ YouTube

แบบทดสอบพระอภัยมณี  ตอนพระอภัยมณีหนีนางผีเสื้อ

 ๑.ผีเสื้อน้ำซ้ำวอนด้วยอ่อนหวานไม่โปรดปรานอนุกูลเลยทูนหัว

ถ้าทิ้งไว้ไหนน้องจะครองตัว ทั้งจากผัวจากบุตรสุดอาลัย

มิขออยู่สู้ตายวายชีวิต         ไม่เห็นจิตน้องรักจะตักษัย

เชิญพระองค์ลงมาชลาลัย         เมียจะให้มนตร์เวทวิเศษครัน

แล้วร้องเรียกลูกยามาด้วยพ่อแม่จะขออำลาเจ้าอาสัญ

อย่าสงสัยใจจริงทุกสิ่งอัน         ไม่รำพันพูดลวงเจ้าดวงใจ

คำประพันธ์ข้างต้นนี้ใช้รสวรรณคดีในข้อใด

ก.  เสาวรจนี

ข.  นารีปราโมทย์

ค.  พิโรธวาทัง

ง.  สัลลาปังคพิสัย

๒. คำภาษาต่างประเทศในข้อใดที่พบมากที่สุดในเรื่อง พระอภัยมณี

ก.  คำยืมภาษาเขมร

ข.  คำยืมภาษาจีน

ค.  คำยืมภาษาชวา - มลายู

ง.  คำยืมภาษาบาลี - สันสกฤต

๓.ข้อใดจับคู่คำศัพท์และความหมายไม่ถูกต้อง

ก.  ชลนา - น้ำตา

ข.  ดาษเดียร - เกลื่อนกลาด

ค.  ทักษิณ - ทิศเหนือ

ง.  ตรีชา - ตำหนิ

๔.ข้อใดไม่ใช่ผลงานการประพันธ์ของผู้แต่งเรื่อง พระอภัยมณี

ก.  สังข์ทอง

ข.  สุภาษิตสอนหญิง

ค.  โคบุตร

ง.  กาพย์พระไชยสุริยา

๕. คำประพันธ์ในข้อใดมีการใช้ภาพพจน์แตกต่างจากข้ออื่น

ก.  ขนงเนตรเกศกรอ่อนสะอาดดังสุรางค์นางนาฏในวังหลวง

ข.  มังกรเกี่ยวเลี้ยวลอดกอดมังกรประชุมซ่อนแฝงชลขึ้นวนเวียน

ค.  น้องร้อนรุ่มกลุ้มใจดังไฟเลียทูนหัวเมียช่างไม่ไว้อาลัยเลย

ง.  ร้องเรียกลูกผัวเฟือนเหมือนละเมอ ไม่เห็นเธอทอดกายดังวายปราณ

๖.ข้อใดไม่เกี่ยวข้องกับวรรณคดีเรื่อง พระอภัยมณี

ก.  เป็นสารคดีที่สะท้อนความจริงในสังคม

ข.  สอดแทรกคติทั้งพุทธและพราหมณ์

ค.  ให้ความรู้และจินตนาการด้านภูมิศาสตร์

ง.  มีกระบวนกลอนที่ไพเราะสละสลวย

๗. ข้อใดคือแนวคิดเกี่ยวกับการครองคู่ที่ผู้แต่งได้เสนอไว้ในเรื่อง พระอภัยมณี ตอนนี้

ก.  ความรักเป็นสิ่งสำคัญสำหรับคู่ครอง

ข.  ความเหมาะสมเป็นสิ่งสำคัญสำหรับคู่ครอง

ค.  ความอดทนเป็นสิ่งสำคัญสำหรับคู่ครอง

ง.  ความเสียสละเป็นสิ่งสำคัญสำหรับคู่ครอง

๘.ไม่คลาดเคลื่อนเหมือนองค์พระทรงเดช แต่ดวงเนตรแดงดูดังสุริย์ฉาย

ทรงกำลังดังพระยาคชาพลาย        มีเขี้ยวคล้ายชนนีมีศักดา

คำประพันธ์ข้างต้นนี้ใช้ภาพพจน์ในข้อใด

ก.  สัญลักษณ์

ข.  อุปลักษณ์

ค.  อุปมา

ง.  สัทพจน์

  ๙. เห็นละเมาะเกาะเขาเขียวชอุ่ม         โขดตะคุ่มเคียงเคียงเรียงรุกขา

จะเหลียวซ้ายสายสมุทรสุดสายตาจะแลขวาควันคลุ้มกลุ้มโพยม

คำประพันธ์ข้างต้นมีการใช้คำที่ทำให้เกิดจินตนาการในด้านใด

ก.  จินตนาการด้านภาพ

ข.  จินตนาการด้านเสียง

ค.  จินตนาการด้านสัมผัส

ง.  จินตนาการด้านกลิ่นและรส

๑๐.คำประพันธ์ในข้อใดมีการใช้คำยืมภาษาต่างประเทศมากที่สุด

ก.  ลงกลิ้งเกลือกเสือกกายร้องไห้โร่

ข.  ผีเสื้อกลัวตัวสั่นเพียงบรรลัย

ค.  แม่จะขออำลาเจ้าอาสัญ

ง.  ด้วยโยคีมีมนตร์ดลวิชา


ข้อใดเป็นสาเหตุที่ทําให้พระอภัยมณีหนีนางผีเสื้อสมุทร

ในคืนนั้น นางผีเสื้อสมุทรฝันว่ามีเทวดามาทำลายถ้ำ และเอาค้อนมาทุบตีนางแทบตาย อีกทั้งยังควักลูกตาไปด้วย เมื่อตื่นขึ้นนางผีเสื้อสมุทรก็ตัวสั่นด้วยความกลัว นางจึงเล่าความฝันให้พระอภัยมณีช่วยทำนายฝันว่าร้ายหรือดี พระอภัมณีจึงคิดหาช่องทางการหนีโดยออกอุบายว่า เทวดาในฝันคือมัจจุราชจะมาเอาชีวิตนางไป แต่มีทางหนึ่งที่จะช่วยสะเดาะ ...

พระอภัยมณีเเละคณะวางเเผนการหนีนางผีเสื้อสมุทรอย่างไร

พระอภัยมณีได้รับคำแนะนำจากเงือกเฒ่าให้หนีไปยังเกาะแก้วพิสดารโดยลวงนางผีเสื้อสมุทรให้อด อาหารเพื่อให้อ่อนแรงเสียก่อน เป็นการตัดโอกาสนางผีเสื้อสมุทรไม่ให้ตามพระอภัยมณีได้ทัน เหตุการณ์ตอนนี้ แสดงให้เห็นความสำคัญของการวางแผนก่อนลงมือปฏิบัติ ไม่ใช่เป็นการหนีตามยถากรรม เงือกนั้นรู้สภาพ ภูมิศาสตร์ และรู้กำลังของตนว่าจะสามารถ ...

พระอภัยมณีได้มอบสิ่งใดให้กับสินสมุทร

สภาพจิตใจของพระอภัย มณีขณะที่อยู่กินกับ นางผีเสื้อสมุทร พระอภัยมณีอยู่กินกับนางผีเสื้อ สมุทรด้วยความจ าใจจนมีบุตร ด้วยกัน พระอภัยมณีอยู่กินกับนาง ผีเสื้อสมุทรจนมีบุตรชายชื่อ สินสมุทรอายุได้8 ปี สิ่งของที่พระอภัยมณีมอบ ให้แก่สินสมุทร พระอภัยมณีให้แหวนและ เจียระบาดแก่สินสมุทร อีกทั้ง สอนวิชาเป่าปี่และการใช้อาวุธ ให้แก่ ...

พระอภัยมณีได้ลวงนางผีเสื้อสมุทรว่าอย่างไร

ที่อ่อนกำลังว่ายน้ำอยู่จึงเข้าไปจับแล้วซักถาม สองเงือกก็หลอกนางผีเสื้อว่า พระอภัยอยู่บนเขาริมทางที่ผ่านมา ตนจะพาไปจับตัว ถ้าไม่เหมือนคำที่สัญญา ก็ขอให้ฆ่าตนทั้งสองเสีย นางผีเสื้อก็เชื่อ เงือกพานางผีเสื้อมาได้ครึ่งวันแล้วก็พูดล่อหลอกต่อไป แต่นางผีเสื้อรู้ทันจึงว่าสองเงือกตอแหล จึงหักขาฉีกสองแขน แล้วเคี้ยวกินเงือกทั้งสอง ...