ผู้สังเกตอยู่บริเวณ ขั้วโลก เหนือจะสังเกตเห็นดวงอาทิตย์ขึ้นและ ตกเป็น อย่างไร


�ç�����ͧ���

          ���������ҳ������� �ǧ��Ƿ���������ͧ���������ҧ�ҡ�š�����зҧ���� �ѹ �´ǧ�������ҹ�� �١��֧���躹��Ǣͧ�ç�����Ҵ�˭ ����¡��� �ç�����ͧ��� (Celestial sphere)   �����š�������ٹ���ҧ�ͧ�ç��� �ç�����ͧ�����ع�ͺ�š�ҡ��ȵ��ѹ�͡��ѧ��ȵ��ѹ�� �·���š��ش�������Ѻ��� �������͹���
          �ѡ��Ҫ����ؤ����ҷӡ���֡�Ҵ�����ʵ��ѹ�ҡ��� �֧����� �ǧ��Ǻ���ͧ���������ҧ
�ҡ�š�����зҧ���ᵡ��ҧ�ѹ ��ҧ�ѹ��С�ҧ�׹�Դ�ҡ�����ع�ͺ����ͧ�ͧ�š ������
��ع�ͧ�ç�����ͧ��� �ѧ��������͡ѹ�ʹյ ���ҧ�á���㹻Ѩ�غѹ�ѡ������ʵ���ѧ����ç
�����ͧ��� ������ͧ���㹡���кص��˹觷ҧ������ʵ�� ��駹�������� �ҡ��ҨԹ��ҡ�����
�š���ٹ���ҧ ���շç�����ͧ�������͹�����ع�ͺ �з������µ�͡���кؾԡѴ �������º
��º���˹觢ͧ�ѵ�غ���ͧ��� ����ѧࡵ�������͹���ͧ�ѵ������ҹ������¢��

ผู้สังเกตอยู่บริเวณ ขั้วโลก เหนือจะสังเกตเห็นดวงอาทิตย์ขึ้นและ ตกเป็น อย่างไร

�Ҿ��� 1 �Թ��ҡ�èҡ�ǡ��      �ҡ���᡹��ع�ͧ�š�͡仺���ͧ��ҷ���ͧ��ҹ ��Ҩ���ش��������¡��� ���ǿ���˹�� (North celestial pole) ��� ���ǿ���� (South celestial pole) �¢��ǿ�ҷ���ͧ ����᡹���ǡѹ�Ѻ᡹�����ع
�ͺ����ͧ�ͧ�š ��Т��ǿ���˹�ͨЪ��任���ҳ
���˹觢ͧ����˹�� ���������ͧ������ ����˹������ա������͹���
     �ҡ��������ٹ���ٵ��š�͡仺���ͧ�����
�ͺ ��Ҩ��������������¡��� ����ٹ���ٵÿ�� (Celestial equator) ����ٹ���ٵÿ���觷�ͧ����͡
�� �ա����˹��(Northern hemisphere)����ա�����
(Southern hemisphere)
�����ǡѺ�������ٹ���ٵ��š ���š�͡�� �ա�š�˹�� ��Ыա�š��

ผู้สังเกตอยู่บริเวณ ขั้วโลก เหนือจะสังเกตเห็นดวงอาทิตย์ขึ้นและ ตกเป็น อย่างไร

�Ҿ��� 2 �Թ��ҡ�èҡ����š

     㹤����繨�ԧ ����������ö�ͧ��� �ç���
��ͧ���������� ���ͧ�ҡ������躹��鹼���š �֧
�ͧ��繷ç�����ͧ�������§�������� ������¡
�Ƿ���ͧ��������ʡѺ����š�ͺ���������

��鹢ͺ���
(Horizon)
  ���������͹����ͺǧ������Һ ����յ������繨ش�ٹ���ҧ
     �ҡ�ҡ����§�ҡ����˹�����ѧ������¼�ҹ
�ش�˹������� �����������ԫ�����¡��� ����������¹ (Meridian)
     �ҡ�ҡ����������ȵ��ѹ�͡-��ȵ��ѹ�� �����
�������Թ�� ���§��駩ҡ�Ѻ���ǿ���˹�͵�ʹ���� ���� ����ٹ���ٵÿ�� (Celestial equatorial) �����
��ͧ����͡�� �ա����˹�� ��Ыա�����
     �ҡ�ӡ���ѧࡵ��ó�ҡ������� ������躹
�ա�š�˹�� ���ͧ��繫ա����˹�� ���ҳҺ���dz
�ҡ���ҫա���������

�������͹���ͧ�ç�����ͧ���

          ������ͧ�ҡ����š��Ҩ���繷ç�����ͧ�������͹���ҡ��ȵ��ѹ�͡��ѧ��ȵ��ѹ�� ���ҧ�á������ͧ�ҡ�š�ͧ����繷ç��� �ѧ�������ͧ�ͧ�������͹���ͧ�ç�����ͧ��� �����������Ѻ���˹��еԨٴ (������) �ͧ����ѧࡵ��ó� �繵����
          - ��Ҽ���ѧࡵ��ó����躹����ٹ���ٵ� �����еԨٴ 0° ���ǿ���˹�ͨ�������ͺ��Ҵ�ҹ����˹��
�ʹ�  (�Ҿ��� 3)
          - ��Ҽ���ѧࡵ��ó��������еԨٴ�٧���� �� �еԨٴ 13° ���ǿ���˹�ͨ������٧�ҡ�ͺ��� 13°
(�Ҿ��� 4)
          - ��Ҽ���ѧࡵ��ó�����������š�˹�������еԨٴ 90° ���ǿ���˹�ͨ������٧�ҡ�ͺ��� 90°
(�Ҿ��� 5)
          �������ö��ػ����� ��Ҽ���ѧࡵ��ó��������еԨٴ���㴢��ǿ���˹�ͨ������٧�ҡ�ͺ�����ҡѺ
�еԨٴ���


© 2003 - 2010 The LESA Project
All rights reserved.

การขึ้น-และตกของดวงดาว

เมื่อ :

วันจันทร์, 24 กุมภาพันธ์ 2563

          หลายคนเรียนรู้เรื่องราวของดวงดาวและท้องฟ้าจากตำราด้วยการท่องจำ แล้วก็รู้สึก ว่าเรื่องของดวงดาวและท้องฟ้าเป็นเรื่องห่างไกลเข้าใจยาก  แท้จริงนั้นดาราศาสตร์ คือ เรื่องราวของดวงดาวและท้องฟ้าที่เริ่มมาจากการดูดาวดูฟ้า โดยคิดว่าตัวเองสนใจและอยากจะรู้อะไร  เมื่อเริ่มหัดดูดาวโดยมีเป้าหมายอยากจะรู้จักดาวบนท้องฟ้า ดวงโน้น ดวงนั้นชื่ออะไร หรืออยากจะดูดวงนี้ ดวงนั้น ควรจะออกไปดูเมื่อใดเห็นอยู่ทางไหน ถ้าต้องการรู้รายละเอียดเพิ่มเติมจะหาได้ที่ไหน สิ่งเหล่านี้เกิดเป็นคำถามขึ้นมาในหัวแล้วจึงเริ่มมาศึกษาหาข้อมูล  หาคำอธิบายสิ่งที่เกิดขึ้นคำอธิบายอาจเปลี่ยนไปได้ เมื่อมีการค้นพบข้อมูลใหม่ๆ ซึ่งก็มาจากการดูดาวดูฟ้านั่นเอง

ผู้สังเกตอยู่บริเวณ ขั้วโลก เหนือจะสังเกตเห็นดวงอาทิตย์ขึ้นและ ตกเป็น อย่างไร

ภาพดวงดาว
ที่มา https://pxhere.com/en/photo/1359679

          เมื่อโลกหมุนจากตะวันตกไปตะวันออกไปพร้อมกับท้องฟ้าของเรา ขณะที่ขอบฟ้าตะวันออกสัมผัสดาว เรียกว่า ดาวขึ้น เมื่อขอบฟ้าตะวันตกพบดาว เรียกว่า ดาวตก เมื่อเมริเดียนสัมผัสดาวคือตำแหน่งที่ดาวอยู่สูงสุดจากขอบฟ้า เรียก ทรานสิท (transit) ถ้าเห็นดาวผ่านเมริเดียนไปทางตะวันตกเรียกว่า ทรานสิทบน (upper transit) ถ้าเห็นดาวผ่านเมริเดียนไปทางตะวันออก (ต่ำกว่าดาวเหนือ) เรียกว่า ทรานสิทล่าง (lower transit) จะเห็นได้ว่าทุกอย่างในอวกาศนอกโลก ขึ้น – ตก เพราะโลกหมุนรอบตัวเอง ดาวไม่เคลื่อนที่อย่างที่ตาเห็น ดาวไม่ได้เคลื่อนรอบโลกจากตะวันออกไปตะวันตกรอบละ 1 วัน แต่โลกหมุนในทิศตรงข้ามโดยเอาขอบฟ้าไปพบดาว และเพราะการพาขอบฟ้าตะวันตกไปพบดวงอาทิตย์ปรากฏการณ์ดวงอาทิตย์ตกจึงเกิดขึ้น บนโลกมีทิศตะวันตก – ตะวันออกก็เพราะเหตุนี้นั่นเอง ถ้าโลกไม่หมุนรอบตัวเอง ดวงดาวจะไม่ขึ้น – ตก เช่นเดียวกับเมื่ออยู่ในอวกาศไกลออกไปก็จะไม่เห็นการขึ้น – ตกของดวงดาวแต่จะเห็นดาวอยู่รอบตัวของเรา เห็นดาวอยู่บนผิวทรงกลมฟ้า (Celestial sphere)

          ปรากฏการณ์ดาวขึ้น-ตกเป็นผลสะท้อนจากการหมุนรอบตัวเองของโลก ซึ่งหมุนจากทิศตะวันตกไปทิศตะวันออก โลกกลม ๆ เมื่อหมุนรอบตัวเองจะหมุนรอบแกนที่ผ่านขั้วโลกเหนือและขั้วโลกใต้ แกนที่ผ่านขั้วโลกเหนือจะชี้ ไปยังขั้วฟ้าเหนือซึ่งมีดาวเหนืออยู่ใกล้ ๆ ดังนั้น เมื่อโลกหมุนจากทิศตะวันตกไปทิศตะวันออก ดาวจึงวนเป็นวงกลม รอบดาวเหนือ โดยวนจากด้านทิศตะวันออกไปทางทิศตะวันตก  เส้นทางการขึ้น-ลงของดวงดาวทั้งหลายจะขนานกัน ในประเทศไทยดาวที่ขึ้นตรงจุดทิศตะวันออกพอดีจะมี เส้นทางขึ้น-ตกเอียงไปทางทิศใต้เล็กน้อย ทำให้จุดที่ขึ้นไปสูงสุดอยู่ทางทิศใต้ของจุดเหนือศีรษะเป็นมุมเท่ากับ ละติจูด และคล้อยต่ำลงไปตรงจุดทิศตะวันตกพอดี รวมเวลาตั้งแต่ขึ้นถึงตกเท่ากับ 12 ชั่วโมงพอดี  ดาวที่ขึ้นเฉียงไปทางใต้ของจุดทิศตะวันออกเป็นมุมเท่าใด จะไปตกทางทิศตะวันตกเฉียงไปทางทิศใต้เป็น มุมเท่านั้นโดยจะมีเวลาอยู่เหนือขอบฟ้ายาวมากกว่า 12 ชั่วโมง โดยเส้นทางขึ้น-ตกขนานกับเส้นที่ขึ้นตรงจุดทิศตะวันออก  ดาวเหนืออยู่สูงจากขอบฟ้าทิศเหนือเป็นมุมเท่ากับละติจูด 15 องศาตลอด 24 ชั่วโมง เส้นทางขึ้น – ตกของดาวอาจหาได้จากส่วนโค้งของวงกลมบนท้องฟ้าที่มีจุดศูนย์กลางอยู่ที่ดาวเหนือ และรัศมีเท่ากับระยะที่ดาวห่างจากดาวเหนือนั่นเอง

          ผลที่เกิดจากการเคลื่อนที่ของโลก

          -  ดาวขึ้น – ตก เพราะโลกหมุนรอบตัวเองจากตะวันตกไปตะวันออกรอบละ 1 วัน

          -  เส้นทางขึ้น – ตกของดาวฤกษ์จะคงที่เหมือนเดิมทุกคืนตลอดชีวิตของเรา แต่จะขึ้นเร็วหรือมาอยู่ที่เก่าในเวลาที่เร็วขึ้นวันละ 4 นาที เพราะโลกโคจรอบดวงอาทิตย์

          -  เส้นทางขึ้น – ตกของดวงอาทิตย์เปลี่ยนไปทุกวัน เพราะแกนที่โลกหมุนรอบเอียงจากแนวตั้งฉากกับแนวระนาบทางโคจรของโลกรอบดวงอาทิตย์เป็นมุมประมาณ 23.5 องศา

          -  เส้นทางขึ้น – ตกของดวงจันทร์ดาวเคราะห์เปลี่ยนไปทุกวัน เพราะดวงจันทร์โคจรรอบโลกและดาวเคราะห์โคจรรอบดวงอาทิตย์

          สรุปได้ว่าโลกหมุนรอบตัวเองทำให้เกิดปรากฏการณ์ขึ้นตกของดวงดาว  ทำให้เกิดทิศ และกลางวันกลางคืน ส่วนโลกเคลื่อนรอบดวงอาทิตย์ทำให้เห็นดาวขึ้นเร็วทุกวัน วันละประมาณ 4 นาที หรือเดือนละ 2 ชั่วโมง บนท้องฟ้ามีดาวที่เป็นต้นกำเนิดของชื่อวัน และคนไทยตั้งชื่อเดือนสุริยคติตามชื่อกลุ่มดาวจักรราศี สิ่งที่อยู่บนท้องฟ้านั้นมีความสวยงามเสมอทั้งที่เห็นด้วยตาเปล่า และภาพที่ได้จากกล้องโทรทรรศน์

แหล่งที่มา

Catherine Zuckerman. Everything you wanted to know about stars.  Retrieved 3 October 2019, Fromhttps://www.nationalgeographic.com/science/space/universe/stars/

Rising Stars (comics).  สืบค้นเมื่อวันที่ 3 ตุลาคม 2562, จากhttps://en.wikipedia.org/wiki/Rising_Stars_(comics)

นางมาลินี  ศิร. ปรากฏการณ์ที่เกิดจากโลกหมุนรอบตัวเอง.  สืบค้นเมื่อวันที่ 3 ตุลาคม 2562, จาก http://astro.rajsima.ac.th/u1_2.html 

ครูวิทยาศาสตร์. โลกและดวงดาว.  สืบค้นเมื่อวันที่ 3 ตุลาคม 2562, จาก http://kruwitka.blogspot.com/2011/08/blog-post_26.html

ณัฐภัสสร เหล่าเนตร์. ประวัติการศึกษาดาราศาสตร์จนถึงปัจจุบัน.  สืบค้นเมื่อวันที่ 3 ตุลาคม 2562, จาก http://kruwitka.blogspot.com/2011/08/blog-post_26.html

การหมุนรอบตัวเองของโลก.  สืบค้นเมื่อวันที่ 3 ตุลาคม 2562, จาก http://nso.narit.or.th/index.php/2017-11-25-10-50-19/2017-12-07-04-56-44/2017-12-07-09-17-37/2017-12-09-02-57-45/2017-12-15-08-20-10

หัวเรื่อง และคำสำคัญ

ปรากฏการณ์ของดาว, การหมุนรอบตัวเองของโลก, ดาวเหนือ,ดวงดาว, ดาวขึ้น, ดาวตก

ประเภท แบ่งตามผลผลิต สสวท.

บทความ

รูปแบบการนำเสนอ แบ่งตามผลผลิต สสวท.

สื่อสิ่งพิมพ์ในรูปแบบดิจิทัล

ลิขสิทธิ์

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.)

วันที่เสร็จ

วันพฤหัสบดี, 03 ตุลาคม 2562

สาขาวิชา/กลุ่มสาระวิชา

โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ

ระดับชั้น

ม.1
ม.2
ม.3
ม.4
ม.5
ม.6

ช่วงชั้น

มัธยมศึกษาตอนต้น
มัธยมศึกษาตอนปลาย

กลุ่มเป้าหมาย

ครู
นักเรียน
บุคคลทั่วไป

ดูเพิ่มเติม

คุณอาจจะสนใจ

ผู้สังเกตอยู่บริเวณ ขั้วโลก เหนือจะสังเกตเห็นดวงอาทิตย์ขึ้นและ ตกเป็น อย่างไร

Hits

ผู้สังเกตอยู่บริเวณ ขั้วโลก เหนือจะสังเกตเห็นดวงอาทิตย์ขึ้นและ ตกเป็น อย่างไร
(21390)

ในการที่จะศึกษาหรือทำความเข้าใจในเรื่องของดาราศาสตร์นั้นไม่ใช่เรื่องง่าย เนื่องจากดวงดาวทั้งหลายรวม ...