Face time ใช เน ต ม อถ อ เท าไร

คำ�ำ ถามจากแบบสำำ�รวจข้้อ 12 ท่่านทำ�ำ กิิจกรรมดังั ต่อ่ ไปนี้้�ผ่่านช่่องทางออฟไลน์์ และออนไลน์ใ์ นสััดส่่วนเท่่าใด

จากผลสำำ�รวจฯ ดัังภาพที่� 13 พบว่่า มีีสัดั ส่่วนการทำำ�กิจิ กรรมต่า่ ง ๆ ผ่า่ นช่่องทาง ออนไลน์์มากกว่่าช่่องทางออฟไลน์์ในทุุกกิิจกรรม โดยกิิจกรรมที่่�มีีการทำ�ำ ผ่่านช่่องทาง ออนไลน์์มากที่่�สุดุ ได้้แก่่ การจองโรงแรม/ที่่�พักั มีีสััดส่่วนทางช่่องทางออนไลน์์ คิดิ เป็น็ 79.3% รองลงมาคือื การดููโทรทัศั น์์/ดููคลิิป/ดููหนััง/ฟัังเพลง คิดิ เป็น็ 78.9% ทำ�ำ ธุุรกรรม ทางการเงิิน คิิดเป็็น 78.1% การติิดต่่อสื่�อสาร คิิดเป็็น 71.1% การจอง/ซื้้�อตั๋๋�ว ภาพยนตร์์ คอนเสิิร์์ต และการเดิินทางต่่าง ๆ คิดิ เป็็น 70.9% การอ่่านข่่าว/บทความ/ หนัังสืือ คิิดป็็น 70.7% การใช้้งานบริิการของภาครััฐ เช่่น การชำำ�ระภาษีี/ค่่าน้ำำ��ค่่าไฟ คิิดเป็็น 65.8% การรัับ–ส่่งสิินค้้า/พััสดุุ/เอกสาร คิิดเป็็น 64.3% การใช้้บริิการเรีียก รถโดยสารสาธารณะ คิดิ เป็น็ 61.4% การซื้อ� สิินค้้า สิ่�งของ เช่่น อุุปกรณ์์อิิเล็็กทรอนิิกส์์ สุุขภาพและความงาม สิินค้้าแฟชั่่�น ฯลฯ คิิดเป็็น 58.8% และการสั่�งอาหาร คิิดเป็็น 57.4%

หมายเหตุุ ผลการสำ�ำ รวจร้้อยละของผู้้�ตอบแบบสำ�ำ รวจฯ เปรีียบเทีียบตามการทำ�ำ กิจิ กรรมต่่าง ๆ ผ่่านวิิธีีการออนไลน์แ์ ละ ออฟไลน์์ มีีการเปลี่�ยนแปลงวิิธีีการตอบคำ�ำ ถาม โดยให้ผ้ ู้้�ตอบแบบสำ�ำ รวจฯ กรอกตัวั เลขร้อ้ ยละด้้วยตัวั เอง

51สำำ�นักั งานพััฒนาธุรุ กรรมทางอิิเล็ก็ ทรอนิกิ ส์์

Electronic Transactions Development Agency

แพลตฟอร์์ม/ช่่องทางที่่�ใช้้ในการทำ�ำ กิิจกรรม ออนไลน์์

จากการสำำ�รวจฯ เกี่�ยวกัับกิิจกรรมที่่�ทำ�ำ ออนไลน์์ ได้้มีีการสำ�ำ รวจเพิ่�มเติิมใน เรื่�องของแพลตฟอร์์ม/ช่่องทางที่่�ผู้้�ตอบแบบสำ�ำ รวจฯ ส่่วนใหญ่่ใช้้ในการทำำ�กิิจกรรม ออนไลน์์ต่า่ ง ๆ ไม่่ว่่าจะเป็็น การใช้้ Social Media ค้้นหาข้อ้ มููล ขายสินิ ค้า้ และบริิการ, ซื้อ� สิินค้้าและบริกิ าร ติิดต่อ่ สื่�อสารทั้้ง� โทรศัพั ท์์ และพููดคุุย (Chat) ดููโทรทัศั น์์/ดููคลิิป/ ดููหนังั /ฟังั เพลง และใช้ง้ านบริกิ ารภาครัฐั โดยในปีนี ี้ม�้ ีีการเพิ่�มกิจิ กรรมการทำ�ำ งาน/ประชุมุ ผ่า่ นระบบออนไลน์์ โดยมีีผลการสำำ�รวจฯ ที่่�น่่าสนใจดัังนี้้�

52 รายงานผลการสำำ�รวจพฤติิกรรมผ ู้ใ้� ช้้อินิ เทอร์์เน็ต็ ในประเทศไทย ปีี 2563 Thailand Internet User Behavior 2020

ภาพที่�่ 14 ร้้อยละของผู้้�ตอบแบบสำำ�รวจฯจำำ�แนกตาม แพลตฟอร์์ม/ชุุมชนออนไลน์์ (Online Community)ที่�ใ่ ช้้ Social Media

Facebook 98.2% TikTok 35.8% YouTube 30.6% 97.5% Pantip 6.7% LINE 6.0% Instagram 96.0% WhatsApp

Twitter 80.4% Tinder 71.9%

คำำ�ถามจากแบบสำำ�รวจข้อ้ 11.2 ท่่านใช้้ Social Media ใดบ้า้ ง (ตอบได้้มากกว่่า 1 ข้อ้ )

จากผลการสำ�ำ รวจฯ ดังั ภาพที่� 14 พบว่่า ผู้้�ตอบแบบสำ�ำ รวจฯ นิยิ มใช้้ Social Media ผ่า่ น Facebook มากที่่�สุดุ คิดิ เป็น็ 98.2% รองลงมาคือื YouTube คิดิ เป็น็ 97.5% LINE คิิดเป็็น 96.0% Instagram คิิดเป็น็ 80.4% Twitter คิิดเป็็น 71.9% TikTok คิิดเป็น็ 35.8% Pantip คิดิ เป็็น 30.6% WhatsApp คิดิ เป็น็ 6.7% และ Tinder คิดิ เป็็น 6.0%

Facebook ยัังคงเป็็นแพลตฟอร์์มยอดนิิยมของคนไทย โดยในปีี 2562มีีจำ�ำ นวน ผู้�ใช้้ Facebook ในประเทศไทยประมาณ 48 ล้้านบััญชีี11 และคาดว่่าจะมีีบััญชีี ผู้�ใช้ง้ านเพิ่�มขึ้น�้ ถึงึ 52 ล้า้ นบัญั ชีีในปีี 2563 นี้้� ส่่วนแพลตฟอร์ม์ ที่�มาแรงอย่่าง TikTok ก็็ได้้รัับความนิิยมเป็็นวงกว้้าง โดย TikTok เป็็นแพลตฟอร์์มที่�เน้้นการสร้้างสรรค์์คลิิป วิิดีีโอแบบสั้้�น สามารถครองใจชาวโซเชีียลในช่่วงกัักตััวอยู่่�บ้้านในสถานการณ์์ การแพร่่ระบาดของไวรััส COVID-19 ที่่�ต้้องการหาความบัันเทิิงในรููปแบบใหม่่ ด้ว้ ยการเป็็นผู้�สร้า้ งสรรค์์คลิิปวิิดีีโอเอง

11 Number of Facebook users in Thailand from 2017 to 2025, Statista, https://www.statista.com/statistics/490467/number-of-thailand-facebook-users/, สืบื ค้น้ เมื่�อ สิงิ หาคม ปีี 2563

53สำำ�นักั งานพััฒนาธุุรกรรมทางอิเิ ล็ก็ ทรอนิิกส์์

Electronic Transactions Development Agency

ภาพที่�่ 15 ร้้อยละของผู้้�ตอบแบบสำำ�รวจฯ จำ�ำ แนกตามแพลตฟอร์ม์ ที่ใ่� ช้้ค้้นหาข้้อมููลทางออนไลน์์

Search Engine 96.6% YouTube 86.5% 66.4% Facebook Fanpage 48.0% Website/Blog 47.2% Instagram

Pantip 38.7%

คำำ�ถามจากแบบสำำ�รวจข้้อ 11.3 ท่่านค้้นหาข้้อมููลออนไลน์์ผ่า่ นช่่องทางใดบ้้าง (ตอบได้้มากกว่่า 1 ข้้อ)

จากผลการสำ�ำ รวจฯ ดัังภาพที่� 15 พบว่่า ผู้้�ตอบแบบสำำ�รวจฯ นิิยมค้้นหาข้้อมููล ออนไลน์์ผ่า่ น Search Engine เช่่น Google, Bing เป็น็ อัันดัับที่่�หนึ่่�ง คิดิ เป็น็ 96.6% รองลงมาคือื YouTube คิดิ เป็น็ 86.5% Facebook Fanpage คิดิ เป็น็ 66.4% Website/ Blog คิดิ เป็น็ 48.0% Instagram คิดิ เป็น็ 47.2% และ Pantip คิดิ เป็็น 38.7%

54 รายงานผลการสำำ�รวจพฤติิกรรมผ ู้้ใ� ช้อ้ ิินเทอร์์เน็ต็ ในประเทศไทย ปีี 2563 Thailand Internet User Behavior 2020

ภาพที่�่ 16 ร้้อยละของผู้�้ตอบแบบสำำ�รวจฯ จำ�ำ แนกตามแพลตฟอร์ม์ ที่�ใ่ ช้้ขายสิินค้้าและบริกิ ารทางออนไลน์์

Facebook 64.7% Fanpage 47.5%

Shopee

Instagram 40.8%

LINE 39.4% Lazada 29.4%

Kaidee LnwSHOP Weloveshopping O Shopping Thailand Mall 12.6% 3.9% 2.5% 1.7% 1.4%

คำ�ำ ถามจากแบบสำ�ำ รวจข้้อ 11.4 ท่่านขายสิินค้้าและบริกิ ารออนไลน์์ผ่า่ นช่่องทางใดบ้้าง (ตอบได้้มากกว่่า 1 ข้้อ)

55สำำ�นัักงานพััฒนาธุุรกรรมทางอิเิ ล็ก็ ทรอนิกิ ส์์

Electronic Transactions Development Agency

จากผลการสำ�ำ รวจฯ ดังั ภาพที่� 16 พบว่่า ผู้้�ตอบแบบสำ�ำ รวจฯ นิยิ มขายสินิ ค้า้ /บริกิ ารทาง ออนไลน์ผ์ ่า่ น Facebook Fanpage มากที่่�สุด คิดิ เป็น็ 64.7% รองลงมาคือื Shopee, Instagram, LINE และ Lazada คิดิ เป็น็ 47.5%, 40.8%, 39.4% และ 29.4% ตามลำ�ำ ดับั จะเห็น็ ว่่าช่่องทาง Social Commerce จะได้ร้ ับั ความนิยิ มในหมู่ผ�ู่้้�ขาย เพราะสามารถเริ่�มต้น้ สมัคั รเข้า้ ใช้ง้ านได้ง้่าย มีีทั้้ง� แบบเสีียค่่าใช้จ้่่าย และไม่่เสีียค่่าใช้จ้่่ายใน การขายสินิ ค้า้

การสำ�ำ รวจแพลตฟอร์ม์ ที่�คนไทยนิยิ มการขายสินิ ค้า้ /บริกิ ารทางออนไลน์ใ์ นปีนี ี้�้ สพธอ. ได้ม้ ีีการเพิ่�มตัวั เลือื กแพลตฟอร์ม์ ที่่�มีีคนไทยเป็น็ เจ้า้ ของ เนื่�องจากเห็น็ ถึงึ ความสำ�ำ คัญั ของ ธุุรกิิจออนไลน์์ แต่่แพลตฟอร์์มไทยยัังไม่่ได้้รัับความนิิยมเท่่าที่�ควร โดยมีีผู้้�ตอบแบบ สำ�ำ รวจฯ ตอบว่่า ขายสินิ ค้า้ ผ่า่ นทาง Kaidee คิดิ เป็น็ 12.6% รองลงมาได้แ้ ก่่ LnwShop คิดิ เป็น็ 3.9% Weloveshopping คิดิ เป็น็ 2.5% O shopping คิดิ เป็น็ 1.7% Thailand Mall คิดิ เป็น็ 1.4% Thailand Postmart คิดิ เป็น็ 1.3% Digital OTOP ThaiTamBon และ Otopthai.shop คิิดเป็็น 1.1% มีีผลรวมคิิดเป็็น 26.7% หรืือคิิดเป็็น กว่่า 1 ใน 3 ของผู้้�ตอบแบบสำ�ำ รวจฯ ที่่�ขายสินิ ค้า้ /บริกิ ารผ่า่ น Facebook Fanpage เท่่านั้น�

56 รายงานผลการสำำ�รวจพฤติิกรรมผ ู้�ใ้ ช้้อิินเทอร์์เน็ต็ ในประเทศไทย ปีี 2563 Thailand Internet User Behavior 2020

ภาพที่�่ 17 ร้้อยละของผู้ต้� อบแบบสำ�ำ รวฯ จำำ�แนกตามแพลตฟอร์์มที่ใ�่ ช้้ซื้้อ� สินิ ค้้าและบริิการทางออนไลน์์

Shopee 91.0% Lazada 72.9% Facebook 55.1% Fanpage 42.1% Instagram

LINE 41.6%

Kaidee LnwSHOP Weloveshopping O Shopping Thailand 6.6% Postmart 6.3% 3.3% 2.4% 1.1%

คำำ�ถามจากแบบสำ�ำ รวจข้อ้ 11.5 ท่่านซื้�อสิินค้า้ และบริกิ ารออนไลน์ผ์ ่า่ นช่่องทางใดบ้้าง (ตอบได้ม้ ากกว่่า 1 ข้้อ)

จากผลการสำ�ำ รวจฯ ดังั ภาพที่� 17 พบว่่า ผู้้�ตอบแบบสำ�ำ รวจฯ นิยิ มซื้อ� สินิ ค้า้ /บริกิ าร ทางออนไลน์ผ์ ่า่ น Shopee มากเป็็นอัันดับั หนึ่่�ง คิิดเป็น็ 91.0% รองลงมาคือื Lazada, Facebook Fanpage, Instagram และ LINE คิิดเป็็น 72.9%, 55.1%, 42.1%, และ 41.6% ตามลำำ�ดัับ สาเหตุุหลัักที่่�ผู้้�ตอบแบบสำำ�รวจฯ โดยส่่วนใหญ่่นิิยมซื้�อสิินค้้า และบริิการผ่า่ น e-Marketplace รายใหญ่่ ๆ เนื่�องจากมีีสินิ ค้า้ หลากหลายประเภทใน ระดับั ราคาที่�ผู้�ซื้�อเลือื กจ่่ายได้้ มีีโปรโมชันั ลดราคาและแคมเปญร่่วมสนุกุ ต่า่ ง ๆ รวมถึงึ มีีช่่องทางการชำำ�ระเงินิ ให้้เลือื กอีีกมากมาย

57สำำ�นักั งานพััฒนาธุุรกรรมทางอิเิ ล็็กทรอนิิกส์์

Electronic Transactions Development Agency

การสำำ�รวจแพลตฟอร์ม์ ที่�คนไทยนิยิ มซื้อ� สินิ ค้า้ และบริกิ ารทางออนไลน์ใ์ นปีนี ี้้� สพธอ. ได้้มีีการเพิ่�มแพลตฟอร์์มที่่�มีีคนไทยเป็็นเจ้้าของ เนื่�องจากเห็็นถึึงความสำำ�คััญของธุุรกิิจ ออนไลน์์ในประเทศไทย และต้้องการศึึกษาแนวทางการสนัับสนุุนผู้�ประกอบการไทย รวมถึงึ สำำ�รวจพฤติกิ รรมของผู้�บริโิ ภค จากผลการสำ�ำ รวจฯ พบว่่าแพลตฟอร์ม์ ของคนไทย ที่่�นิิยมมากที่่�สุุด ได้้แก่่ Kaidee คิิดเป็น็ 6.6% รองลงมาคือื LnwShop คิดิ เป็็น 6.3% Weloveshopping คิิดเป็น็ 3.3% O shopping คิดิ เป็็น 2.4% Thailand Postmart คิิดเป็็น 1.1% Thailand Mall คิิดเป็็น 0.8% Digital OTOP คิิดเป็็น 0.6% Otopthai.shop คิิดเป็น็ 0.5% และ ThaiTamBon คิดิ เป็น็ 0.4% หรือื มีีผลรวมเพีียง 22.0% เท่่านั้้น�

58 รายงานผลการสำำ�รวจพฤติิกรรมผ ู้้�ใช้้อินิ เทอร์์เน็ต็ ในประเทศไทย ปีี 2563 Thailand Internet User Behavior 2020

ภาพที่่� 18 ร้้อยละของผู้ต้� อบแบบสำำ�รวจฯ จำำ�แนกตามแพลตฟอร์์ม ที่�ใ่ ช้้ติดิ ต่่อสื่อ่� สารทั้้�งโทรศััพท์์ และพููดคุยุ (Chat) ออนไลน์์

LINE 96.9% Facebook 92.7% Messenger Direct Message 47.0% (Instagram) 17.1% FaceTime 5.8%

WhatsApp

คำ�ำ ถามจากแบบสำ�ำ รวจข้อ้ 11.6 ท่่านติดิ ต่อ่ สื่�อสารออนไลน์ท์ ั้้ง� โทรศัพั ท์์ และพููดคุุย (Chat) ผ่่านช่่องทางใดบ้า้ ง (ตอบได้ม้ ากกว่่า 1 ข้อ้ )

จากผลการสำ�ำ รวจฯ ดัังภาพที่� 18 พบว่่า ผู้้�ตอบแบบสำำ�รวจฯ นิิยมติิดต่่อสื่�อสาร ออนไลน์์ทั้้ง� โทรศััพท์์ และพููดคุุย (Chat) ผ่า่ น LINE เป็น็ อัันดับั ที่่�หนึ่่�ง คิิดเป็น็ 96.9% รองลงมาคืือ Facebook Messenger คิดิ เป็น็ 92.7% Direct Message (Instagram) คิดิ เป็็น 47.0% FaceTime คิดิ เป็น็ 17.1% และ WhatsApp คิิดเป็น็ 5.8%

59สำำ�นักั งานพััฒนาธุุรกรรมทางอิิเล็็กทรอนิิกส์์

Electronic Transactions Development Agency

ภาพที่�่ 19 ร้้อยละของผู้ต�้ อบแบบสำำ�รวจฯ จำำ�แนกตามแพลตฟอร์์มที่่�ใช้้ดูู โทรทัศั น์์/ดููคลิิป/ดููหนังั /ฟังั เพลงทางออนไลน์์

YouTube 99.1% Netflix 55 6%

LINE TV 51.9%

JOOX 46.4%

Spotify 30.7%

VIU 24.6%

TrueID 21.5% AIS Play 18.2%

WeTV 16.3%

SoundCloud 4.8%

คำำ�ถามจากแบบสำำ�รวจข้อ้ 11.7 ท่่านดููโทรทััศน์์/ดููคลิปิ /ดููหนััง/ฟัังเพลงออนไลน์์ผ่่านช่่องทางใดบ้า้ ง (ตอบได้ม้ ากกว่่า 1 ข้อ้ )

จากผลการสำำ�รวจฯ ดังั ภาพที่� 19 พบว่่า ผู้้�ตอบแบบสำ�ำ รวจฯ นิยิ มดููโทรทัศั น์/์ ดููคลิปิ / ดููหนััง/ฟัังเพลงทางออนไลน์์ผ่่าน YouTube คิิดเป็็น 99.1% รองลงมาคืือ Netflix คิดิ เป็น็ 55.6% LINE TV คิดิ เป็น็ 51.9% JOOX คิดิ เป็น็ 46.4% Spotify คิดิ เป็น็ 30.7% VIU คิิดเป็น็ 24.6% TrueID คิดิ เป็น็ 21.5% AIS Play คิดิ เป็็น 18.2% WeTV คิดิ เป็็น 16.3% และ SoundCloud คิดิ เป็น็ 4.8%

60 รายงานผลการสำำ�รวจพฤติิกรรมผ ู้้�ใช้้อินิ เทอร์์เน็ต็ ในประเทศไทย ปีี 2563 Thailand Internet User Behavior 2020

ภาพที่�่ 20 ร้้อยละของผู้ต�้ อบแบบสำ�ำ รวจฯ 70.6% จำ�ำ แนกตามแพลตฟอร์์มที่�ใ่ ช้้ทำ�ำ งาน/ประชุมุ ทางออนไลน์์

Zoom

LINE 61.0%

Microsoft Teams 38.4%

Google Meet 35.3%

Google Drive 29.8%

Team Viewer 17.8%

One Drive 14.2%

Linked in 3.6%

Slack 3.4%

คำำ�ถามจากแบบสำำ�รวจข้อ้ 11.9 ท่่านเคยทำำ�งาน ประชุุมออนไลน์์ผ่า่ นช่่องทางใดบ้า้ ง (ตอบได้ม้ ากกว่่า 1 ข้้อ)

จากผลการสำ�ำ รวจฯ ดังั ภาพที่� 20 พบว่่า ผู้้�ตอบแบบสำ�ำ รวจฯ นิิยมทำำ�งาน/ ประชุุม ทางออนไลน์์ผ่่าน Zoom คิิดเป็็น 70.6% รองลงมาคืือ LINE คิิดเป็็น 61.0% Microsoft Teams คิิดเป็น็ 38.4% Google Meet คิดิ เป็็น 35.3% Google Drive คิิดเป็น็ 29.8% Team Viewer คิดิ เป็็น 17.8% One Drive คิิดเป็น็ 14.2% Linked in คิิดเป็็น 3.6% และ Slack คิิดเป็็น 3.4%

แพลตฟอร์์มที่�ใช้้ทำำ�งาน/ประชุมุ ออนไลน์์เป็็นหััวข้อ้ คำ�ำ ถามใหม่่ที่่� สพธอ. ได้เ้ พิ่�มใน การสำ�ำ รวจฯ ปีนี ี้�้ เนื่�องจากเห็น็ ถึงึ ความสำ�ำ คัญั ของการทำ�ำ งาน/ประชุมุ ออนไลน์ใ์ นช่่วงระหว่่าง มาตรการ Lock down จากการแพร่่ระบาดของไวรัสั COVID-19 ส่่งผลให้บ้ ริษิ ัทั หรือื หน่่วยงานต่า่ ง ๆ มีีนโยบายการทำ�ำ งานที่่�บ้า้ น (Work from Home) ซึ่ง�่ อาจจะกลายเป็น็ รููปแบบการทำำ�งานหลััก หรืือรููปแบบการทำำ�งานในสถานการณ์์วิกิ ฤตต่่อไป

61สำำ�นัักงานพััฒนาธุรุ กรรมทางอิิเล็ก็ ทรอนิิกส์์

Electronic Transactions Development Agency

ภาพที่่� 21 ร้้อยละของผู้ต้� อบแบบสำ�ำ รวจฯ จำ�ำ แนกตามประเภทของบริิการภาครััฐผ่่านระบบออนไลน์์

ย่ืนแบบชําระภาษีออนไลน 70.3%

ชําระคาไฟฟา 68.9%

ชําระคานํ้าประปา 49.4%

ตอภาษี/ตอทะเบียนรถยนตออนไลน 19.3%

จองคิวทําหนังสือเดินทางออนไลน 19.2%

ชําระกองทุนเงิน 16.6% ใหกูยืมเพ่ือการศึกษา (กยศ.)

ชําระคาปรับจราจร 9.2%

คำำ�ถามจากแบบสำ�ำ รวจข้้อ 11.8 ท่่านเคยใช้้งานบริิการออนไลน์์ใดบ้้างของภาครัฐั (ตอบได้ม้ ากกว่่า 1 ข้้อ)

จากผลการสำำ�รวจฯ ดัังภาพที่� 21 พบว่่า ผู้้�ตอบแบบสำำ�รวจฯ นิิยมยื่�นแบบภาษีี ออนไลน์์ ผ่่านเว็็บไซต์์/แอปพลิิเคชัันของกรมสรรพากร มากเป็็นอัันดัับที่่�หนึ่่�ง คิิดเป็็น 70.3% รองลงมาคือื ชำ�ำ ระค่่าไฟฟ้า้ คิิดเป็็น 68.9% ชำ�ำ ระค่่าน้ำ��ำ ประปา คิดิ เป็็น 49.4% ต่่อภาษีี/ต่่อทะเบีียนรถยนต์์ออนไลน์์ ผ่า่ นเว็บ็ ไซต์/์ แอปพลิเิ คชันั ของกรมการขนส่่งทาง บก คิดิ เป็น็ 19.3% จองคิวิ ทำำ�หนัังสือื เดินิ ทางออนไลน์์ ผ่่านเว็บ็ ไซต์์ของกรมการกงสุุล คิิดเป็็น 19.2% ชำ�ำ ระกองทุุนเงิินให้้กู้้�ยืืมเพื่�อการศึึกษา (กยศ.) คิิดเป็็น 16.6% และ ชำำ�ระค่่าปรัับจราจร ให้้สำำ�นักั งานตำำ�รวจแห่่งชาติิ คิิดเป็็น 9.2%

62 รายงานผลการสำำ�รวจพฤติิกรรมผ ู้้�ใช้้อินิ เทอร์์เน็ต็ ในประเทศไทย ปีี 2563 Thailand Internet User Behavior 2020

ปัญั หาจากการใช้ง้ านอินิ เทอร์์เน็็ต

ภาพที่�่ 22 ร้้อยละของผู้้ต� อบแบบสำำ�รวจฯ จำ�ำ แนกตามปััญหาจากการใช้้งานอิินเทอร์์เน็ต็

SUBSCRIBE Subscribe to our newsletter & stay updated!

Enter your email address Subscribe now!

ปริมาณโฆษณา ความล่าช้าในการเช�ือมต่อ ไม่มัน� ใจว่าข้อมูลที�ปรากฏ การให้บริการ ออนไลน์ที�มารบกวน /ใช้งานอินเทอร์เน็ต บนอินเทอร์เน็ตจะเช�ือถือได้ อินเทอร์เน็ตยังไม่ทัว� ถึง 76.6% 72.9% 48.9% 38.3%

SPAM

no connection

การถูกรบกวน การเชื�อมต่ออินเทอร์เน็ต เสียค่าใช้จ่ายแพง การถูกละเมิดข้อมูลส่วนบุคคล ด้วยอีเมลขยะ ยากหรือหลุดบ่อย หรือความเป�นส่วนตัว 26.3% 34.0% 29.7% 23.3%

18+ Warning message ERROR!

Warning!

cancel

การถูกรบกวนด้วย ติดไวรัสคอมพิวเตอร์ เกิดป�ญหาไม่รู้จะขอ การถูกหลอกลวง สื�อลามกอนาจาร ความช่วยเหลือจากใคร บนอินเทอร์เน็ต 16.2% 20.5% 16.1% 15.3%

คำ�ำ ถามจากแบบสำ�ำ รวจข้อ้ 13 การทำำ�กิิจกรรมผ่า่ นอินิ เทอร์เ์ น็ต็ ของท่่าน ท่่านพบปััญหาใดบ้้าง (ตอบได้ม้ ากกว่่า 1 ข้้อ)

63สำำ�นักั งานพััฒนาธุรุ กรรมทางอิเิ ล็ก็ ทรอนิกิ ส์์

Electronic Transactions Development Agency

จากผลการสำ�ำ รวจฯ ดัังภาพที่� 22 พบว่่า ผู้้�ตอบแบบสำำ�รวจฯ ส่่วนใหญ่่ประสบ ปััญหาปริิมาณโฆษณาออนไลน์์ที่�มารบกวนมากที่่�สุุด คิิดเป็็น 76.6% รองลงมาคืือ ความล่่าช้้าในการเชื่�่อมต่่อ/ใช้้งานอิินเทอร์์เน็็ต คิิดเป็็น 72.9% ไม่่มั่่�นใจว่่าข้้อมููล ที่�ปรากฏบนอินิ เทอร์เ์ น็ต็ จะเชื่อ�่ ถือื ได้้ (ข่่าวปลอม) คิดิ เป็น็ 48.9% การให้บ้ ริกิ ารอินิ เทอร์เ์ น็ต็ ยัังไม่่ทั่่�วถึึง คิิดเป็็น 38.3% การถููกรบกวนด้้วยอีีเมลขยะ คิิดเป็็น 34.0% เชื่�่อมต่่อ อินิ เทอร์เ์ น็ต็ ยากหรือื หลุดุ บ่่อย คิดิ เป็น็ 29.7% ค่่าใช้จ้ ่่ายแพง เช่่น ค่่าบริกิ าร, ค่่าอุปุ กรณ์์ การใช้้งาน คิิดเป็็น 26.3% ถููกละเมิิดข้้อมููลส่่วนบุุคคลหรืือความเป็็นส่่วนตััว คิิดเป็็น 23.3% ถููกรบกวนด้้วยสื่�อลามกอนาจาร คิดิ เป็็น 20.5% ติดิ ไวรััสคอมพิิวเตอร์์ คิดิ เป็็น 16.2% เกิิดปััญหา แต่่ไม่รู้�จะไปขอความช่่วยเหลืือจากใคร คิิดเป็็น 16.1% และ การถููกหลอกลวงทางอินิ เทอร์เ์ น็ต็ คิดิ เป็็น 15.3%

64 รายงานผลการสำำ�รวจพฤติิกรรมผ ู้�ใ้ ช้้อิินเทอร์์เน็ต็ ในประเทศไทย ปีี 2563 Thailand Internet User Behavior 2020

ภาพที่่� 23 ร้้อยละของผู้�้ตอบแบบสำำ�รวจฯ จำ�ำ แนกตามปััญหาจาก การใช้้งานอิินเทอร์เ์ น็็ต เปรีียบเทีียบระหว่่างปีี 2562 - 2563

ปญ� หา 2562 2563 เปล�ยี นแปลง 13.1% ไม่มัน� ใจว่าข้อมูลที�ปรากฏบนอินเทอร์เน็ต 35.8% 48.9% 10.6% จะเช�ือถือได้ 15.7% 26.3% 9.8% เสียค่าใช้จ่ายแพง เช่น ค่าบริการ 13.5% 23.3% 9.5% ค่าอุปกรณ์การใช้งาน 5.8% 15.3% 8.0% ถูกละเมิดข้อมูลส่วนบุคคลหรือความเป�นส่วนตัว 30.3% 38.3% 7.7% ถูกหลอกลวงทางอินเทอร์เน็ต 8.4% 16.1% 5.8% การให้บริการอินเทอร์เน็ตยังไม่ทัว� ถึง 23.9% 29.7% 5.8% 10.4% 16.2% 4.2% เกิดป�ญหา แต่ไม่รู้จะไปขอความช่วยเหลือจากใคร 68.7% 72.9% 4.1% เช�ือมต่ออินเทอร์เน็ตยากหรือหลุดบ่อย 29.9% 34.0% 1.8% 18.7% 20.5% -1.9% ติดไวรัสคอมพิวเตอร์ 78.5% 76.6% ความล่าช้าในการเช�ือมต่อ/ใช้งานอินเทอร์เน็ต ถูกรบกวนด้วยอีเมลขยะ

ถูกรบกวนด้วยส�ือลามกอนาจาร ปริมาณโฆษณาออนไลน์ที�มารบกวน

คำำ�ถามจากแบบสำ�ำ รวจข้้อ 13 การทำำ�กิจิ กรรมผ่า่ นอิินเทอร์์เน็ต็ ของท่่าน ท่่านพบปัญั หาใดบ้า้ ง (ตอบได้ม้ ากกว่่า 1 ข้อ้ )

65สำำ�นักั งานพััฒนาธุรุ กรรมทางอิิเล็ก็ ทรอนิิกส์์

Electronic Transactions Development Agency

หากเปรีียบเทีียบผลการสำ�ำ รวจปัญั หาจากการใช้ง้ านอินิ เทอร์์เน็ต็ ปีี 2562 – 2563 ดัังภาพที่� 23 จะเห็็นได้ว้ ่่า มีีผู้้�ตอบแบบสำ�ำ รวจฯ ตอบว่่าไม่มั่�นใจว่่าข้้อมููลที่�ปรากฏบน อินิ เทอร์เ์ น็ต็ จะเชื่อ�่ ถือื ได้้ เพิ่�มมากขึ้น�้ จากปีี 2562 คิดิ เป็น็ 13.1% รองลงมาได้แ้ ก่่ ปัญั หา การเสีียค่่าใช้้จ่่ายแพง เช่่น ค่่าบริิการ ค่่าอุุปกรณ์์การใช้้งาน เพิ่�มขึ้�น้ 10.6% ปััญหาถููกละเมิดิ ข้้อมููลส่่วนบุุคคลหรือื ความเป็น็ ส่่วนตััว เพิ่�มขึ้น้� 9.8% ปััญหาถููกหลอก ลวงทางอินิ เทอร์เ์ น็ต็ เพิ่�มขึ้น้� 9.5% ปัญั หาการให้บ้ ริกิ ารอินิ เทอร์เ์ น็ต็ ยังั ไม่่ทั่่�วถึงึ เพิ่�มขึ้น�้ 8.0% เมื่�อเกิิดปััญหา แต่่ไม่รู้�จะไปขอความช่่วยเหลืือจากใคร เพิ่�มขึ้�้น 7.7% ปััญหา การเชื่อ่� มต่อ่ อินิ เทอร์เ์ น็ต็ ยากหรือื หลุดุ บ่่อย เพิ่�มขึ้น้� 5.8% ปัญั หาการติดิ ไวรัสั คอมพิวิ เตอร์์ เพิ่�มขึ้�้น 5.8% ปััญหาความล่่าช้้าในการเชื่�่อมต่่อ/ใช้้งานอิินเทอร์์เน็็ต เพิ่�มขึ้�้น 4.2% ปััญหาการถููกรบกวนด้้วยอีีเมลขยะ เพิ่�มขึ้�้น 4.1% และปััญหาการถููกรบกวนด้้วย สื่�อลามกอนาจาร เพิ่�มขึ้้น� 1.8% ส่่วนปััญหาปริมิ าณโฆษณาออนไลน์์ที่�มารบกวนลดลง จากปีทีี่�ผ่่านมา 1.9%

จะสัังเกตได้้ว่่าความไม่่มั่่�นใจว่่าข้้อมููลที่ �ปรากฏบนอิินเทอร์์เน็็ตจะเชื่่�อถืือได้้ เป็น็ ปัญั หาที่่�มีีจำ�ำ นวนผู้้�ตอบแบบสำำ�รวจฯ ในปีนี ี้เ้� พิ่�มขึ้น้� จากปีกี ่่อนหน้า้ มากที่่�สุดุ เมื่�อเทีียบ กับั ปัญั หาอื่�นๆ ซึ่ง่� สอดคล้อ้ งกับั การที่� สพธอ.เปิดิ ให้ผู้้�ใช้อ้ ินิ เทอร์เ์ น็ต็ ได้ม้ ีีส่่วนร่่วมในการ กำำ�หนดประเด็น็ คำำ�ถามพิิเศษประจำ�ำ ปีี 2563 โดยประเด็น็ ที่�ได้้รัับการเลือื กสููงที่่�สุดุ คือื เรื่�องความตระหนััก รู้้�ทันั และป้อ้ งกันั ข่่าวปลอม (Fake News) สามารถดููรายละเอีียด ได้ใ้ นบทถััดไป

66 รายงานผลการสำำ�รวจพฤติิกรรมผ ู้ใ�้ ช้อ้ ินิ เทอร์์เน็ต็ ในประเทศไทย ปีี 2563 Thailand Internet User Behavior 2020

ภาพที่�่ 24 ร้้อยละของผู้�้ตอบแบบสำำ�รวจฯ จำ�ำ แนกตามการรัับรู้้� และการใช้้บริิการศููนย์์รัับเรื่อ�่ งร้้องเรีียนออนไลน์์

บบรริกกิ าารร รจู้ รักจู้ แกั ลแะ ละ รู้จกั รแจู้ตักไ่ มแเ่ คตยไ่ มเ่ คย เคเยคใชยบ้ ใชริกบ้ ารริการ ใชบ้ รใิกชาบ้ รรกิ าร ไมร่ ้จู กั ไมร่ จู้ ัก (บInริกteาrรnบ(ตIneริดิกtteตาSrรn่อeตerิดCtvตaSic่อellerCvCPaieclrlneoCtPveerinrodtvขeeiอrrdsงขe)อผrsงู้ใ)หผู้ใ้บหร้บิกราิกราอรอินินเเททออรร์เ์เนน็ต็ต 464.46%.4% 39.33%9.3% 14.3% 14.3% อีเมล หรือ สายด่วน 1556 อีเมล โหดรยือสําสนาักยงดาน่วคนณ15ะก56รรมการอาหารและยา (อย.) 6.46%.4% 80.88%0.8% 12.8% 12.8% โดยสํานักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) 5.6% 76.3% 18.1% บริการออนไลน์ หรือ สายด่วน 1166 5.6% 76.3% บริการโอดอยนสําไลนักนง์ หานรคือณสะากยรดรม่วกนา1ร1ค6ุ้ม6ครองผู้บริโภค (สคบ.) 6.4% 18.1% โดยสําแนอักปงพาลนิเคคชณันะNกBรTรCม1ก20าร0คหุ้มรคือรสอางยดผ่วู้บนร1ิโ2ภ0ค0(สคบ.) แอปพลโกดิจิเยคกสชาํารันนโทักNรงBทาัศTนนคC์แณ12ละ0ะกก0ริจรกหมารกรือาโทรสกรคาิจยมกนดารา่วกคนรมะแ1จ2หา0่งย0ชเสาียตงิ (กสทช.) 6.4% 71.0% 22.7% โดยสํานักงานคณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการอโีเทมรลทหัศรนือ์แเบลอะกร์โิจทกรศารัพโทท์ รคมนาคมแห่งชาติ (กสทช.) 4.1% 71.0% 22.7%

โดยมูลนิธิเพื�อผู้บริโภค (มพบ.) 4.14%.1% 51.8% 44.1% อีเมล หรือ เบอร์โทรศัพท์ โดยมูลศนูนิธยิเ์รพับื�อเรผ�ือู้บงรร้อิโภงคเรีย(มนปพ�ญบ.ห)าออนไลน์ 1212 OCC โดย สพธอ. 37.55%1.8% 58.4%44.1%

ศูนย์รับเร�ืองร้องเรียนป�ญหาออนไลน์ 1212 OCC โดย สพธอ. 4.1% 37.5% 58.4%

คำำ�ถามจากแบบสำำ�รวจข้อ้ 13.1 เมื่�อท่่านพบปัญั หาในการทำ�ำ กิิจกรรมผ่า่ นอิินเทอร์เ์ น็็ต ท่่านรู้�จัก และเคยใช้้บริกิ ารใดบ้า้ ง

ปัจั จุบุ ันั มีีหน่่วยงานทั้้ง� ภาครัฐั และเอกชนที่�คอยช่่วยเหลือื รับั เรื่�องร้อ้ งเรีียนออนไลน์์ รวมถึึงรัับหน้้าที่�ประสานไปยัังผู้�ที่�เกี่�ยวข้้องต่่าง ๆ ในแบบสำ�ำ รวจฯ ปีีนี้้� สพธอ. ได้้สำำ�รวจการรัับรู้�และการใช้้บริิการหน่่วยงานที่่�รัับเรื่�องร้้องเรีียนออนไลน์์ โดยได้้แบ่่ง ข้้อการตอบของผู้้�ตอบแบบสำ�ำ รวจฯ ออกเป็น็ 3 ระดับั ได้แ้ ก่่ รู้�จักหน่่วยงานและเคยใช้้ บริกิ ารเมื่�อประสบปัญั หาจากการทำำ�กิิจกรรมต่า่ ง ๆ ทางออนไลน์์ รู้�จักหน่่วยงานแต่่ไม่่ เคยใช้บ้ ริกิ ารดังั กล่่าวและไม่่รู้้�จัักหน่่วยงาน

67สำำ�นักั งานพััฒนาธุุรกรรมทางอิเิ ล็ก็ ทรอนิกิ ส์์

Electronic Transactions Development Agency

จากผลการสำ�ำ รวจฯ ดัังภาพที่� 24 บริิการรัับเรื่�องร้้องเรีียนออนไลน์์ที่่�ผู้้�ตอบ แบบสำำ�รวจฯ โดยส่่วนใหญ่่ตอบว่่า รู้�จักและเคยใช้้บริิการ ได้้แก่่ บริิการติิดต่่อ Call Center ของผู้�ให้้บริิการอิินเทอร์์เน็็ต (Internet Service Providers) มีีผู้้�ตอบ แบบสำ�ำ รวจฯ คิิดเป็็น 46.4% ในขณะที่�บริิการรัับเรื่�องร้้องเรีียนออนไลน์์ที่่�ผู้้�ตอบ แบบสำำ�รวจฯ ตอบว่่า รู้�จักแต่ไ่ ม่่เคยใช้บ้ ริกิ าร ได้แ้ ก่่ บริกิ ารสายด่่วน 1556 โดยสำ�ำ นักั งาน คณะกรรมการอาหารและยา (อย.) บริกิ ารสายด่่วน 1166 โดยสำ�ำ นักั งานคณะกรรมการ คุ้�มครองผู้�บริิโภค บริิการสายด่่วน 1200 โดยสำำ�นักั งานคณะกรรมการกิิจการกระจาย เสีียง กิจิ การโทรทัศั น์์ และกิจิ การโทรคมนาคมแห่่งชาติิ (กสทช.) และมููลนิธิ ิเิ พื่�อผู้�บริโิ ภค (มพบ.) มีีผู้้�ตอบแบบสำำ�รวจฯ คิิดเป็็น 80.8%, 76.3%, 71.0% และ 51.8% ตามลำ�ำ ดับั ส่่วนบริิการรัับเรื่�องร้้องเรีียนออนไลน์์ที่่�ผู้้�ตอบแบบสำ�ำ รวจฯ ไม่่รู้้�จััก คืือ ศููนย์์รัับเรื่�อง ร้อ้ งเรีียนปััญหาออนไลน์์ 1212 OCC โดย สพธอ. มีีผู้้�ตอบแบบสำ�ำ รวจฯ คิิดเป็็น 58.4% สาเหตุุที่ �คนยัังไม่่ค่่อยรู้้�จัักบริิการดัังกล่่าวอาจจะเกิิดจากขาดการประชาสััมพัันธ์์ หรืือใช้้ช่่องทางการสื่�อสารที่�ไม่่เหมาะกัับกลุ่�มเป้้าหมาย จึึงทำ�ำ ให้้ผู้�ที่�ประสบปััญหาจาก การทำ�ำ ธุุรกรรมออนไลน์์ไม่่รู้้�จักั บริิการนี้�้

ทั้้ง� นี้้� สพธอ. ได้ร้ ัับมอบหมายจากกระทรวงดิจิ ิิทัลั เพื่�อเศรษฐกิิจและสังั คมให้จ้ ััดตั้ง� ศููนย์์รัับเรื่�องร้้องเรีียนปััญหาออนไลน์์ 1212 OCC (Online Complaint Center) ขึ้้น� มาเพื่�อให้้เป็น็ ที่�พึ่�งสำ�ำ คัญั ของผู้้�ที่่�มีีปััญหาจากการซื้�อขายออนไลน์์ โดยใช้ม้ ุุมมองของ ผู้�บริโิ ภคมาเป็น็ แนวทางในการพัฒั นากลไกการรับั เรื่�องร้อ้ งเรีียน และเพื่�อให้ก้ ารซื้อ� ขาย สินิ ค้า้ ออนไลน์น์ ่่าเชื่อ่� ถือื และปลอดภัยั มากที่่�สุดุ โดยจับั มือื ดำำ�เนินิ งานร่่วมกับั หน่่วยงาน ที่�เกี่�ยวข้้อง เช่่น สำ�ำ นัักงานคณะกรรมการคุ้�มครองผู้�บริิโภค (สคบ.) สำำ�นัักงาน คณะกรรมการอาหารและยา (อย.) กรมพััฒนาธุุรกิิจการค้้า (DBD) กองป้้องกัันและ ปราบปรามการกระทำำ�ความผิิดทางเทคโนโลยีีสารสนเทศ (ปท.) กองบัังคัับการ ปราบปรามการกระทำ�ำ ความผิิดเกี่�ยวกัับอาชญากรรมทางเทคโนโลยีี (บก.ปอท.) และ สำำ�นัักงานมาตรฐานผลิิตภััณฑ์์อุตุ สาหกรรม (สมอ.)

68 รายงานผลการสำำ�รวจพฤติิกรรมผ ู้ใ�้ ช้อ้ ินิ เทอร์์เน็ต็ ในประเทศไทย ปีี 2563 Thailand Internet User Behavior 2020

ความเชื่่อ� มั่่�นในการใช้อ้ ินิ เทอร์์เน็ต็

จากผลการสำำ�รวจ พบว่่า ผู้�้ตอบแบบสำ�ำ รวจฯ มีีความเชื่�่อมั่่�นในการใช้้

อิินเทอร์์เน็็ตในมุุมของการคุ้้�มครองข้้อมููลส่่วนบุุคคลและความมั่่�นคงปลอดภััย

อยู่่�ที่่� 69.7% และเมื่�อพิจิ ารณาว่่าปััจจััยใดที่่�ส่่งผลต่่อระดัับความเชื่อ่� มั่�นดัังกล่่าว พบว่่า ผู้้�ตอบแบบสำ�ำ รวจฯ ให้้ความสำ�ำ คััญกัับความมั่�นคงปลอดภััยของเว็็บไซต์์ หรืือเว็็บที่่�มีี มาตรฐานมากเป็็นอันั ดับั หนึ่่�ง คิิดเป็็น 68.7% รองลงมาได้้แก่่ การมีีกฎหมายคุ้�มครอง ดููแลผู้�ใช้้อิินเทอร์์เน็ต็ คิิดเป็น็ 68.0% ภััยคุกุ คามทางด้า้ นไซเบอร์์ เช่่น มัลั แวร์์ คิดิ เป็น็ 66.4% การมีีหน่่วยงานรัับเรื่�องร้้องเรีียนและดููแลเมื่�อเกิิดปััญหา คิิดเป็็น 65.6% ผู้�ให้้บริิการอิินเทอร์์เน็็ต (Internet Service Providers) คิิดเป็็น 65.3% บริิการ และความน่่าเชื่�่อถืือของสื่�อสัังคมออนไลน์์ (Social Media) คิิดเป็็น 65.1% บริิการ และความน่่าเชื่อ่� ถือื ของแพลตฟอร์ม์ ออนไลน์์ คิดิ เป็น็ 64.4% การประยุกุ ต์ใ์ ช้น้ วัตั กรรม และเทคโนโลยีีสมััยใหม่่ เช่่น AI, Blockchain 63.9% และนโยบายของรััฐบาล ต่่อการใช้้อิินเทอร์์เน็ต็ 59.5% ดัังแสดงในภาพที่� 25

ภาพที่�่ 25 ร้้อยละของผู้้�ตอบแบบสำ�ำ รวจฯ เปรีียบเทีียบตามปััจจัยั ที่ส�่ ่่งผลต่่อความเชื่่อ� มั่่น� ในการใช้้อินิ เทอร์์เน็็ต

ความมัน� คงปลอดภัยของเว็บไซต์ หรือเว็บท�ีมีมาตรฐาน 68.7%

การมกี ฎหมายคุ้มครองดูแลผู้ใชอ้ ินเทอร์เน็ต 68.0%

ภัยคุกคามทางด้านไซเบอร์ เชน่ มัลแวร์ 66.4%

การมหี น่วยงานรบั เรือ� งรอ้ งเรยี นและดูแลเมือ� เกดิ ปญ� หา 65.6%

ผู้ใหบ้ ริการอินเทอร์เน็ต (Internet Service Providers) 65.3% บริการ และความนา่ เชื�อถอื ของสื�อสังคมออนไลน์ (Social Media) 65.1%

บริการและความน่าเช�ือถือของแพลตฟอร์มออนไลน์ 64.4%

การประยุกต์ใช้นวัตกรรมและเทคโนโลยีสมัยใหม่ เช่น AI, Blockchain 63.9% นโยบายของรัฐบาลต่อการใช้อินเทอร์เน็ต 59.5%

คำ�ำ ถามจากแบบสำ�ำ รวจข้อ้ 14 ความเชื่�่อมั่�นในการใช้อ้ ิินเทอร์์เน็ต็ ในมุมุ การคุ้�มครองข้้อมููลส่่วนบุคุ คล และความมั่�นคงปลอดภััย

69สำำ�นักั งานพััฒนาธุรุ กรรมทางอิเิ ล็็กทรอนิกิ ส์์

Electronic Transactions Development Agency

70 รายงานผลการสำำ�รวจพฤติิกรรมผ ู้้�ใช้้อินิ เทอร์์เน็ต็ ในประเทศไทย ปีี 2563 Thailand Internet User Behavior 2020

เจาะลกึ พฤตกิ รรม การใช้อินเทอร์เน็ต

รายเจเนอเรชัน

71สำำ�นักั งานพััฒนาธุุรกรรมทางอิิเล็็กทรอนิกิ ส์์

Electronic Transactions Development Agency

เจาะลึกึ พฤติกิ รรมการใช้อ้ ินิ เทอร์เ์ น็ต็ รายเจเนอเรชันั

ภาพที่�่ 26 พฤติิกรรมการใช้้อินิ เทอร์เ์ น็ต็ ของ Gen Z

ภาพรวม

การใช้อินเทอรเ์ น็ต

HOURS MINUTES

12 8

วันทํางาน/ วันหยุด

วันเรียนหนังสือ

HOURS MINUTES HOURS MINUTES

11 53 12 46

กิจกรรม ใช้ Social Media ดูโทรทัศน์/ดูคลิป/ ค้นหาข้อมูล

ยอดฮิต ดูหนัง/ฟง� เพลงออนไลน์ ออนไลน์

92.9% 85.7% 77.1%

Social Media ยอดฮิต

YouTube 98.6% Facebook 97.3% LINE 93.4%

ป�ญหาจากการใช้เน็ต

ความล่าช้าในการเชื�อมต่อ SUBSCRIBE ไม่มัน� ใจว่าข้อมูลที�ปรากฏ /ใช้งานอินเทอร์เน็ต Subscribe to our newsletter & stay updated! บนอินเทอร์เน็ตจะเช�ือถือได้

77.5% Enter your email address 44.9% Subscribe now!

ปริมาณโฆษณา ออนไลน์ท�ีมารบกวน

71.0%

72 รายงานผลการสำำ�รวจพฤติิกรรมผ ู้้ใ� ช้อ้ ินิ เทอร์์เน็ต็ ในประเทศไทย ปีี 2563 Thailand Internet User Behavior 2020

Gen Z คืือ คนที่�เกิิดตั้ �งแต่่ปีี พ.ศ. 2544 เป็็นต้้นไป (ผู้�ที่�มี อายุุต่ำำ��กว่่า 20 ปีี) และเป็น็ เจเนอเรชันั ที่�เกิดิ มาก็ถ็ ููกแวดล้อ้ มไปด้ว้ ยเทคโนโลยีีแล้ว้ จากผลสำ�ำ รวจฯ ดังั ภาพ ที่� 26 พบว่่า มีีการใช้้อิินเทอร์์เน็ต็ เฉลี่�ยรวม 12 ชั่�วโมง 8 นาทีี โดยใช้อ้ ิินเทอร์์เน็ต็ ในวันั ทำำ�งาน/วันั เรีียนหนัังสืือ 11 ชั่�วโมง 53 นาทีี และวัันหยุดุ 12 ชั่�วโมง 46 นาทีี

กิจิ กรรมยอดฮิติ 3 อันั ดับั แรกของคนวัยั นี้้� ได้แ้ ก่่ Social Media มีีผู้้�ตอบแบบสำ�ำ รวจฯ คิดิ เป็น็ 92.9% โดย Social Media ที่�คนวัยั นี้ช�้ ื่น่� ชอบ ได้แ้ ก่่ YouTube Facebook และ LINE คิิดเป็็น 98.6%, 97.3% และ 93.4% ตามลำ�ำ ดัับ กิิจกรรมยอดนิิยม รองลงมาคือื ดููโทรทัศั น์/์ ดููคลิปิ /ดููหนังั /ฟังั เพลงทางออนไลน์แ์ ละค้น้ หาข้อ้ มููลทางออนไลน์์ มีีผู้้�ตอบแบบสำำ�รวจฯ คิิดเป็็น 85.7% และ 77.1% ตามลำ�ำ ดัับ (ดููรายละเอีียดเพิ่�มเติมิ ได้้ จากตารางที่� 2 ในตารางสถิิติทิ ้า้ ยเล่่ม)

ปััญหาจากการใช้้อิินเทอร์์เน็็ตที่่� Gen Z พบเจอมากที่่�สุุด 3 อัันดัับแรก ได้้แก่่ ความล่่าช้า้ ในการเชื่อ่� มต่อ่ /ใช้ง้ านอินิ เทอร์เ์ น็ต็ คิดิ เป็น็ 77.5% ปริมิ าณโฆษณาออนไลน์์ ที่�มารบกวน คิิดเป็็น 71.0% และ ไม่่มั่่�นใจว่่าข้้อมููลที่�ปรากฏบนอิินเทอร์์เน็็ต จะเชื่อ�่ ถือื ได้้ คิดิ เป็น็ 44.9% (ดููรายละเอีียดเพิ่�มเติมิ ได้จ้ ากตารางที่� 3 ในตารางสถิติ ิิ ท้า้ ยเล่่ม)

73สำำ�นัักงานพััฒนาธุุรกรรมทางอิิเล็็กทรอนิกิ ส์์

Electronic Transactions Development Agency

ภาพที่�่ 27 พฤติิกรรมการใช้้อินิ เทอร์เ์ น็ต็ ของ Gen Y

ภาพรวม

การใช้อนิ เทอรเ์ น็ต

HOURS MINUTES

12 26

วันทํางาน/ วันหยุด

วันเรียนหนังสือ

HOURS MINUTES HOURS MINUTES

12 21 12 39

กิจกรรม ใช้ Social Media ดูโทรทัศน์/ดูคลิป/ ค้นหาข้อมูล

ยอดฮิต ดูหนัง/ฟง� เพลงออนไลน์ ออนไลน์

97.3% 86.2% 84.8%

Social Media ยอดฮิต

Facebook 98.7% YouTube 97.9% LINE 97.1%

ป�ญหาจากการใช้เน็ต

SUBSCRIBE ความล่าช้าในการเชื�อมต่อ ไม่มัน� ใจว่าข้อมูลที�ปรากฏ Subscribe to our newsletter & stay updated! /ใช้งานอินเทอร์เน็ต บนอินเทอร์เน็ตจะเชื�อถือได้

Enter your email address 71.5% 50.1% Subscribe now!

ปริมาณโฆษณา ออนไลน์ท�ีมารบกวน

80.3%

74 รายงานผลการสำำ�รวจพฤติิกรรมผ ู้ใ้� ช้้อิินเทอร์์เน็ต็ ในประเทศไทย ปีี 2563 Thailand Internet User Behavior 2020

Gen Y คือื คนที่�เกิิดในช่่วงปีี พ.ศ. 2524 – 2543 (ผู้�ที่�มีอายุรุ ะหว่่าง 20 - 39 ปี)ี และเป็็นเจเนอเรชัันที่�เติิบโตมาพร้้อมกัับคอมพิิวเตอร์์ อิินเทอร์์เน็็ต และเทคโนโลยีี สารสนเทศ จากผลสำำ�รวจฯ ดังั ภาพที่� 27 พบว่่า มีีการใช้อ้ ินิ เทอร์เ์ น็ต็ เฉลี่�ยรวม 12 ชั่�วโมง 26 นาทีี โดยใช้้อินิ เทอร์์เน็ต็ ในวันั ทำำ�งาน/วัันเรีียนหนังั สืือ 12 ชั่�วโมง 21 นาทีี และวันั หยุดุ 12 ชั่�วโมง 39 นาทีี

กิจิ กรรมยอดฮิติ 3 อันั ดับั แรกของคนวัยั นี้�้ ได้แ้ ก่่ Social Media มีีผู้้�ตอบแบบสำ�ำ รวจฯ คิิดเป็็น 97.3% โดย Social Media ที่�คนวััยนี้้ช� ื่น�่ ชอบ ได้้แก่่ Facebook, YouTube และ LINE คิิดเป็็น 98.7%, 97.9% และ 97.1% ตามลำ�ำ ดัับ กิิจกรรมยอดนิิยม รองลงมาคือื ดููโทรทัศั น์/์ ดููคลิปิ /ดููหนังั /ฟังั เพลงทางออนไลน์แ์ ละค้น้ หาข้อ้ มููลทางออนไลน์์ มีีผู้้�ตอบแบบสำำ�รวจฯ คิิดเป็น็ 86.2% และ 84.8% ตามลำ�ำ ดับั (ดููรายละเอีียดเพิ่�มเติมิ ได้้ จากตารางที่� 2 ในตารางสถิิติิท้า้ ยเล่่ม)

ปัญั หาจากการใช้อ้ ินิ เทอร์เ์ น็ต็ ที่่� Gen Y พบเจอมากที่่�สุดุ 3 อันั ดับั แรก ได้แ้ ก่่ ปริมิ าณ โฆษณาออนไลน์ท์ี่�มารบกวน คิดิ เป็น็ 80.3% ความล่่าช้า้ ในการเชื่อ�่ มต่อ่ /ใช้ง้ านอินิ เทอร์เ์ น็ต็ คิิดเป็็น 71.5% และ ไม่่มั่่�นใจว่่าข้้อมููลที่�ปรากฏบนอิินเทอร์์เน็็ตจะเชื่่�อถืือได้้ คิิดเป็็น 50.1% (ดููรายละเอีียดเพิ่�มเติิมได้จ้ ากตารางที่� 3 ในตารางสถิิติิท้า้ ยเล่่ม)

75สำำ�นักั งานพััฒนาธุรุ กรรมทางอิเิ ล็ก็ ทรอนิกิ ส์์

Electronic Transactions Development Agency

ภาพที่�่ 28 พฤติกิ รรมการใช้้อิินเทอร์เ์ น็็ตของ Gen X

ภาพรวมการใชอ้ ินเทอรเ์ น็ต HOURS MINUTES

10 20

วันทํางาน/ วันหยุด

วันเรียนหนังสือ

HOURS MINUTES HOURS MINUTES

10 26 10 5

กิจกรรม ค้นหาข้อมูล ติดต่อสื�อสารออนไลน์ ออนไลน์ ทัง� โทรศัพท์/พู ดคุย ยอดฮิต ใช้ Social Media 94.0% 86.0% 81.8%

Social Media ยอดฮิต

Facebook 98.5% LINE 98.3% YouTube 93.3%

ป�ญหาจากการใช้เน็ต

SUBSCRIBE SPAM Subscribe to our newsletter & stay updated!

Enter your email address Subscribe now!

ปริมาณโฆษณา ความล่าช้าในการเชื�อมต่อ ไม่มัน� ใจว่าข้อมูลที�ปรากฎ ออนไลน์ท�ีมารบกวน /ใช้งานอินเทอร์เน็ต บนอินเทอร์เน็ตจะเชื�อถือได้

76.5% 66.9% 54.4%

76 รายงานผลการสำำ�รวจพฤติิกรรมผ ู้�ใ้ ช้้อิินเทอร์์เน็ต็ ในประเทศไทย ปีี 2563 Thailand Internet User Behavior 2020

Gen X คือื คนที่�เกิดิ ในช่่วงปีี พ.ศ. 2508 - 2523 (ผู้�ที่�มีอายุุระหว่่าง 40 - 55 ปีี) และเป็็นเจเนอเรชัันที่ �อยู่่�ในยุุคที่่�มีีการพััฒนาไอทีีให้้มีีความทัันสมััยมากขึ้�้นกว่่า เจเนอเรชััน Baby Boomer จากผลสำำ�รวจฯ ดัังภาพที่� 28 พบว่่า มีีการใช้้อิินเทอร์์เน็ต็ เฉลี่�ยรวม 10 ชั่�วโมง 20 นาทีี โดยใช้อ้ ินิ เทอร์เ์ น็ต็ ในวันั ทำ�ำ งาน/วันั เรีียนหนังั สือื 10 ชั่�วโมง 26 นาทีีและวัันหยุุด 10 ชั่�วโมง 5 นาทีี

กิจิ กรรมยอดฮิติ 3 อันั ดับั แรกของคนวัยั นี้้� ได้แ้ ก่่ Social Media มีีผู้้�ตอบแบบสำำ�รวจฯ คิดิ เป็น็ 94.0% โดย Social Media ที่�คนวัยั นี้�้ชื่น่� ชอบ ได้้แก่่ Facebook, LINE และ YouTube คิดิ เป็น็ 98.5%, 98.3% และ 93.3% ตามลำำ�ดัับ กิิจกรรมยอดนิยิ มรองลง มาคืือ ค้้นหาข้้อมููล และติิดต่่อสื่�อสารออนไลน์์ ทั้้�งการโทรศััพท์์ และพููดคุุย (Chat) มีีผู้้�ตอบแบบสำำ�รวจฯ คิิดเป็น็ 86.0% และ 81.8% ตามลำำ�ดับั (ดููรายละเอีียดเพิ่�มเติิม ได้้จากตารางที่� 2 ในตารางสถิติ ิิท้้ายเล่่ม)

ปัญั หาจากการใช้อ้ ินิ เทอร์เ์ น็ต็ ที่่� Gen X พบเจอมากที่่�สุดุ 3 อันั ดับั แรก ได้แ้ ก่่ ปริมิ าณ โฆษณาออนไลน์ท์ี่�มารบกวน คิดิ เป็น็ 76.5% ความล่่าช้า้ ในการเชื่อ�่ มต่อ่ /ใช้ง้ านอินิ เทอร์เ์ น็ต็ คิิดเป็็น 66.9% และ ไม่่มั่่�นใจว่่าข้้อมููลที่�ปรากฏบนอิินเทอร์์เน็็ตจะเชื่่�อถืือได้้ คิิดเป็็น 54.4% เป็็นต้้น (ดููรายละเอีียดเพิ่�มเติิมได้จ้ ากตารางที่� 3 ในตารางสถิติ ิิท้า้ ยเล่่ม)

77สำำ�นัักงานพััฒนาธุุรกรรมทางอิิเล็ก็ ทรอนิิกส์์

Electronic Transactions Development Agency

ภาพที่่� 29 พฤติิกรรมการใช้้อินิ เทอร์์เน็ต็ ของ Baby Boomer

ภาพรวมการใช้อินเทอรเ์ น็ต HOURS MINUTES

8 41

วันทํางาน/ วันหยุด

วันเรียนหนังสือ

HOURS MINUTES HOURS MINUTES

8 59 7 58

กิจกรรม ค้นหาข้อมูล ดูโทรทัศน์/ดูคลิป/ ออนไลน์ ดูหนัง/ฟง� เพลงออนไลน์ ยอดฮิต ใช้ Social Media 89.3% 76.0% 71.4%

Social Media ยอดฮิต

Facebook 95.3% LINE 93.1% YouTube 88.4%

ป�ญหาจากการใช้เน็ต

SUBSCRIBE ความล่าช้าในการเชื�อมต่อ ไม่มัน� ใจว่าข้อมูลที�ปรากฏ Subscribe to our newsletter & stay updated! /ใช้งานอินเทอร์เน็ต บนอินเทอร์เน็ตจะเชื�อถือได้

Enter your email address 66.9% 56.5% Subscribe now!

ปริมาณโฆษณา ออนไลน์ท�ีมารบกวน

71.8%

78 รายงานผลการสำำ�รวจพฤติิกรรมผ ู้้ใ� ช้อ้ ิินเทอร์์เน็ต็ ในประเทศไทย ปีี 2563 Thailand Internet User Behavior 2020

Baby Boomer คืือ คนที่�เกิิดในช่่วงปีี พ.ศ. 2489 - 2507 (ผู้�ที่�มีอายุุระหว่่าง 56 - 74 ปีี) และเป็็นเจเนอเรชัันที่�อยู่่�ในยุุคที่�การพััฒนาเทคโนโลยีียัังไม่่ทัันสมััยมาก เท่่าไรนักั จากผลสำำ�รวจฯ ดัังภาพที่� 29 พบว่่า มีีการใช้อ้ ินิ เทอร์์เน็ต็ เฉลี่�ยรวม 8 ชั่�วโมง 41 นาทีี โดยใช้้อิินเทอร์์เน็็ตในวัันทำ�ำ งาน/วัันเรีียนหนัังสืือ 8 ชั่�วโมง 59 นาทีี และ วันั หยุุด 7 ชั่�วโมง 58 นาทีี

กิจิ กรรมยอดฮิติ 3 อันั ดับั แรกของคนวัยั นี้�้ ได้แ้ ก่่ Social Media มีีผู้้�ตอบแบบสำ�ำ รวจฯ คิิดเป็็น 89.3% โดย Social Media ที่�คนวัยั นี้ช้� ื่น�่ ชอบ ได้้แก่่ Facebook, LINE และ YouTube คิิดเป็น็ 95.3%, 93.1% และ 88.4% ตามลำ�ำ ดัับ กิจิ กรรมยอดนิยิ มรองลง มาคือื ค้น้ หาข้อ้ มููล และดููโทรทัศั น์/์ ดููคลิปิ /ดููหนังั /ฟังั เพลงออนไลน์์ มีีผู้้�ตอบแบบสำำ�รวจฯ คิิดเป็็น 76.0% และ 71.4% ตามลำำ�ดัับ (ดููรายละเอีียดเพิ่�มเติิมได้้จากตารางที่� 2 ในตารางสถิติ ิิท้า้ ยเล่่ม)

ปััญหาจากการใช้้อิินเทอร์์เน็็ตที่่� Baby Boomer พบเจอมากที่่�สุุด 3 อัันดัับแรก ได้แ้ ก่่ ปริิมาณโฆษณาออนไลน์ท์ี่�มารบกวน คิิดเป็น็ 71.8% ความล่่าช้้าในการเชื่อ่� มต่่อ/ ใช้้งานอิินเทอร์์เน็็ต คิิดเป็็น 66.9% และ ไม่่มั่่�นใจว่่าข้้อมููลที่�ปรากฏบนอิินเทอร์์เน็็ต จะเชื่่�อถืือได้้ คิิดเป็น็ 56.5% เป็น็ ต้้น (ดููรายละเอีียดเพิ่�มเติิมได้จ้ ากตารางที่� 3 ในตาราง สถิิติิท้า้ ยเล่่ม)

79สำำ�นักั งานพััฒนาธุรุ กรรมทางอิเิ ล็็กทรอนิกิ ส์์

Electronic Transactions Development Agency

80 รายงานผลการสำำ�รวจพฤติิกรรมผ ู้้�ใช้อ้ ิินเทอร์์เน็ต็ ในประเทศไทย ปีี 2563 Thailand Internet User Behavior 2020 ความตระหนัก ร้ทู ัน และปอ� งกันข่าวปลอม (Fake News)

81สำำ�นัักงานพััฒนาธุรุ กรรมทางอิิเล็็กทรอนิิกส์์

Electronic Transactions Development Agency

ความตระหนักั รู้้ท� ััน และป้อ้ งกัันข่่าวปลอม (Fake News)

คำ�ำ ว่่า Fake News ไม่่ได้ม้ ีีการบัญั ญัตั ิคิ ำ�ำ ภาษาไทยไว้อ้ ย่่างเป็น็ ทางการ แต่อ่ าจแปล ความตรงตััวได้้ว่่า ข้้อมููลเท็็จที่่�ถููกเผยแพร่่ เป็็นข่่าวเพื่�อหลอกลวง หรืือมีีจุุดประสงค์์ โน้ม้ น้า้ วในเรื่�องอื่�น ๆ เช่่น เรื่�องการเมือื ง นอกจากความหมายตรงตัวั แล้ว้ ยังั มีีนิยิ ามที่�มา จากบทความของ Claire Wardle จาก First Draft12 ซึ่่�งเป็็นองค์์กรทำำ�งานต่่อต้า้ นข่่าว ลวงและข้อ้ มููลเท็จ็ เพื่�อสร้า้ งความไว้ว้ างใจและความจริงิ ในยุคุ ดิิจิิทัลั โดยมีีความร่่วมมือื จากหน่่วยงานหลายแห่่งทั้้�งภาครััฐ เอกชน และองค์์กรพััฒนาในระดัับสากล ให้ค้ วามหมาย Fake News ว่่า ไม่่ได้ห้ มายถึงึ เพีียงแต่่ข่าวสารที่่�ผิดิ บิดิ เบือื นไปจากความ จริิง แต่่ยัังรวมถึึงข้้อมููลต่่าง ๆ ที่�ไม่่เป็น็ ความจริงิ อีีกด้้วย

นอกจากคำำ�ว่่า Fake News แล้้ว องค์ก์ รระดัับโลกอย่่าง UNESCO ยังั มีีการนำำ�คำำ� นี้้�ไปใช้้ในอีีกหลายบริิบท ได้้แก่่ Disinformation หรืือ ข้อ้ มููลบิดิ เบืือน หมายถึงึ ความ พยายามหรืือจงใจในการสร้้างความสัับสนหรืือควบคุุมประชาชนด้้วยการให้้ข้้อมููลที่ �ไม่่ ตรงกัับความเป็็นจริงิ และคำ�ำ ว่่า Misinformation หรือื ข้อ้ มููลที่่�ผิดิ โดยทั่�วไป หมายถึงึ ข้้อมููลข่่าวสารที่่�ผลิิตขึ้�้นหรืือเผยแพร่่ออกไปโดยปราศจากการดััดแปลง แก้้ไข หรืือมีี เจตนาร้้ายที่�จะทำำ�ให้้เกิิดความเข้า้ ใจผิิด

12 การเสนอข่่าว‘ข่่าวลวง’ และข้อ้ มููลบิดิ เบือื น.,คู่ม�่ ือื การศึึกษาและฝึกึ อบรมด้า้ นวารสารศาสตร์,์ ชุดุ เอกสารเพื่�อการศึึกษาด้า้ นวารสารศาสตร์์ ของยููเนสโก, https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000372137?fbclid=IwAR3QkhL1a2JeeD651HsjTbQ04f2-Ls00-83grT- BLLsbzTkXUJNIuNLU85FU, สืบื ค้น้ เมื่�อ สิิงหาคม ปีี 2563

82 รายงานผลการสำำ�รวจพฤติิกรรมผ ู้ใ�้ ช้อ้ ินิ เทอร์์เน็ต็ ในประเทศไทย ปีี 2563 Thailand Internet User Behavior 2020

ในปััจจุุบัันคนไทยใช้้เวลาในการเข้้าถึึงอิินเทอร์์เน็็ตมากขึ้�้นทุุกปีี และมีีการใช้้สื่�อ สัังคมออนไลน์์ (Social Media) เป็็นช่่องทางในการติิดต่่อสื่�อสาร พููดคุุยระหว่่างวััน นอกจากนี้้� Social Media ยัังเป็็นช่่องทางหลัักในการเผยแพร่่ ประชาสััมพัันธ์์ข้้อมููล ข่่าวสารของหน่่วยงานทั้้ง� ภาครััฐและเอกชน ทำ�ำ ให้ผู้้�ใช้อ้ ินิ เทอร์์เน็ต็ ได้้รัับข้้อมููลข่่าวสาร ด้ว้ ยปริมิ าณที่่�มากในแต่ล่ ะวันั ไม่่เพีียงแต่ป่ ริมิ าณที่่�มากขึ้น�้ เท่่านั้้น� การคัดั กรองคุณุ ภาพ และความถููกต้อ้ งของข้อ้ มููลข่่าวสารถือื เป็น็ สิ่�งสำ�ำ คัญั อย่่างยิ่�งที่�ผู้�ใช้อ้ ินิ เทอร์เ์ น็ต็ ทุกุ คนต้อ้ ง พึึงตระหนัักไว้้เสมอ

จากการตระหนักั ถึึงปัญั หาดัังกล่่าว กระทรวงดิิจิทิ ัลั เพื่�อเศรษฐกิิจและสัังคม ได้้จััด ตั้�งศููนย์์ต่่อต้้านข่่าวปลอม ประเทศไทย หรืือ Anti-Fake News Center Thailand โดยมีีการพิจิ ารณาข่่าวปลอมที่่�มีีผลกระทบต่อ่ สังั คมในวงกว้า้ ง13 ดังั นี้�้

1. ข่่าวปลอมที่่�ส่่งผลกระทบต่่อชีีวิิตและทรััพย์์สิินต่่อประชาชนโดยตรง เช่่น โรคระบาด ภัยั พิบิ ััติิ เศรษฐกิจิ สิ่�งแวดล้้อม

2. ข่่าวปลอมที่�สร้า้ งความแตกแยกในสังั คม 3. ข่่าวปลอมที่�สร้า้ งความเชื่อ�่ ที่่�ผิดิ ต่อ่ สัังคม เช่่น น้ำ��ำ มะนาวรัักษามะเร็็ง 4. ข่่าวปลอมที่่�ทำ�ำ ลายภาพลักั ษณ์์ต่่อประเทศ ข้้อมููลตั้ง� แต่่วัันที่� 1 พฤจิิกายน 2562 – 18 ธัันวาคม 2563 พบว่่า มีีข้อ้ ความข่่าว ที่่�ต้้องคัดั กรองทั้้ง� หมดกว่่า 39 ล้้านข้้อความ และเข้า้ เกณฑ์์ตรวจสอบ 7,420 เรื่�อง หลััง จากการตรวจสอบ พบว่่า มีีข่่าวปลอม ต่่อข่่าวจริิง ต่่อข่่าวบิิดเบืือนในสััดส่่วน 7 ต่่อ 2 ต่อ่ 1

13 ถามตอบ., ศููนย์ต์ ่อ่ ต้้านข่่าวปลอม ประเทศไทย, https://www.antifakenewscenter.com/, สืืบค้้นเมื่�อ สิิงหาคม ปีี 256

83สำำ�นักั งานพััฒนาธุรุ กรรมทางอิเิ ล็็กทรอนิกิ ส์์

Electronic Transactions Development Agency

ความตระหนักั ถึงึ ข่า่ วปลอม (Fake News)

จากผลการสำำ�รวจฯ พบว่่า ผู้้�ตอบแบบสำำ�รวจฯ เชื่่�อว่่าข้อ้ มููลข่่าวสารที่�พบเห็็นบน โลกอิินเทอร์์เน็็ต มีีเพีียง 50.2% เป็็นข้้อมููลจริิง สามารถเชื่่�อถืือได้้ โดยไม่่จำำ�เป็็นต้้อง ตรวจสอบ แสดงให้้เห็็นว่่า ผู้�ใช้อ้ ินิ เทอร์์เน็ต็ ในประเทศไทยยัังมีีความเคลืือบแคลง ลังั เล และสงสัยั ถึงึ ความน่่าเชื่อ่� ถือื ของข้อ้ มููลข่่าวสารที่�พบ และยังั ไม่่ได้เ้ ชื่อ�่ ถือื ข่่าวที่�พบเห็น็ บน โลกออนไลน์์ทุกุ ข่่าวในทัันทีี

84 รายงานผลการสำำ�รวจพฤติิกรรมผ ู้ใ้� ช้้อินิ เทอร์์เน็ต็ ในประเทศไทย ปีี 2563 Thailand Internet User Behavior 2020 ภาพที่่� 30 ร้้อยละของผู้้�ตอบแบบสำำ�รวจฯ จำำ�แนกตามการพบเห็น็ ข่่าวปลอม (Fake News)

94.7% เคยเห็นข่าวปลอม (Fake News) บนอินเทอร์เน็ต 5.3% ไม่เคยเห็นข่าวปลอม (Fake News) บนอินเทอร์เน็ต

คำ�ำ ถามจากแบบสำ�ำ รวจข้้อ 16 ท่่านเคยพบเห็น็ ข่่าวปลอม (Fake News) บนโลกออนไลน์ห์ รือื ไม่่

จากผลการสำำ�รวจฯ ดัังภาพที่� 30 พบว่่า ผู้้�ตอบแบบสำ�ำ รวจฯ โดยส่่วนใหญ่่สููงถึงึ 94.7% ตอบว่่า เคยพบเห็น็ ข่่าวปลอมบนอินิ เทอร์เ์ น็ต็ มีีเพีียง 5.3% ตอบว่่าไม่่เคยพบเห็น็ แสดงให้้เห็็นว่่า ข่่าวปลอมบนโลกออนไลน์์มีีปริิมาณที่่�มาก สามารถพบเห็็นได้้ทั่�วไป ซึ่ง�่ ข่่าวปลอมที่�พบเห็น็ อาจจะเป็น็ ข่่าวปลอมที่�พบเจอด้ว้ ยตัวั เอง หรือื เป็น็ ข่่าวที่่�มีีการแชร์์ ว่่าเป็น็ ข่่าวปลอม ทั้้ง� ที่�ผ่่านการตรวจสอบและยัังไม่่ได้ผ้ ่่านการตรวจสอบ

85สำำ�นักั งานพััฒนาธุรุ กรรมทางอิเิ ล็ก็ ทรอนิิกส์์

Electronic Transactions Development Agency

ภาพที่�่ 31 ร้้อยละของผู้้ต� อบแบบสำ�ำ รวจฯ จำำ�แนกตามประเภทของแพลตฟอร์์ม ที่�่พบเห็็นข่่าวปลอม (Fake News)

98.7% 78.4%

Social networks Media sharing networks

ประเภท แพลตฟอร์ม ยอดฮิตในประเทศไทย

72.8%

Search engines

คำ�ำ ถามจากแบบสำำ�รวจข้อ้ 16.1 ท่่านเคยพบเห็็นข่่าวปลอม (Fake News) ผ่า่ นแพลตฟอร์ม์ ใด

จากผลการสำ�ำ รวจฯ ดัังภาพที่� 31 พบว่่า ประเภทของแพลตฟอร์์มที่่�ผู้้�ตอบ แบบสำำ�รวจฯ โดยส่่วนใหญ่่สููงถึงึ 98.7% ตอบว่่า เคยพบเห็น็ ข่่าวปลอม ได้้แก่่ Social networks เช่่น Facebook Twitter LINE รองลงมาได้แ้ ก่่ Media sharing networks เช่่น YouTube Instagram คิิดเป็็น 78.4% และ Search engines เช่่น Google Bing คิิดเป็็น 72.8% จะสังั เกตได้ว้ ่่า ตััวเลขเหล่่านี้�้จะสััมพัันธ์ก์ ับั วัตั ถุปุ ระสงค์ใ์ นการใช้ง้ าน แพลตฟอร์ม์ นั้้น� ๆ โดยแพลตฟอร์ม์ ที่�ใช้เ้ พื่�อพููดคุยุ แลกเปลี่�ยนความคิดิ เห็น็ รวมถึงึ นิยิ ม ใช้เ้ ป็น็ ช่่องทางการกระจายข่่าวสาร ย่่อมมีีโอกาสพบเจอข่่าวปลอมได้ม้ ากกว่่าแพลตฟอร์ม์ ประเภทอื่�น ๆ

86 รายงานผลการสำำ�รวจพฤติิกรรมผ ู้�ใ้ ช้อ้ ิินเทอร์์เน็ต็ ในประเทศไทย ปีี 2563 Thailand Internet User Behavior 2020

ภาพที่�่ 32 ร้้อยละของผู้�้ตอบแบบสำ�ำ รวจฯ จำำ�แนกตามประเภท ข่่าวปลอม (Fake News)

ประเภทข่าวปลอม ร้อยละของ ผตู้ อบแบบสํารวจฯ

การเมือง 78.4%

การซ�อื ขายออนไลน์ 76.3%

คนดัง คนมชี อ�ื เสียง 73.0%

สุขภาพ และผลติ ภัณฑ์เพื�อสุขภาพ (อาหาร ยา เครอ�ื งสําอาง ฯลฯ) 70.1%

ความมนั� คงของชาติ 56.2%

เศรษฐกิจ และการเงิน 55.5%

ภัยพิบัติ 40.3%

ข่าวต่างประเทศ 35.9%

คนรู้จัก (ครอบครัว ญาติพ�ีน้อง เพื�อน เพื�อนร่วมงาน ฯลฯ) 11.8%

คำ�ำ ถามจากแบบสำำ�รวจข้้อ 17 ท่่านมักั พบข่่าวปลอม (Fake News) เกี่�ยวกัับเรื่�องใด (เลืือกตอบได้้มากกว่่า 1 ข้้อ)

จากผลการสำำ�รวจฯ ดัังภาพที่� 32 พบว่่า ประเภทของข่่าวปลอม (Fake News) ที่่�ผู้้�ตอบแบบสำำ�รวจฯ ส่่วนใหญ่่พบเห็็นมากที่่�สุุด ได้้แก่่ การเมืือง คิิดเป็็น 78.4% รองลงมาได้แ้ ก่่ การซื้อ� ขายออนไลน์์ คิดิ เป็น็ 76.3% คนดังั คนมีีชื่อ�่ เสีียง คิดิ เป็น็ 73.0% สุุขภาพ และผลิิตภััณฑ์์เพื่�อสุุขภาพ (อาหาร ยา เครื่�องสำำ�อาง ฯลฯ) คิิดเป็็น 70.1% ความมั่�นคงของชาติิ คิดิ เป็น็ 56.2% เศรษฐกิจิ และการเงิิน คิดิ เป็็น 55.5% ภััยพิบิ ััติิ คิดิ เป็็น 40.3% ข่่าวต่า่ งประเทศ คิดิ เป็็น 35.9% และคนรู้�จัก (ครอบครััว ญาติพิ ี่่�น้อ้ ง เพื่�อน เพื่�อนร่่วมงาน ฯลฯ) คิดิ เป็น็ 11.8%

87สำำ�นัักงานพััฒนาธุุรกรรมทางอิิเล็ก็ ทรอนิิกส์์

Electronic Transactions Development Agency

ความคิดิ เห็็นต่อ่ มาตรการจัดั การข่า่ วปลอม (Fake News)

ภาพที่่� 33 ร้้อยละของผู้ต้� อบแบบสำำ�รวจฯ จำำ�แนกตามมาตรการ จััดการข่่าวปลอม (Fake News)

มาตรการจัดการข่าวปลอม ร้อยละของ ผ้ตู อบแบบ ควรมีช่องทางในการตรวจสอบข่าวปลอมที�ง่ายและสะดวกรวดเร็ว แพลตฟอร์มควรลบโพสตข์ ่าวปลอม (Fake News) สํารวจ แพลตฟอร์มควรลบบญั ชีผใู้ ช้งานของผเู้ ผยแพรข่ า่ วปลอม (Fake News) 67.6%

64.0%

57.8%

รัฐควรมีมาตรการลงโทษผู้กระทาํ ความผิดท�เี ขม้ งวด 55.5%

แพลตฟอร์มควรปด� ช่องทางการเข้าถงึ ขา่ วปลอม (Fake News) 52.6% รัฐบาลควรสร้างความตระหนกั รูใ้ นการสังเกตและตรวจสอบขา่ วปลอมดว้ ยตัวเอง 52.2% ผู้ใช้อินเทอร์เน็ตควรช่วยกันตรวจสอบด้วยตนเอง 52.0% รัฐบาลควรเข้ามาตรวจสอบเน�ือหาบนโลกออนไลน์ 33.9%

คำำ�ถามจากแบบสำำ�รวจข้้อ 18 มาตรการจััดการ ข่่าวปลอม (Fake News) บนโลกออนไลน์์

จากผลการสำำ�รวจฯ ดังั ภาพที่� 33 พบว่่า มาตรการจััดการข่่าวปลอมที่่�ผู้้�ตอบแบบ สำำ�รวจฯ ส่่วนใหญ่่เลือื กตอบมากที่่�สุดุ ได้้แก่่ ควรมีีช่่องทางในการตรวจสอบข่่าวปลอม ที่�ง่ายและสะดวกรวดเร็ว็ คิดิ เป็น็ 67.6% รองลงมาได้้แก่่ แพลตฟอร์์มควรลบโพสต์์ข่่าว ปลอม (Fake News) คิดิ เป็น็ 64.0% แพลตฟอร์์มควรลบบััญชีผู้�ใช้ง้ านของผู้�เผยแพร่่ ข่่าวปลอม (Fake News) คิดิ เป็็น 57.8% รัฐั ควรมีีมาตรการลงโทษผู้�กระทำ�ำ ความผิิด ที่�เข้ม้ งวด คิดิ เป็น็ 55.5% แพลตฟอร์ม์ ควรปิดิ ช่่องทางการเข้า้ ถึงึ ข่่าวปลอม (Fake News) คิิดเป็น็ 52.6% รัฐั บาลควรสร้า้ งความตระหนักั รู้�ในการสัังเกตและตรวจสอบข่่าวปลอม ด้้วยตััวเอง คิดิ เป็็น 52.2% ผู้�ใช้้อินิ เทอร์์เน็ต็ ควรช่่วยกัันตรวจสอบด้ว้ ยตนเอง 52.0% และรัฐั บาลควรเข้้ามาตรวจสอบเนื้้�อหาบนโลกออนไลน์์ คิดิ เป็น็ 33.9%

88 รายงานผลการสำำ�รวจพฤติิกรรมผ ู้�้ใช้อ้ ิินเทอร์์เน็ต็ ในประเทศไทย ปีี 2563 Thailand Internet User Behavior 2020

ช่่องทางการแจ้้ง ตรวจสอบข่่าวปลอม (Fake News)

ภาพที่่� 34 ร้้อยละของผู้้�ตอบแบบสำำ�รวจฯ จำ�ำ แนกตามช่่องทางการแจ้้ง ตรวจสอบข่่าวปลอม (Fake News)

ร้จู กั และ รู้จกั แตไ่ ม่เคย ไมร่ ู้จัก เคยใช้บรกิ าร ใชบ้ รกิ าร 25.2% 43.6% ชัวร์ก่อนแชร์ สํานักข่าวไทย อสมท 14.6% 60.2% 34.0%

ศูนย์ต่อต้านข่าวปลอม ประเทศไทย (Anti-Fake News Center) 5.8% 50.6% กระทรวงดิจิทัลเพื�อเศรษฐกิจและสังคม

ตรวจสอบข่าวบน Facebook ด้วยป�ุม เก�ียวกับข่าวนี� 16.9% 49.1% (About This Content)

คำำ�ถามจากแบบสำำ�รวจข้อ้ 19 ท่่านรู้�จัก และเคยใช้้บริกิ ารใดบ้า้ ง

จากผลการสำำ�รวจฯ ดัังภาพที่� 34 พบว่่า ผู้้�ตอบแบบสำำ�รวจฯ ส่่วนใหญ่่รู้้�จัักช่่อง ทางการแจ้ง้ และตรวจสอบข่่าวปลอม (Fake news) แต่่ยังั ไม่่เคยใช้บ้ ริกิ าร โดยช่่องทาง ดังั กล่่าวได้แ้ ก่่ ชััวร์์ก่่อนแชร์์ สำำ�นัักข่่าวไทย อสมท 60.2% รองลงมาได้แ้ ก่่ ศููนย์ต์ ่อ่ ต้า้ น ข่่าวปลอม ประเทศไทย (Anti-Fake News Center) กระทรวงดิจิ ิทิ ัลั เพื่�อเศรษฐกิจิ และสังั คม คิดิ เป็น็ 50.6% และตรวจสอบข่่าวบน Facebook ด้ว้ ยปุ่�ม เกี่�ยวกับั ข่่าวนี้้� (About This Content) คิิดเป็น็ 49.1%

89สำำ�นัักงานพััฒนาธุรุ กรรมทางอิิเล็ก็ ทรอนิกิ ส์์

Electronic Transactions Development Agency

มาตรการทางกฎหมายหากเผยแพร่่ข่่าวปลอม (Fake News)

ภาพที่�่ 35 ร้้อยละของผู้้ต� อบแบบสำำ�รวจฯ จำำ�แนกตามการรับั รู้ค�้ วามผิดิ ทางกฎหมายหากเผยแพร่่ข่่าวปลอม (Fake News)

72.7%

ของผู้ตอบแบบสํารวจฯ ตอบว่า

รับรู้ว่ามีความผิดทางกฎหมายหากเผยแพร่ข่าวปลอม

คำำ�ถามจากแบบสำำ�รวจข้้อ 20 ท่่านรู้้�หรือื ไม่่ว่่ามีีความผิิดทางกฎหมายหากเผยแพร่่ข่่าวปลอม

หากสอบถามถึึงการรัับรู้�ความเป็็นทางกฎหมายของผู้้�ตอบแบบสำ�ำ รวจฯ พบว่่า 72.7% ของผู้้�ตอบแบบสำำ�รวจฯ ตอบว่่า รัับรู้�ว่ามีีความผิิดทางกฎหมายหากเผยแพร่่ ข่่าวปลอม และอีีก 27.3% ตอบว่่า ไม่รู้�ว่ามีีความผิดิ ทางกฎหมาย

90 รายงานผลการสำำ�รวจพฤติิกรรมผ ู้้ใ� ช้อ้ ิินเทอร์์เน็ต็ ในประเทศไทย ปีี 2563 Thailand Internet User Behavior 2020

ภาพที่่� 36 ร้้อยละของผู้ต�้ อบแบบสำ�ำ รวจฯ จำำ�แนกตามมาตรการทางกฎหมายหากเผยแพร่่ข่่าวปลอม (Fake News)

มาตรการทางกฎหมาย ร้อยละของ ผู้ตอบแบบ ผู้สร้างข่าวลวงที�เป�นข้อมูลเท็จข้อมูลปลอมหรือข้อมูลบิดเบือนตลอดจนผู้ที�เผยแพร่/ ส่งต่อบนส�ือสังคมออนไลน์อาจมีความผิดตาม พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ พ.ศ. 2550 มาตรา 14 สํารวจ ซ�ึงมีโทษจําคุกไม่เกิน 5 ป� หรือปรับไม่เกิน 1 แสนบาท หรือทัง� จําทัง� ปรับ 68.2%

ผู้สร้างข่าวลวงที�หมิ�นประมาทผู้อ�ืนหรือเผยแพร่/ส่งตอ่ บนส�ือสังคมออนไลน์ 54.2% อาจมีความผิดฐานหม�นิ ประมาทโดยการโฆษณาตามกฎหมายอาญามาตรา 328 มีโทษจําคุกไมเ่ กิน 2 ป� หรือปรับไม่เกิน 2 แสนบาท 51.4%

ผู้สร้างข่าวลวงเก�ียวกับสรรพคุณของสินค้า เชน่ โฆษณาเกนิ จรงิ อาจมคี วามผิดตาม 51.0% พ.ร.บ.คมุ้ ครองผ้บู ริโภค พ.ศ. 2522 มาตรา 22 มีโทษจาํ คุกไม่เกิน 6 เดอื น หรือปรบั ไมเ่ กนิ 5 หม�นื บาท หรอื ทัง� จําทัง� ปรบั

ผู้สร้างข่าวลวงเพ�ือหลอกขายสินค้า โดยให้ลูกคา้ โอนเงนิ ให้แตไ่ ม่มสี ินคา้ ส่งใหล้ ูกคา้ อาจมีความผิดฐานฉอ้ โกงตามกฎหมายอาญามาตรา 341 มีโทษจาํ คกุ ไมเ่ กิน 3 ป� หรือปรบั ไม่เกิน 6 หมน�ื บาท หรือทัง� จําทัง� ปรับ

ผู้ให้บริการ (แพลตฟอร์มหรือสื�อสังคมออนไลน์) ที�ให้ความร่วมมือ ยินยอมหรือ 37.8% รู้เห็นเป�นใจในการเผยแพร่ข่าวปลอม หรอื ข่าวลวงท�ผี ิดตามมาตรา 14 25.6% อาจมีความผิดและต้องรบั โทษเชน่ เดียวกับผูส้ รา้ งขา่ วลวงหรือเผยแพร่/ ส่งต่อตามมาตรา 15 ของ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ พ.ศ. 2550

ไมท่ ราบทกุ ขอ้ ทีก� ล่าวมา

คำำ�ถามจากแบบสำำ�รวจข้้อ 20.1 ท่่านรู้�มาตรการทางกฎหมายใดบ้้าง (เลืือกตอบได้้มากกว่่า 1 ข้้อ)

จากผลการสำ�ำ รวจฯ ดังั ภาพที่� 36 พบว่่า มาตรการทางกฎหมายที่่�ผู้้�ตอบแบบสำ�ำ รวจฯ ส่่วนใหญ่่รู้้�จัักมากที่่�สุดุ ได้แ้ ก่่

• ผู้�สร้้างข่่าวลวงที่�เป็็นข้้อมููลเท็็จข้้อมููลปลอม หรืือข้้อมููลบิิดเบืือนตลอดจนผู้�ที่� เผยแพร่่ส่่งต่่อบนสื่�อสัังคมออนไลน์์ อาจมีีความผิิดตาม พ.ร.บ.คอมพิิวเตอร์์ พ.ศ. 255013 มาตรา 14 ซึ่่�งมีีโทษจำ�ำ คุุกไม่่เกิิน 5 ปีีหรืือปรัับไม่่เกิิน 1 แสนบาทหรืือทั้้ง� จำำ�ทั้้ง� ปรับั คิิดเป็็น 68.2% รองลงมาได้้แก่่

• ผู้�สร้า้ งข่่าวลวงที่่�หมิ่่�นประมาทผู้�อื่�น หรือื เผยแพร่่/ส่่งต่่อบนสื่�อสัังคมออนไลน์์ อาจมีีความผิิดฐานหมิ่่�นประมาทโดยการโฆษณาตามกฎหมายอาญามาตรา 328 มีีโทษจำำ�คุกุ ไม่่เกิิน 2 ปีี หรืือปรับั ไม่่เกินิ 2 แสนบาท คิิดเป็น็ 54.2%

13 หมายเหตุุ : พระราชบัญั ญัตั ิวิ ่่าด้้วยการกระทำ�ำ ความผิิดเกี่�ยวกับั คอมพิวิ เตอร์์ พ.ศ. 2550 และที่�แก้ไ้ ขเพิ่�มเติิม

เฟสไทม์ ต้องใช้เน็ตไหม

2. คุณยังสามารถใช้ FaceTime โดยไม่ต้องใช้ Wi-Fi บนอุปกรณ์ใดๆ เหล่านี้ได้โดยใช้แผนบริการข้อมูลเซลลูลาร์: iPhone 4s หรือใหม่กว่า, iPad Pro (ทุกรุ่น) และ iPad (รุ่นที่ 3 หรือใหม่กว่า)

FaceTime โทรไปต่างประเทศได้ไหม

โทรออกเฟสไทม์ด้วยเบอร์ต่างประเทศได้เลยครับ

FaceTime คิดเงินยังไง

การใช้งาน Facetime หากเป็นการเชื่อมต่อผ่าน wifi จะไม่มีการเรียกเก็บค่าบริการเพิ่ม แต่หากเป็นการเชื่อมต่อผ่าน Data จะคิดค่าบริการตามโปรโมชั่นปกติ ทั้งต้นทางและปลายทาง การใช้งาน VDO CALL ก็จะคิดค่าบริการตามโปรโมชั่นที่ใช้งานครับ ดังนั้นต้นทางก็จะคิดค่าบริการปกติ จะเสมือนเป็นการโทรออกครับ 0.

โดนบล็อคเบอร์โทรเฟสไทม์ได้ไหม

FaceTime. หากคุณใช้แอป FaceTime อยู่ ให้แตะปุ่มข้อมูล ถัดจากหมายเลขโทรศัพท์ รายชื่อ หรือที่อยู่อีเมลที่คุณต้องการบล็อค เลื่อนลง แล้วแตะปิดกั้นสายผู้โทรนี้