ไฟล์ภาพแแบบ Raster และ Vector ต่างกันอย่างไร
ในเบื้องต้นสามารแยกไฟล์ออกได้เป็นสองรูปแบบใหญ่ๆคือ Raster กับ Vector โดยทั้งสองรูปแบบไฟล์คือการสร้างขึ้นมาจากคอมพิวเตอร์กราฟฟิก ทั้งสองมีความนิยมใช้งานพอๆกัน
Raster (Bitmap) เป็นแบบตัว Pixel ที่รวมกันเป็นภาพขนาดใหญ่ วิธีสังเกตง่ายๆคือ เมื่อเราขยายหรือซูมภาพเยอะ ๆ จะเห็นเป็นสี่เหลี่ยมสีจำนวนมากต่อกัน Raster จึงเป็นไฟล์ภาพที่ซับซ้อนที่มีการไล่ระดับสีได้อย่างราบลื่น แต่หากใช้การย่อ หรือ เพิ่มขนาด จะเริ่มเห็นความแตกของ Pixel ไฟล์ประเภท Raster เช่น JPEG, PSD, PNG และ TIFF
Vector images เป็นการคำนวณทางคณิตศาสตร์ที่แสดงในรูปแบบของรูปทรงเรขาคณิต ที่สร้างขึ้นโดยโปรแกรมกราฟฟิก รูปแบบภาพจะถูกกำหนดโดยชุดของพารามิเตอร์ทางคณิตศาสตร์จึงสามารถปรับขนาดขึ้นหรือลงได้โดยไม่เสียคุณภาพ ตัวอย่างของไฟล์ Vector เช่น AI, EPS และ SVG
ชนิดไฟล์ที่เป็นที่รู้จัก
- JPEG หรือ JPG เป็นรูปแบบไฟล์ที่นิยมใช้มากที่สุด เพราะไฟล์ภาพที่มาจากกล้องถ่ายรูป หรือสามารถอัปโหลดใน social media ต่าง ๆ รวมถึงสามารถปริ้นท์ได้เช่น
จุดเด่น : ใช้กันแพร่หลายเป็นที่นิยม โปรแกรมเกือบทุกโปรแกรมรองรับ JPG และที่สำคัญมีขนาดไฟล์ที่น้อย ทำให้ประหยัดพื้นที่จัดเก็บ
จุดด้อย : ถ้าเซฟรูปมาแล้วไม่สามารถแก้ไขได้ คุณภาพไฟล์ค่อนข้างมีข้อจำกัด ดังนั้นเวลานำไปใช้งาน อาจพบเจอปัญหาภาพแตก
- TIFF เป็นรูปแบบไฟล์คุณภาพสูง นิยมใช้การอุตสาหกรรมการพิมพ์งานที่ต้องใช้ความละเอียดสูง หรือ ขนาดใหญ่
จุดเด่น : ด้วยความที่มีการบีบอัดภาพที่น้อย ทำให้ไฟล์มีคุณภาพมาก รองรับโปรแกรมเกือบทุกโปรแกรม ที่สำคัญคือสามารถทำพื้นหลังให้โปร่งใสได้
จุดด้อย : ตัวไฟล์จะมีขนาดใหญ่มาก ทำให้ในบางครั้งอาจจะใหญ่กว่าไฟล์ Raw และ JPEG
- PNG เป็นรูปแบบไฟล์ที่นิยมที่สุด มักนิยมในการใช้งานบนเว็บไซต์ ไม่เหมาะกับงานพิมพ์ ไฟล์ PNG ถูกออกแบบมาเพื่อแทนที่ไฟล์ GIF ด้วยการบีบอัดที่ไม่เสียคุณภาพ ทำให้มีความนิยมมากกว่าไฟล์ GIF
จุดเด่น : รองรับสีมากกว่าไฟล์ GIF มีการบีบอัดโดยไม่สูญเสียคุณภาพ สามารถบันทึกภาพพื้นหลังแบบโปร่งใสได้
จุดด้อย : เนื่องจากเหมาะกับไฟล์ สี RGB มากกว่า ทำให้ไม่เหมาะกับการพิมพ์
- GIFเป็นรูปแบบไฟล์ที่มักจะถูกทำให้เป็นภาพเคลื่อนไหว และแบนเนอร์เว็บไซต์ มักจะถูกใช้ในสื่อโซเชียล
จุดเด่น : โหลดได้อย่างเร็ว สามารถเคลื่อนไหวได้ ขนาดไฟล์เล็กมาก และยังทำพื้นหลังโปร่งใสได้
จุดด้อย : ความจำกัดเรื่องสีของภาพ (Max 256) ไม่รองรับ CMYK
- PSD เป็นรูปแบบไฟล์ที่เกิดจากโปรแกรม Photoshop นิยมใช้การพิมพ์ เพราะสามารถจัดการไฟล์ได้อย่างยืดหยุ่นสำหรับโรงพิมพ์
จุดเด่น : รองรับพื้นหลังโปร่งใส สามารถปรับแต่งไฟล์ได้อิสระ และยังสามารถทำงานได้ทั้ง Raster และ Vector
จุดด้อย : ไม่เหมาะกับงานที่ภาพขนาดเล็กเพาะไฟล์จะใหญ่มาก เหมาะเฉพาะสำหรับงานที่มีขนาดใหญ่ เช่น บิลบอร์ดบนทางด่วน เนื่องจากต้องใช้ไฟล์ที่มีความละเอียดสูง
- RAWเป็นรูปแบบไฟล์ที่นิยมสำหรับวงการช่างถ่ายภาพมืออาชีพ เพราะสามารถจัดการไฟล์ภาพและสามารถแก้ไขภาพได้อย่างสูงสุด
จุดเด่น : การแก้ไขไฟล์ชนิดนี้มีประสิทธิภาพมาก เพราะการจัดเก็บข้อมูลของไฟล์ มีคุณภาพที่สูงมากแม้ถูกแก้ไขหรือปรับแต่ง
จุดด้อย : ไฟล์มีขนาดใหญ่มาก และในบางโปรแกรมไม่รองรับไฟล์ชนิดนี้ อาจต้องเสียเวลาแปลงไฟล์ให้เป็นรูปแบบอื่นก่อนถึงจะสามารถใช้งานได้
- EPS เป็นรูปแบบไฟล์หนึง่ของ Vector ที่มักจะถูกใช้กับ Logo หรือ Icon
จุดเด่น : สามารถใช้ได้ทุกขนาดไม่ว่าจะเล็ก กลาง ใหญ่ โปรแกรมส่วนใหญ่รองรับไฟล์ชนิดนี้ อีกทั้งยังสามารถแปลงเป็น Raster ได้ง่ายอีกด้วย
จุดด้อย : ถึงแม้จะสามารถแก้ไขได้ แต่ก็มีเพียงแค่โปรแกรมไม่กี่โปรแกรมที่สามารถจัดการหรือแก้ไขไฟล์นี้ได้ เช่น Illustrator
- SVG เป็นรูปแบบไฟล์เหมาะกับการทำเว็บไซต์ Responsive อย่างมาก
จุดเด่น : สามารถใช้งานเป็น Raster หรือ Vector ก็ได้ สามารถปรับขนาดได้ โดยไม่เสียความคุณภาพและความละเอียดของภาพ อีกทั้งยังสามารถเพิ่มโดยตรงไปยัง HTML โดยไม่ต้องลิงค์รูปภาพและสำหรับ CSS ค้นหาและบีบอัดได้ง่าย
จุดด้อย : ไม่เหมาะกับงานภาพที่มีความลึกสีสูงๆ หรือ งานพิมพ์
- PDF เป็นรูปแบบไฟล์ที่นิยมใช้อย่างมากในงานที่เกี่ยวกับเอกสาร แต่บ่อยครั้งจะพบเห็นในการใช้พิมพ์ไฟล์ภาพขนาดใหญ่
จุดเด่น : สามารถแสดงผลได้ทั้ง Vector, Raster และข้อความ รองรับโปรแกรมที่หลากหลาย อีกทั้งยังสามารถมีรูปภาพหรือข้อมูลมากกว่าหนึ่งหน้า
จุดด้อย : เป็นเรื่องที่ยากถ้าอยากจะแก้ไขงาน และไม่เหมาะกับการใช้งานบนเว็บ
- BMP ไม่ค่อยนิยมใช้งานในปัจจุบัน เนื่องจากจำกัดเฉพาะ Windows OS
จุดเด่น : คุณภาพสูงมาก เนื่องจากไม่มีการบีบอัดเลย
จุดด้อย : ขนาดไฟล์ค่อนข้างใหญ่ และไม่รองรับงาน CMYK เลย ทำให้ไม่เหมาะกับการพิมพ์ อีกทั้งยังจำกัดใช้ได้แค่เพียง Windows OS เท่านั้น เพราะรูปแบบไฟล์นี้ ถูกพัฒนามาจากบริษัท Microsoft นั่นเอง
เป็นอย่างไรกันบ้างกับรูปแบบไฟล์ทั้งหมดที่นิยมใช้กันในปัจจุบัน ต่อไปนี้ถ้าเราต้องทำงานร่วมกับ กราฟฟิกดีไซน์หรือนักออกแบบมืออาชีพ เราจะได้ทำงานร่วมกันได้อย่างมีประสิทธิภาพ และได้ผลลัพธ์ที่ออกมาดีที่สุด ตรงกับความต้องการมากที่สุด