บ่อน้ำมันสิริกิติ์ ตั้งอยู่ที่บ้านเด่นพระ หมู่ที่ ๔ บ้านหนองตาสังข์ ตำบลลาน กระบือ อำเภอลานกระบือ จังหวัดกำแพงเพชร อยู่ห่างจากที่ว่าการ อำเภอลานกระบือ ไปตามเส้นทางถนนสายลานกระบือ-พิษณุโลก ประมาณ ๗ กิโลเมตร เป็นแหล่งสูบน้ำมันดิบ ภายใต้สัมปทานและการดำเนินงานของบริษัท ไทยเชลล์เอ็กพลอเรชั่นแอนด์โปรดักชั่น จำกัด คณะรัฐมนตรี ได้มีมติเมื่อวันที่ ๑๓ กุมภาพันธ์ ๒๕๒๒ อนุมัติให้กระทรวง อุตสาหกรรมให้สัมปทานปิโตรเลียมแก่ บริษัท ไทยเชลล์เอ็กพลอเรชั่นแอนด์ โปรดักชั่น จำกัด จำนวน ๒ แปลง พื้นที่ประมาณ ๒๐,๐๐๐ ตารางกิโลเมตร มีพื้นที่คลุมพื้นที่บางส่วนของจังหวัดอุตรดิตถ์ สุโขทัย พิจิตร กำแพงเพชร นครสวรรค์ อุทัยธานี ชัยนาท สุพรรณบุรี ลพบุรี และอ่างทอง รวม ๑๒ จังหวัด บริษัทไทยเชลล์เอ็กพลอเรชั่นแอนด์โปรดักชั่น จำกัด ได้กำหนดงานสำรวจ ทางธรณีฟิสิกส์ด้วยวิธีวัดความเข้มสนามแม่เหล็กในเขตสัมปทาน เพื่อหาลักษณะ โครงสร้างทางธรณีวิทยา และหาความหนาและชั้นหินโดยประมาณทำให้ทราบ บริเวณและขอบเขตเพื่อวางแผนการสำรวจความไหวสะเทือนของชั้นหิน ผลการสำรวจพบว่า มีโครงสร้างที่น่าจะเป็นแหล่งกักเก็บปิโตรเลียม หลายโครงสร้าง เมื่อวันที่ ๑๑ กันยายน ๒๕๒๔ บริษัทไทยเชลล์ฯ ได้เจาะหลุม “ลานกระบือ A1” หมู่ที่ ๗ บ้านเด่นพระ ตำบลลานกระบือ อำเภอลานกระบือ จังหวัดกำแพงเพชร เจาะถึงความลึกสุดท้ายที่ ๑,๙๕๗ เมตร พบน้ำมันดิบ มีอัตราไหลประมาณ ๓,๐๐๐ บาเรลล์ต่อวัน นับว่าอยู่ในเกณฑ์ที่จะผลิตในเชิงพาณิชย์ได้ และบริษัท ไทยเชลล์เอ็กพลอเรชั่นแอนด์โปรดักชั่น จำกัด ได้สำรวจเพิ่มเติมอีก ๓ หลุม การเจาะน้ำมันมีสถานีรวมผลผลิตน้ำมันอยู่ที่หลุม D ห่างจากอำเภอลานกระบือประมาณ ๔ กิโลเมตร ซึ่งเป็นที่รวมของน้ำมันจากหลุม A, A1, B, C, D ในบริเวณเนื้อที่ใกล้เคียงกับหลุม D การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทยได้ตั้งโรงงานผลิต ไฟฟ้าจากก๊าซในอัตราวันละ ๑๐ ล้านลูกบาศก์ฟุต สามารถผลิตไฟฟ้าวันละ ๓๘ เมกกะวัตต์ ซึ่งเพียงพอกับความต้องการของจังหวัด พิษณุโลกกับอีก ๒ จังหวัดใกล้เคียง วันที่ ๑๒ มกราคม ๒๕๒๖ สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ได้เสด็จพระราชดำเนินมาทรงประกอบพิธีเปิดแหล่งน้ำมันดิบนี้ และพระราชทาน พระบรมราชานุญาตให้ใช้ชื่อแหล่งน้ำมันนี้ว่า “สิริกิติ์” แหล่งน้ำมันสิริกิติ์ เริ่มดำเนินการผลิต มีอัตราการผลิตเดือนมกราคม ๒๕๒๗ ประมาณวันละ ๑๑,๐๐๐ บาเรลล์ ในเดือนมิถุนายน ๒๕๒๗ ผลิตได้วันละ ๑๔,๐๐๐ บาเรลล์ ส่วนอัตราการผลิตในปัจจุบัน ประมาณ ๒๑,๐๐๐ – ๒๕,๐๐๐ บาเรลล์ ต่อวัน ผลผลิตที่ได้บริษัทไทยเชลล์เอ็กพลอเรชั่นแอนด์โปรดักชั่น จำกัด จะส่งไปยัง โรงกลั่นน้ำมันที่อำเภอศรีราชา และบางจาก เงื่อนไขการดำเนินงานของบริษัทไทยเชลล์เอ็กพลอเรชั่นแอนด์โปรดักชั่น จำกัด ในส่วนที่สัมพันธ์กับรัฐบาล คือ ๑. จ่ายค่าภาคหลวงให้แก่รัฐบาลในอัตราร้อยละ ๑๒.๕ ของมูลค่าปิโตรเลียมที่จำหน่าย ๒. จ่ายส่วนแบ่งในผลกำไรร้อยละ ๕๐ ให้แก่รัฐบาล ๓. ปิโปรเลียมที่ผลิตได้ จะต้องจำหน่ายภายในประเทศให้เพียงพอกับความต้องการก่อนที่เหลือจึงจะส่งไปยังต่างประเทศได้
เผยแพร่เมื่อ 21-01-2020 ผู้ชม 10,431
[16.6172991, 99.7389869, ประวัติน้ำมันลานกระบือ]
หากจะพูดถึงน้ำมันดิบในไทยแล้วละก็ ยุคแรกก็ต้องน้ำมันดิบฝาง แต่ถ้าเป็นของเอกชนทีรัฐบาลให้สัมปทาน ที่ดังก่อนใครก็ต้อง น้ำมันดิบเพชร ของอำเภอลานกระบือ จังหวัดกำแพงเพชร
อำเภอลานกระบือ เป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดกำแพงเพชร มีชื่อเสียงโดดเด่นหลายด้าน โดยเฉพาะการค้นพบแหล่งน้ำมันดิบ คือ "แหล่งน้ำมันสิริกิติ์" บ่อน้ำมันสิริกิติ์ ตั้งอยู่ที่บ้านเด่นพระ หมู่ที่ 4 บ้านหนองตาสังข์ ตำบลลานกระบือ อำเภอลานกระบือ จังหวัดกำแพงเพชร อยู่ห่างจากที่ว่าการ อำเภอลานกระบือ ไปตามเส้นทางถนนสายลานกระบือ-พิษณุโลก ประมาณ 7 กิโลเมตร
กำแพงเพชร มีทรัพยากร ที่ล้ำค่าอยู่ภายใต้พื้นดินคือน้ำมันและก๊าซธรรมชาติ ซึ่งมีการ ขุดเจาะ ตั้งแต่ วันที่ 11 กันยายน ปีพุทธศักราช 2524 จึงเป็นจุดเริ่มต้น ของแหล่งน้ำมันสิริกิติ์ นามพระราชทาน น้ำมันดิบที่ขุดได้ที่อำเภอลานกระบือเรียกว่าน้ำมันดิบเพชร
สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เสด็จพระราชดำเนินมาเป็นองค์ประธานในพิธีเปิดแหล่งน้ำมันสิริกิติ์ เมื่อวันวันที่ 12 มกราคม 2526 น้ำมันลานกระบือ ได้รับสัมปทานจากบริษัทไทยเชลล์เอ็กซพลอเรชั่นแอนโปรดักชั่น มาตั้งแต่พุทธศักราช 2522 – 2546 ผลิตน้ำมันได้ครบ 150 ล้านบาร์เรล ในปัจจุบัน บริษัท ปตท.สำรวจและผลิตปิโตเลียม จำกัด (มหาชน)ได้ซื้อหุ้นทั้งหมดของบริษัทไทยเชลล์
ใต้แผ่นดินลานกระบือ ยังมีน้ำมันดิบจำนวนมาก สามารถผลิตได้ อีกนาน โดยมีฐานผลิตทั้งหมด 58 ฐาน จำนวนหลุมขุดเจาะ 340 หลุม ( เดือนพฤศจิกายน 2548 ) มีความยาวท่อส่งน้ำมันทั้งสิ้น 270 กิโลเมตร….แต่ละหลุมต้องเจาะลึก ประมาณ 2,000 เมตร หรือ 2 กิโลเมตร เส้นผ่าศูนย์กลางหลุม 20 เซนติเมตร สามารถหักเห ในการขุดเจาะจากศูนย์กลาง ได้ 50 – 1,000 เมตรจากจุดศูนย์กลาง โดยใช้เวลาขุดเจาะ ประมาณ 7 วัน ต่อหลุม
ปริมาณการผลิต ณ เดือนพฤศจิกายน 2548 แหล่งน้ำมันลานกระบือของเราผลิตได้แล้ว 162 ล้าน บาร์เรล ปัจจุบัน เราสามารถผลิต น้ำมันดิบ ได้ 19,000 – 20,000 บาร์เรล ต่อวัน ผลิตก๊าซธรรมชาติ ได้ 40 –50 ล้านลูกบาศก์ฟุต ต่อวัน ผลิตก๊าซหุงต้ม (แอล พี จี) 280-300 ตัน ต่อวันถึงแม้ว่า ผลผลิตของบ่อน้ำมันลานกระบือ จะได้เพียง ร้อยละ3 ของการใช้ทั้งหมดภายในประเทศ แต่ก็ยังทำให้ เงินตราของเราไม่ไหลไปต่างประเทศมากนัก นับว่าลานกระบือของเรามีส่วนช่วย บ้านเมืองได้ไม่น้อยเลยทีเดียว……เมื่อคิดเป็นค่าของเงิน…
อำเภอลานกระบือ ซึ่งเมื่อ 22 ล้านปีมาแล้ว บริเวณนั้นเป็นทะเลสาบน้ำจืด ขนาดใหญ่ คลุมไปถึงกำแพงเพชร จึงทำให้เกิดแหล่งทรัพยากรที่ยิ่งใหญ่ที่สุดแห่งหนึ่งในประเทศไทย เป็นความภูมิใจ ….ของชาวกำแพงเพชร และชาวไทยร่วมกัน
หากเริ่มต้นที่กำแพงเพชร เพื่อจะดูว่าแหล่งน้ำมันจะเป็นอย่างไรในไทย เพราะส่วนมากจะเห็นบ่อน้ำมันของต่างประเทศเสียมากกว่า ก็ต้องเริ่มที่ถนนสายกำแพงเพชร-พิจิตร จากกำแพงเพชรราว 40 กิโลเมตร จะพบทางเข้า เมื่อเข้าไปแล้วจะพบป้ายบอกระยะทางถึงลานกระบือประมาณ 13 กิโลเมตร เข้าไปจนผ่านตัวตลาดซึ่งเป็นที่ตั้งของอำเภอด้วย แล้วจะเริ่มพบท่อเหล็กข้างถนน นี่แหละคือท่อน้ำมันดิบ โดยจะมีป้ายบอกชื่อหลุมน้ำมันไว้ด้วย ชื่อหลุมน้ำมันจะเริ่มตั้งแต่อักษร A เรียงตามลำดับต้วอักษรภาษาอังกฤษ หลุมน้ำมันลานกระบือพบประมาณสิบกว่าหลุม ท่อน้ำมันยิ่งมากแสดงว่า ผ่านหลุมน้ำมันมามากขึ้น หลุมน้ำมันมักจะไม่อยู่ข้างถนน แต่ต้องเลี้ยวเข้าไปในถนนเล็กๆจึงจะพบหลุมน้ำมัน สภาพหลุมน้ำมันจะล้อมรั้วกันบุกรุก และมีอุปกรณ์ตั้งอยู่บนหลุม วิทยากรจากบริษัท เชลล์ ได้บรรยายว่า เมื่อพบน้ำมันดิบใหม่ๆน้ำมันดิบไหลขึ้นมาด้วยความดันตัวเองแล้วไหลผ่านท่อเหล็ก โดยเวลากลางวันอุณหภูมิสูงน้ำมันดิบจะไหลได้เอง แต่เวลากลางคืนอุณหภูมิต่ำ น้ำมันจะหนืดจนไม่สามารถไหลได้ ตอนนี้น้ำมันดิบเหลือน้อยแล้วไม่รู้ว่าไหลขึ้นมาอย่างไร ผลพลอยได้จากน้ำมันดิบ คือก๊าซธรรมชาติ การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย ได้ซื้อก๊าซจาก ปตท มาผลิตไฟฟ้า โดยตั้งโรงไฟฟ้าพลังก๊าซ ใกล้กับแหล่งน้ำมัน ทั้งหมดเป็นสภาพของแหล่งน้ำมันในไทย คือ น้ำมันลานกระบือ จังหวัดกำแพงเพชร
คำสำคัญ : น้ำมัน, ลานกระบือ
ที่มา : //sites.google.com/site/oillankrabue/prawati-phu-cad-tha/prawati-b-xna-man
รวบรวมและจัดทำข้อมูล : กาญจนา จันทร์สิงห์
สำนักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ มาหาวิทยาลัยราชภัฏกำแพงเพชร. (2563). ประวัติน้ำมันลานกระบือ. สืบค้น 8 กุมภาพันธ์ 2566, จาก //arit.kpru.ac.th/ap2/local/?nu=pages&page_id=1281&code_db=610001&code_type=01//arit.kpru.ac.th/ap2/local/?nu=pages&page_id=1281&code_db=610001&code_type=01