การอนุรักษ์ดนตรีไทย
เครื่องดนตรีไทย
คือ สิ่งที่สร้างขึ้นสำหรับทำเสียงให้เป็นทำนอง หรือจังหวะ วิธีที่ทำให้มีเสียงดังขึ้นนั้นมี อยู่ ๔ วิธี คือ
- ใช้มือหรือสิ่งใดสิ่งหนึ่งดีดที่สาย แล้วเกิดเสียงดังขึ้น สิ่งที่มีสายสำหรับดีด เรียกว่า "เครื่องดีด"
- ใช้เส้นหางม้าหลายๆ เส้นรวมกันสีไปมาที่สาย แล้วเกิดเสียงดังขึ้น สิ่งที่มีสายแล้วใช้เส้นหางม้าสีให้เกิด เสียงเรียกว่า "เครื่องสี"
- ใช้มือหรือไม้ตีที่สิ่งนั้น แล้วเกิดเสียงดังขึ้น สิ่งที่ใช้ไม้หรือมือตี เรียกว่า "เครื่องตี"
- ใช้ปากเป่าลมเข้าไปในสิ่งนั้น แล้วเกิดเสียงดังขึ้น สิ่งที่เป่าลมเข้าไปแล้วเกิดเสียงเรียกว่า "เครื่องป่า"
เครื่องทุกอย่างที่กล่าวแล้วรวมเรียกว่า เครื่องดีด สี ตี เป่า
"จะเข้"
จะเข้เป็นเครื่องดีดที่วางนอนตามพื้นราบ ทำด้วยไม้ท่อนขุดเป็นโพรงภายใน ไม้แก่นขนุนเป็นดีที่สุด ด้านล่างมีกระดานแปะเป็นพื้นท้อง เจาะรูระบายอากาศพอสมควร มีเท้าตอนหัว ๔ เท้า ตอนท้าย ๑ เท้า รวม เป็น ๕ เท้า มีสาย ๓ สาย สายเอก (เสียงสูง) กับสายกลางทำด้วยเอ็นหรือไหม สายต่ำสุด ทำด้วย ลวดทองเหลืองเรียกว่า สายลวด ขึงจากหลักตอนหัวผ่านโต๊ะและนม ไปลอดหย่อง แล้วพันกับ ลูกบิดสายละลูก มีนมตั้งเรียงลำดับบนหลัง ๑๑ นม สำหรับกดสายให้แตะเป็นเสียงสูงต่ำตามต้องการ การดีดต้องใช้ไม้ดีดทำด้วยงาช้างหรือกระดูกสัตว์ เหลากลม เรียวแหลม ผูกพันติดกับนิ้วชี้ มือขวา ดีดปัดสายไปมา ส่วนมือซ้ายใช้นิ้วกดสายตรงสันนมต่างๆ ตามต้องการ
วิธีการดูแลรักษาเครื่องดนตรีไทย(จะเข้)
๑.ควรเก็บใส่ตู้ และคลุมด้วยผ้าที่เย็บเป็นรูป
๒.เมื่อใช้บรรเลงเสร็จแล้ว ไม่ควรลดสาย(สายเอ็น)เพราะสายจะเข้กับหยองจะเสียดสีกันทำให้หย่องสึก
๓.หากนมจะเข้หยุดให้ใช้กาวลาเท็กซ์ติดไว้ในตำแหน่งเดิม
๔.เมื่อใช้บรรเลงมากๆ หรือใช้มาแล้ว เป็นเวลานานๆ จะทำให้เสียงเบาและมีเสียงแทรงซ้อนให้เปลี่ยนสายใหม่
๕.การใส่แหนต้องเป็นผิวไม้แก่ๆหนุนสายสายเอกและสายทุ้ม และเปลี่ยนเข้าออกหาตำแหน่งเสียงที่ดีที่สุดบนโต๊ะรองแหนและรอยสายลวด ใช้ลวดที่ใช้แล้วหนุนจะดังกังวานกว่าผิวไม้
วิธีอนุรักษ์ดนตรีไทย
1.ช่วยกันสืบสานดนตรีไทย
2.ใช้เวลาว่างโดยการเล่นดนตรีไทย
3.ถ่ายทอดความรู้แก่ผู้อื่น
4.ฟังดนตรีไทย
5.ควรฝึกฝนลูกหลานให้เล่นดนตรีไทยสืบต่อไป.
6.จัดกิจกรรมอนุรักษ์ดนตรีไทย.
7.เชิญชวนกันมาตั้งกลุ่มอนุรักษ์ดนตรีไทย
8.ใช้ดนตรีไทยให้ถูกต้อง
9.ร่วมแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมโดยใช้ดนตรีไทย
10.เล่นดนตรีไทย
สำหรับดนตรีไทยนั้นเชื่อได้เลยว่ามีหลายคนที่ต้องการที่จะรักษามันไว้ เพื่อไม่ให้มันหายไปจากวัฒนธรรมเพราะว่ามันเป็นมรดกตกทอดมา ตั้งแต่สมัยก่อนมันเป็นสิ่งที่ถูกสะสมเอาไว้และเป็นเอกลักษณ์ของเมืองไทยเลยก็ว่าได้ ด้วยทุกวันนี้มีความเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว จึงทำให้ไม่มีคนที่ให้ความสนใจกับมันสักเท่าไหร่นักถึงแม้ว่ามันจะเป็นสิ่งที่ทุกคน อยากให้อนุรักษ์ก็ตามแต่ก็ไม่ค่อยมีใครที่จะเข้ามายืนอย่างเต็มตัวและต้องการสืบสานเครื่องดนตรีเอาไว้
ส่งเสริม
เราสามารถที่จะร่วมมือกันในหลากหลายฝาสยหลากหลายคน
ไม่ว่าจะเป็นประชาชนนักศึกษาเราสามารถช่วยกันส่งเสริมได้ และที่สำคัญมันก็เป็นสิ่งที่เป็นเอกลักษณ์ทางดนตรีของไทย ดังนั้นเราก็ควรที่จะเสริมสร้างสิ่งต่างๆไม่ว่าจะเป็นคุณค่าการรักษาความมั่นใจ ให้กับประชาชนรวมถึงนักศึกษานักเรียนด้วยเพื่อที่จะทำให้มันเป็นตัวที่ได้รับการยอมรับมากขึ้น
เผยแพร่ความรู้
ทุกวันนี้กล้าพูดได้เลยว่ามีคนที่รู้เกี่ยวกับดนตรีไทยไม่กี่คนอย่างแน่นอน สำหรับเด็กยุคใหม่ดังนั้นต้องบอกเลยว่าการเผยความรู้ หรือการแพร่ความรู้ทางช่องทางต่างๆจะเป็นตัวช่วย
ที่ทำให้ทุกคนนั้นหันมาสนใจเพราะว่าสื่อในยุคปัจจุบัน มีอยู่หลากหลายช่องทางไม่ว่าจะเป็นวิทยุโทรทัศน์ และก็ช่องทางอินเทอร์เน็ตเพื่อที่จะได้ทำให้ทุกคนนั้นได้รู้จักกับเครื่องดนตรีไทยมากขึ้น
การร่วมการศึกษาค้นคว้า
มันจะเป็นอีกหนึ่งตัวช่วยที่ทำให้ดนตรีไทยนั้นจะไม่หายไปอย่างแน่นอน เพราะว่าการศึกษาค้นคว้ามันจะเป็นตัวช่วยที่ทำให้เราได้สามารถเจาะลึก เกี่ยวกับเครื่องดนตรีไทยและยังสามารถนำ มันมาอ่านได้ซ้ำอีกด้วยเพราะส่วนมากในการเก็บข้อมูล เอาไว้เราสามารถที่จะไปหาข้อมูลเพื่อนำออกมาศึกษาได้
และต้องบอกเลยว่ามันเป็นมรดกของไทยอย่างแท้จริงอยากให้ทุกคนนั้นมองเห็นคุณค่าของมัน