แบบทดสอบหน่วยการเรียนรู้ที่ 6 เรื่อง ภูมิปัญญาในงานทัศนศิลป์
1. วัฒนธรรมการอยู่อาศัยของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ นิยมสร้างบ้านแบบใด *
10 คะแนน
2. ภาพนี้ เป็นผลงานจากภูมิปัญญาพื้นบ้านที่ใช้วัสดุ อุปกรณ์ใด ในการทำ *
10 คะแนน
3.ใครใช้วัสดุ อุปกรณ์ในการสร้างผลงานทัศนศิลป์จากภูมิปัญญาได้ดีที่สุด *
10 คะแนน
กล้วย ใช้ใยสังเคราะห์และฟองน้ำ
กิต ใช้กล่องโฟมและถุงพลาสติก
ก้อย ใช้ดินน้ำมันและสีโปสเตอร์
4. ภาพใดเกี่ยวข้องกับวัฒนธรรมการกินของภาคเหนือ *
10 คะแนน
5. เพราะเหตุใดจึงต้องใช้วัสดุธรรมชาติในการสร้างผลงานทัศนศิลป์ *
10 คะแนน
แสดงเอกลักษณ์ของท้องถิ่นนั้นๆ
เป็นการอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่น
6. เพราะเหตุใดจึงต้องมีการจัดแสดงผลงานทัศนศิลป์ *
10 คะแนน
เพื่อให้ผู้ชมได้รับประโยชน์จากการรับชม
เพื่อให้ผู้ชมได้ซาบซึ้งในผลงาน
7. ถ้านักเรียนอาศัยอยู่ที่ภาคใต้ จะเข้ารับชมการแสดงผลงานทัศนศิลป์ได้ที่ใด *
10 คะแนน
หอศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยขอนแก่น
8. ภาพใดเป็นผลงานทัศนศิลป์ที่ทำมาจากวัสดุธรรมชาติ *
10 คะแนน
9. ภาพนี้คือวิธีการสร้างผลงานจากภูมิปัญญาท้องถิ่น ชื่อว่าอะไร *
10 คะแนน
10. ผลงานใด ไม่ได้ จัดแสดงในพิพิธภัณฑ์หรือนิทรรศการทัศนศิลป์ *
10 คะแนน
ห้ามส่งรหัสผ่านใน Google ฟอร์ม
ในปัจจุบันเมืองไทยเราได้กลายเป็นประเทศเปิดที่รับเอาความรู้และเทคโนโลยีของต่างชาติเข้ามาอย่างมากมาย ทำให้ไทยกลายเป็นประเทศที่มีความเจริญทางด้านเทคโนโลยี จากผลของการรับเอาวัฒนธรรมของชาติอื่นมานี้เอง ทำให้ประเทศของเรา ชุมชนของเรานึกถึงความสำคัญของภูมิปัญญาชาวบ้าน และเทคโนโลยีในท้องถิ่นอันดี
ที่เคยสืบทอดกันมาช้านาน ปัจจุบัน วิถีชีวิตแบบดั้งเดิมของไทยเราส่วนมากจะยังคงปฏิบัติสืบทอดกันมาตามชนบทหรือ ตามท้องถิ่นห่างไกล ซึ่งถือเป็นสิ่งสำคัญที่ยังคงมีการสืบทองภูมิปัญญาชาวบ้าน และเทคโนโลยีในท้องถิ่นอยู่ ดังนั้นการศึกษาภูมิปัญญาชาวบ้านของเราจึงเป็นการธำรงไว้ซึ่งศิลปวัฒนธรรมและวิถี ชีวิตของท้องถิ่นเหล่านั้นได้เป็นอย่างดี อีกทั้งยังเป็นการเผยแพร่ภูมิปัญญาในท้องถิ่นให้แก่ผู้ที่สนใจได้รับทราบและร่วมภูมิใจกับบุคลในท้องถิ่นด้วย ภูมิปัญญาท้องถิ่น
เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นและดำรงอยู่กับสังคมมนุษย์มาช้านานเป็นการดำรงในชีวิตที่เกี่ยวพันกับธรรมชาติของแต่ละท้องถิ่นโดยมีการปรับสภาพการดาเนินชีวิตให้เหมาะสมกับสภาพแวดล้อมธรรมชาติตามกาลเวลา (ประเวศ วะศรี, ๒๕๓๖) 📚พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.๒๕๔๒ (๒๕๔๖, หน้า ๘๒๖) ได้ให้ความหมายของคำว่า ภูมิปัญญาไว้ว่า “พื้นความรู้ความสามารถ” ภูมิปัญญาหมายถึงทรัพยากรบุคคล
ทรัพยากรความรู้ที่มีอยู่ในท้องถิ่นแต่ละแห่ง ซึ่งเป็นเอกลักษณ์เฉพาะคน หรือเป็นลักษณะสากล ที่หลายถิ่นมีคล้ายกันก็ได้ ภูมิปัญญา ชาวบ้านในแต่ละถิ่นเกิดจากการแสวงหาความรู้ เพื่อเอาชนะอุปสรรคทางธรรมชาติ ทางสังคม ที่จำเป็นในการดำรงชีวิต ภูมิปัญญานี้จึงเป็นส่วนที่เกี่ยวข้องกับการผลิตและชาวบ้าน เช่น การประกอบพิธีกรรมของชุมชน หรือประเพณีการรวมกำลังช่วยกันทำงานใหญ่หลวงเกินวิสัยที่จะทำสำเร็จได้โดยคนเดียวเป็นต้น ภูมิปัญญาหมายถึง แบบแผนการดำเนินชีวิตที่มีคุณค่าแสดงถึงความเฉลียวฉลาดของบุคคล และสังคม
ซึ่งได้สั่งสมและปฏิบัติสืบต่อกันมาภูมิปัญญาจะเป็นทรัพยากรของบุคคลหรือ ทรัพยากรความรู้ก็ได้ทรัพยากรความรู้ที่ถือว่าเป็นภูมิปัญญา ได้แก่ ความรู้ในสาขาอาชีพหรือวิชาการด้านต่างๆ เช่น การคัดเลือกพันธุ์ข้าว การถนอมอาหาร วัฒนธรรม ศิลปะ จารีตประเพณี เป็นต้นส่วนทรัพยากรบุคคลที่ถือว่าเป็นภูมิปัญญา ได้แก่ ชาวนาผู้ประสบความสำเร็จในการผลิต พราหมณ์ผู้เชี่ยวชาญในบายศรี เป็นต้น ภูมิปัญญาท้องถิ่น (local wisdom) หรือ ภูมิปัญญาชาวบ้าน (popular wisdom) เป็นคำที่รู้จักกันมานานพอสมควร เป็นคำที่มีความหมายลึกซึ้ง
หลายแง่มุม ซึ่งมีนักวิชาการได้ให้ความหมายไว้ในแง่มุมต่างกัน ดังนี้ 🧠ภูมิปัญญาท้องถิ่น (Local Wisdom) หรือภูมิปัญญาชาวบ้าน (Popular Wisdom) หรือปัญญาชนชาวบ้านหรือปัญญาชนท้องถิ่น (Intellectual Organic) หมายถึง “พื้นเพรากฐานของความรู้ของชาวบ้าน หรือความรอบรู้ของชาวบ้านที่เรียนรู้และสั่งสมประสบการณ์สืบเนื่องต่อกันมาทั้งทางตรง คือ ประสบการณ์ด้วยตนเองหรือทางอ้อมซึ่งเรียนรู้จากผู้ใหญ่ หรือความรู้ที่สะสมสืบต่อกันมา" (สามารถ จันทร์สูรย์,๒๕๓๓ อ้างถึงใน
สำเนียง สร้อยนาคพงษ์,๒๕๓๕:๒๔) ภูมิปัญญาท้องถิ่นหรือภูมิปัญญาแห่งชีวิต ทำให้สังคมดำรงอยู่ได้มาเป็นเวลานาน เพราะสังคมเปรียบเสมือนมนุษย์ หากไม่มีสอนหรือปัญญาย่อมไม่สามารถดำรงชีวิตอยู่ได้ (ประเวศ วสี,๒๕๓๔) อ้างถึงใน นิลุบล คงเกตุ,๒๕๔๐ หน้า ๔๓) วันเพ็ญ พวงพันธุ์บุตร (๒๕๔๒:๑๐๘) ให้ทัศนะเกี่ยวกับภูมิปัญญาไทยว่า หมายถึงองค์ความรู้ทั้งหลายที่มีการสั่งสมและถ่ายทอดสืบต่อกันมาของชาติไทย โดยการคิดค้นปรับเปลี่ยนผสมผสานกับ 🔎สรุปได้ว่า ภูมิปัญญาท้องถิ่นหรือภูมิปัญญาชาวบ้าน จะเป็นทุกสิ่งทุกอย่างที่ชาวบ้านคิดขึ้นได้เอง และนำมาใช้ในการแก้ไขปัญหา เป็นเทคนิควิธี เป็นองค์ความรู้ของชาวบ้าน ภูมิปัญญาท้องถิ่น หมายร่วมถึง ทุกสิ่งทุกอย่างที่ชาวบ้าน คิดค้นขึ้น แล้วนามาปรับปรุงแก้ไขพัฒนาแก้ปัญหา เป็นทั้ง สติปัญญาและองค์ความรู้ทั้งหมดของชาวบ้าน ดังนั้น ๑. 🌱สาขาเกษตรกรรม หมายถึง ความสามารถในการผสมผสานองค์ความรู้ ทักษะ
และเทคนิคด้านการเกษตรกับเทคโนโลยี โดยการพัฒนาบนพื้นฐาน คุณค่าดั้งเดิม ซึ่งคนสามารถพึ่งพาตนเองในสภาวการณ์ต่างๆ ได้ เช่น การทำการเกษตรแบบผสมผสาน การแก้ปัญญา การเกษตร เป็นต้น ๒. 🔨สาขาอุตสาหกรรมและหัตถกรรม (ด้านการผลิตและการบริโภค) หมายถึง การรู้จักประยุกต์ใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่ในการแปรรูปผลผลิตเพื่อ ชะลอการนำเข้าตลาด เพื่อแก้ปัญหาด้านการบริโภคอย่างปลอดภัยประหยัด และเป็นธรรมอันเป็นกระบวนการให้ชุมชนท้องถิ่นสามารถพึ่งตนเองทาง เศรษฐกิจได้ ตลอดทั้งการผลิตและการจัดจำหน่ายผลผลิตทางหัตถกรรม เช่น
การรวมกลุ่มของกลุ่มโรงงานยางพารา กลุ่มหัตถกรรม และอื่นๆ เป็นต้น ๓. 👨⚕️สาขาการแพทย์ไทย หมายถึง ความสามารถในการจัดการป้องกัน และรักษาสุขภาพของคนในชุมชน โดยเน้นให้ชุมชนสามารถพึ่งพาตนเองทางด้านสุขภาพและอนามัยได้ ๔. 🌄สาขาการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม หมายถึง ความสามารถเกี่ยวกับการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ทั้งอนุรักษ์การพัฒนา และใช้ประโยชน์จากคุณค่าของทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อมอย่างสมดุล และยั่งยืน ๕.
💰สาขากองทุนและธุรกิจชุมชน หมายถึง ความสามารถในด้านบริหารจัดการค้าการสะสมและบริการกองทุนและธุรกิจในชุมชน ทั้งที่เป็นเงินตราและโภคทรัพย์ เพื่อเสริมชีวิตความเป็นอยู่ของสมาชิกในชุมชน🎓ภูมิปัญญาท้องถิ่น🎓
✠ความหมายของภูมิปัญญา✠
ความรู้ใหม่ และพัฒนาให้เหมาะสม เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิต
มีความเป็นเอกลักษณ์ของตนเอง รุ่ง แก้วแดง (๒๕๔๓:๒๐๔) ได้กล่าวถึงภูมิปัญญาไทยว่า หมายถึง องค์ความรู้
ความสามารถและทักษะของคนไทย อันเกิดจากการสั่งสมประสบการณ์ที่ผ่านกระบวนการเลือกสรรเรียนรู้พัฒนาและถ่ายทอดสืบต่อกันมา เพื่อใช้แก้ปัญหาและพัฒนาวิถีชีวิตของคนไทยให้สมดุลกับสภาพแวดล้อมและเหมาะสมกับยุคสมัย รัตนะ บัวสนธิ์ (๒๕๓๕:๓๕) กล่าวว่า ภูมิปัญญาท้องถิ่น หมายถึงกระบวนทัศน์ชองบุคคลที่มีต่อตนเอง ต่อโลกและสิ่งแวดล้อม ซึ่งกระบวนทัศน์ดังกล่าวมีรากฐานจากคาสอนทางศาสนา คติ จารีตประเพณีที่ได้รับการถ่ายทอด
สั่งสอนและปฏิบัติสืบเนื่องกันมา ปรับเข้ากับบริบททางสังคมที่เปลี่ยนแปลง แต่ละสมัย ทั้งนี้โดยมีเป้าหมายเพื่อความสงบสุขของส่วนที่เป็นชุมชน และปัจเจกบุคคล
ทั้งทางกว้างและทางลึกที่ชาวบ้านคิดทำ
โดยอาศัยศักยภาพที่มีอยู่แก้ปัญหาการดำเนินชีวิตในท้องถิ่นได้อย่างเหมาะสมกับยุคสมัย✨ประเภทของภูมิปัญญาท้องถิ่น✨
จึงมีความครอบคลุมเนื้อหาสาระและแนวทางดำเนินชีวิตในวงกว้าง ภูมิปัญญาท้องถิ่นประกอบไปด้วยองค์ความรู้ใน หลายวิชาดังที่ สานักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ (๒๕๔๑)
ได้จำแนกไว้รวม ๑๐ สาขา คือ
๖. 📈สาขาสวัสดิการ หมายถึง ความสามารถในการจัดสวัสดิการในการประกันคุณภาพชีวิตของคนให้เกิดความมั่นคงทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม
๗. 🎨สาขาศิลปกรรม หมายถึง ความสามารถในการผลิตผลงานทางด้านศิลปะ สาขาต่างๆ เช่น จิตกรรม ประติมากรรม วรรณกรรม ทัศนศิลป์ คีตศิลป์ เป็นต้น
๘. 📋สาขาจัดการ หมายถึง ความสามารถในการบริหารการจัดการดำเนินงานด้านต่างๆ ทั้งขององค์กรชุมชน องค์กรทางสังคมอื่นๆ ในสังคมไทย เช่น การจัดการองค์กรของกลุ่มแม่บ้านระบบผู้เฒ่าผู้แก่ในชุมชน เป็นต้น กรณีของการจัดการศึกษาเรียนรู้นับได้ว่าเป็นภูมิปัญญาสาขาการจัดการที่มีความสำคัญ เพราะการจัดการศึกษาเรียนรู้ดี หมายถึงกระบวนการเรียนรู้ พัฒนาและถ่ายทอดความรู้ภูมิปัญญาไทยที่มีประสิทธิผล
๙. สาขาภาษาและวรรณกรรม หมายถึง ความสามารถผลิตผลงานเกี่ยวกับด้านภาษา ทั้งภาษาถิ่น ภาษาโบราณ ภาษาไทย และการใช้ ภาษา ตลอดทั้งด้านวรรณกรรมทุกประเภท
๑๐. ☮สาขาศาสนาและประเพณีหมายถึง ความสามารถประยุกต์ และปรับใช้หลักธรรมคำสอนทางศาสนาความเชื่อและประเพณีดั้งเดิมที่มีคุณค่า ให้เหมาะสมต่อการประพฤติปฏิบัติให้บังเกิดผลดีต่อบุคคล และสิ่งแวดล้อม เช่น การถ่ายทอดหลักศาสนา การบวชป่า การประยุกต์ประเพณี บุญประทายข้าว เป็นต้น
🕸 แยกตามประเภทภูมิปัญญาท้องถิ่นเทศบาลนครปากเกร็ด 🕸
🌱ด้านเกษตรกรรม🌱
ชื่อของภูมิปัญญา | ชื่อของเจ้าของภูมิปัญญา | ที่อยู่ | |
๑ | การทำปุ๋ยจากสารอินทรีย์ | นายธำรง จันทร์สุกรี | ๙๙/๑๐๓ ม.๕ ต.ปากเกร็ด อ.ปากเกร็ด จ.นนทบุรี 11120 |
๒ | เกษตรอินทรีย์ปลอดสาร | นายเสริมศักดิ์ แตงอ่อน | ๗๕/๑๖๘ ต.บางตลาด อ.ปากเกร็ด จ.นนทบุรี 11120 |
🛠ด้านอุตสาหกรรมและหัตถกรรม🛠
ชื่อของภูมิปัญญา | ชื่อของเจ้าของภูมิปัญญา | ที่อยู่ | |
๑ | เครื่องปั้นดินเผา | นายอำนาจ โห้เฉื่อย | ๘๔/๑๓ ม.๓ ต.ปากเกร็ด อ.ปากเกร็ด จ.นนทบุรี 11120 |
๒ | ชุดตุ๊กตาไทยประยุกต์ | นางสาวสมปอง ก๋งแหยม | ๒๔/๒๔ ม.๕ ต.บ้านใหม่ อ.ปากเกร็ด จ.นนทบุรี 11120 |
๓ | เครื่องปั้นดินเผาแกะสลัก | นายถาวร ใจสว่าง | ๖๙ ม.๓ ต.ปากเกร็ด อ.ปากเกร็ด จ.นนทบุรี 11120 |
🩺ด้านการแพทย์ไทย🩺
ชื่อของภูมิปัญญา | ชื่อของเจ้าของภูมิปัญญา | ที่อยู่ | |
๑ | การผลิตลูกประคบสมุนไพรไทยแผนโบราณ | นางปราณี เที่ยงพัฒน์ | ๓๗/๓๕ ม.๓ ต.บางพูด อ.ปากเกร็ด จ.นนทบุรี 11120 |
๒ | การแปรรูปสมุนไพรไทย | นางสาวมัลลิกา พรหรมพจนารถ | ๒๔/๒๔ ม.๕ ต.บ้านใหม่ อ.ปากเกร็ด จ.นนทบุรี 11120 |
๓ | สูตรยาดมส้มโอมือ | นางสาวดวงอมร กฤษณ์มพก | ๔๖/๔๖ ม.๒ ซอยแจ้งวัฒนะ ๒๘ ต.บางตลาด อ.ปากเกร็ดจ.นนทบุรี 11120 |
🌏ด้านการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม🌏
ชื่อของภูมิปัญญา | ชื่อของเจ้าของภูมิปัญญา | ที่อยู่ | |
๑ | กระบวนการแปรสภาพขยะ คือปุ๋ยหมัก และน้ำ | นายอเนก หอมหวาน | บ้านพบสุข ม.๕ ต.บางตลาด อ.ปากเกร็ด จ.นนทบุรี 11120 |
๒ | การจัดการสิ่งแวดล้อมจากต้นทาง | นายเสริมศักดิ์ แตงอ่อน | ๗๕/๑๖๘ ต.บางตลาด อ.ปากเกร็ด จ.นนทบุรี 11120 |
๓ | การจัดการขยะมูลฝอย | นายธำรง จันทร์สุกรี | ๙๙/๑๐๓ ม.๕ ต.ปากเกร็ด อ.ปากเกร็ด จ.นนทบุรี 11120 |
🏺ด้านศิลปกรรม🏺
ชื่อของภูมิปัญญา | ชื่อของเจ้าของภูมิปัญญา | ที่อยู่ | |
๑ | ศิลปะการเพ้นท์จากขวดแก้ว | นายประภัทร สุขเกษม | บ้านพบสุข ม.๕ ต.บางตลาด อ.ปากเกร็ด จ.นนทบุรี 11120 |
๒ | การเป่าแก้วประยุกต์ศิลปะไทย | นายสมชาย น้อยจินดา | ๗๕/๑๖๘ ต.บางตลาด อ.ปากเกร็ด จ.นนทบุรี 11120 |
๓ | เครื่องปั้นดินเผาแกะสลัก (บ้านศิลป์ ดินสวย) | นายสุชาติ กิ่งสดศรี | ๑๘/๘๙๐ ม.๕ ต.บางพูด อ.ปากเกร็ด จ.นนทบุรี 11120 |
๔ | งานไม้เขียนลาย | นางนิรมล ใจสว่าง | ๑๑๗/๑๙ ฒ.๓ ต.ปากเกร็ด อ.ปากเกร็ด จ.นนทบุรี 11120 |
🥧ด้านอื่นๆ (ด้านอาหารและขนมไทย)🥧
ชื่อของภูมิปัญญา | ชื่อของเจ้าของภูมิปัญญา | ที่อยู่ | |
๑ | บะจ่าง | นางสาวปนัดดา เจริญจรัสกุล | ๗๖/๑๕๙ ซอยเกื้อกูล ต.บางตลาด อ.ปากเกร็ด จ.นนทบุรี 11120 |
๒ | ทอดมันหน่อกะลา | นายวิโรจน์ นันทวิริยาจารย์ | ๓ หมู่ ๒ ต.ปากเกร็ด อ.ปากเกร็ด จ.นนทบุรี 11120 |
๓ | ขนมกาละแม / แกงมะตาด | นางกนกวรรณ นามชุ่ม | ๑๓๑/๓๘ ต.ปากเกร็ด อ.ปากเกร็ด จ.นนทบุรี 11120 |
๔ | ขนมกระยาสารท (เท้งปากเกร็ด) | นายณภพ ภูวนธนบูรณ์ | ๙๒-๙๓.ซ.ตลาดเก่า ต.ปากเกร็ด อ.ปากเกร็ด จ.นนทบุรี 11120 |
๕ | ขนมเปี๊ยะ (ร้านเฉลิมชัยพาณิช) | นางสาวสุปราณี โอสถาวรนันทร์ | ๙๒-๙๓.ซ.ตลาดเก่า ต.ปากเกร็ด อ.ปากเกร็ด จ.นนทบุรี 11120 |
๖ | ไอศกรีม แป๊ะหงวน | นายสันติ เนาวพนานนท์ | ๓๘ ม.๒ ต.ปากเกร็ด อ.ปากเกร็ด จ.นนทบุรี 11120 |
๗ | ขนมโบราณ | นางอัจฉรา จำปากะนันท์ | ๗/๑๖ ม.๙ ต.บางพูด อ.ปากเกร็ด จ.นนทบุรี 11120 |
๘ | ขนมไทยมงคล | นางสาวอรวรรณ ตัณฑวิทยากุล | ๑๕๖/๒ เคหะนนทบุรี ต.ปากเกร็ด อ.ปากเกร็ด จ.นนทบุรี 11120 |