����շ������Ǣ�ͧ�Ѻ GIS
��èѴ��Ἱ���������ʵ������к����ʹ��������ʵ�����»��Ԩе�ͧ�������������ʵ����� � ��������ҹ (Integrated) ��Ҵ��¡ѹ���������ӵͺ���١��ͧ����դ���������ҡ��� ���С�ü����ҹ�ѹ�����ҧ �к����ʹ��������ʵ�� ( Geographic Information System) ������Ǩ������ ( Remote Sensing ) ��� �к��ԡѴ�ԧ������ʵ�� (Global Positioning System )
���͡����������������ԧ��鹷���Ҩ���¡����� Geo - Informatics ���� Geomatics����շ������Ǣ�ͧ�Ѻ GIS
- �Է����ʵ����������� (Computer Science) : Hardware, Software,
- ������Ǩ ��С�÷�Ἱ��� (Survey and Mapping)
- �к���èѴ��ðҹ������ (Database Management System : DBMS)
- ������Ǩ������ (Remote Sensing : RS)
- ������Ǩ�ԡѴ�ԧ������ʵ�� (Global Positioning System : GPS)
�������ʵ����������� (Computer Science) :
㹻Ѩ�غѹ�����������ͧ��������ҧ��ҹ������������Ѳ������ҧ�Ǵ���� �ջ���Է���Ҿ�٧ ����ö�ӧҹ���Ǵ�����ҡ��� �������շ������Ǣ�ͧ�Ѻ�к����ʹ��������ʵ�� ���� �ػ�ó�����Ըա�����������㹡�ù���Ң����� �к���úѹ�֡���ͨѴ�����ͧ������ ��ʹ������ʴ������͡�����͡������ GIS ��觼š�з��ͧ��������˹�ҷҧ��ҹ�������� ��ЫͿ������ �з�����Դ���µç��͡������С�þѲ���к����ʹ��������ʵ�� �͡�ҡ�������������ҧ��ҹ��èѴ��ðҹ������ (Database Management) ��觨е�ͧ����Ǣ�ͧ�Ѻ����͡Ẻ�ҹ������������к��ҡ���
������Ǩ��С�÷�Ἱ��� (Survey and Mapping) : ����ʵ��㹡�÷�Ἱ����¡�����Ǩ�Ҥʹ�� ������¤�������ԧ���ǡ���㹡��������ͧ���㹡�����Ǩ �� ���ͧ�Ѵ���㹡�èѴ��ǧ�ͺ�ͧ��鹷���֡�� ���ͧ�Ѵ�дѺ㹡�èѴ���дѺ�����٧㹾�鹷���֡�� ��С�äӹǹ�ç��ҧ�ԧ�ԡѴ������ʵ�� ��ö��¤�ҾԡѴ��ش��ѡ�ҹ��ҧ�ԧ��ѧ�ش���Ǩ��ҧ� ����Ҵ�ѭ�ѡɳ� ��� ��Ф�Ժ�ª����й�� �ѧ����Ԫҡ�����Ǩ��С�÷�Ἱ���֧�ռ��Ӥѭ��͡�þѲ�ҡ�ü�ԵἹ��� GIS ���ҧ�ҡ
�к���èѴ��ðҹ������ (Database Management System) : ����ǹ˹�觢ͧ�������ҧ��ҹ�������������繡���֡�Ҷ֧�ç���ҧ��С�èѴ�纨Ѵ��ðҹ��������ٻẺ��ҧ� ��觷�����èѴ����Ң�������ФǺ�����á�зӡѺ��������������ҧ���к� ��������ѹ��㹰ҹ�������ԧ����ѹ�� ����֧��èѴ�红�����㹰ҹ����������� (media) ��ҧ� ��觨з�����èѴ�红����Ţ�Ҵ�˭����¤������¹���ŧ ��觷�����úѹ�֡��ШѴ��áѺ������ GIS ��������ҧ����ó��ҡ���
������Ǩ������ (Remote Sensing) : ����ʵ��㹡�����Ǩ�����ž�鹷�����š ��ҡ���ó��ҧ� ��š �����ػ�ó�㹡�úѹ�֡�Ҿ (sensor) 㹡�õ�Ǩ�Ѵ����з������������俿�Ңͧ�ѵ������ҹ�鹢��仡�з��ػ�ó�㹡�úѹ�֡�Ҿ ������ͧ�����ʡѺ�ѵ���µç ��觷�����������ö��������������Ҿ������͡����Ҿ�������Թ����鹼���š ���ͷ�Ѿ�ҡõ�ҧ� ��š �����ŷ��������ҹ����繢����Ź���ҷ���Ӥѭ��к� GIS
������Ǩ�ԡѴ�ԧ������ʵ�� (Global Positioning System) : ���к���ä��ҵ��˹���йӷҧ���´������ ������蹤�������٧ ������Ǥ�����鹨֧�դ������§�ç�٧ ����մ������ GPS ���⤨������ͺ�š ���������ö������������ǡѺ���˹觾ԡѴ������ʵ�캹����š���ʹ 24 ������� �������ö��͡���˹����ѵ��ѵ� ��дѺ�����١��ͧ 10-20 ���� ���к�����ͧ������ѭ�ҳ������� GPS 㹡�÷�Һ�֧��ҾԡѴ����鹼���š���ҧ�١��ͧ �������ö�����������к� GIS ���µç �����Ҩ�й��к� GPS ����һ���ء����Ѻ������Ǩ��С�÷�Ἱ��� ���͡�����Ǩ������ 㹡�õ�֧��ش���͵�֧�ԡѴἹ��� �Ҿ���·ҧ�ҡ�� �����Ҿ���´������ ������繢����Ź������к� GIS
ราชบัณฑิตยสถาน (2549,258) ให้ความหมายของระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ (Geographic Information System) ว่า “ระบบข้อมูลข่าวสารที่เชื่อมโยงกับค่าพิกัดภูมิศาสตร์....."
แล้วเข้าใจข้อมูลที่เชื่อมโยงกับค่าพิกัดภูมิศาสตร์ว่าอย่างไร
ราชบัณฑิตยสถาน (2549,258) ให้ความหมายของระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ (Geographic Information System) ว่า “ระบบข้อมูลข่าวสารที่เชื่อมโยงกับค่าพิกัดภูมิศาสตร์และรายละเอียดของวัตถุบนพื้นโลก โดยใช้คอมพิวเตอร์ที่ประกอบด้วยฮาร์ดแวร์และซอฟต์แวร์เพื่อการนำเข้า จัดเก็บ ปรับแก้ วิเคราะห์ข้อมูล และแสดงผลลัพธ์ ในรูปแบบต่าง ๆ เช่น แผนที่ ภาพ 3 มิติ สถิติตารางข้อมูล เพื่อช่วยในการวางแผนและตัดสินใจของผู้ใช้ให้มีความถูกต้องแม่นยำ”
แล้ว “ข้อมูลข่าวสารที่เชื่อมโยงกับค่าพิกัดภูมิศาสตร์” มีลักษณะอย่างไร ถ้าในระบบ GIS ก็คือ ประเภทของคุณลักษณะเชิงพื้นที่ (Feature Type) ของข้อมูล แต่ถ้าในภาษาแผนที่โบราณ ก็คือชนิดของสัญลักษณ์ (Symbol type) ที่แสดงข้อมูลเชิงพื้นที่ ซึ่งประกอบด้วย 4 มิติ คือ มิติของตำแหน่ง มิติของความยาว มิติของพื้นที่ และมิติของความสูงต่ำ
หากนึกถึงค่าพิกัดบนกระดาษกราฟที่เคยเรียนชั้นประถมจะพบว่าพิกัดตำแหน่ง (Coordinate) ประกอบด้วยค่า x และ y การอ่านตำแหน่งข้อมูลจะอ่านตามค่าพิกัด x, y นั่นเอง
เมื่อรู้ค่าพิกัดตำแหน่งก็ไม่มีความยุ่งยากที่จะหาระยะทางหรือพื้นที่ เนื่องจากในทางคณิตศาสตร์แล้วมีหลายสมการที่สามารถคำนวณระยะทางได้ เช่น
นอกจากรู้ค่าพิกัด x y แล้ว เมื่อรู้ค่าความสูง-ต่ำแต่ละตำแหน่ง หมายความว่านอกจากพิกัดตำแหน่ง x y จะมีค่า z เป็นค่าความสูง-ต่ำเพิ่มขึ้น ในทางคณิตศาสตร์สามารถนำมาใช้สมการคำนวณภาพปรากฏการณ์เชิงพื้นที่อื่นๆ ได้เพิ่มขึ้น เช่น ความลาดชัน (slope) ภาพตัดขวาง (profile) พื้นที่ผิวและปริมาตร (area and volume)
เมื่อกำหนดค่าพิกัดบนกระดาษกราฟแล้วสามารถคำนวณ ตำแหน่ง ระยะทาง พื้นที่ ปริมาตร และอื่นๆ ได้ นักภูมิศาสตร์ที่สร้างค่าพิกัดบนพื้นโลกเป็นค่า latitude และ longitude ซึ่งเป็นเส้นกริดเช่นเดียวกับเส้นกราฟ และสร้างระบบเส้นกริดใหม่ให้มีหน่วยนับที่เข้าใจง่าย คำนวณง่ายขึ้น เช่น ระบบพิกัด UTM ซึ่งสามารถอ่านค่าพิกัดเป็นหน่วยเมตริกและสามารถคำนวณ ตำแหน่ง ระยะทาง พื้นที่ ปริมาตร และอื่นๆ ได้ เช่นกัน
เส้นกริดที่นักภูมิศาสตร์สร้างขึ้นจึงกลายเป็นค่าอ้างอิงสำหรับการถ่ายทอดปรากฏการณ์บนพื้นโลกมาสู่แผนที่ที่เป็นแผ่นราบ
อย่างไรก็ตาม การที่นักภูมิศาสตร์พยายามถ่ายตำแหน่งปรากฏการณ์บนพื้นโลกมาสู่แผนที่ที่เป็นแผ่นราบผ่านค่าพิกัด latitude longitude พิกัด UTM หรือพิกัดอื่นๆ แต่ค่าของเส้นกริดเหล่านั้นเป็นเส้นกริดที่พาดทับผิวโลกซึ่งมีความโค้ง การถ่ายทอดปรากฏการณ์บนพื้นโลกมาสู่แผนที่ที่เป็นแผ่นราบจึงต้องมีขบวนการที่ซับซ้อนขึ้น (จะอธิบายต่อในเรื่องของ TransformationและProjection)
เมื่อเข้าใจระบบข้อมูลที่เชื่อมโยงกับค่าพิกัดดีแล้ว การนำสมการทางคณิตศาสตร์มาอยู่ในระบบคอมพิวเตอร์ การนำข้อมูลปรากฏการณ์เชิงพื้นที่ที่เชื่อมโยงกับค่าพิกัดภูมิศาสตร์มาอยู่ในระบบคอมพิวเตอร์ จึงเป็นจุดเริ่มต้นของการเกิดเทคโนโลยีระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ เครื่องมือสนับสนุนการบริหารจัดการองค์กร แก้ปัญหาตามบทบาทหน้าที่ขององค์กร