1. �Է����ʵ�� ���¶֧����
�. ����������ʴ����;��٨������Ҷ١��ͧ�繤�����ԧ
�. �����������ҡ����ѧࡵ��Ф鹤��Ҩ�������ѡ�ҹ����˵ؼ�
�. �����������ҡ����֡�һ�ҡ���ó�����ҵ� ���觾��٨������Ҷ١��ͧ���ǨѴ���������º������Ǵ����
�. �١�ء���
2. ���㴡���Ƕ١��ͧ����ǡѺ� � ����ѧࡵ� ��õ�駻ѭ�Ҡ ��õ������ҹ� ��÷��ͧ� ��С����ػ�Ŕ
�.�Ըա�÷ҧ�Է����ʵ��
�. �ѡ�С�кǹ��÷ҧ�Է����ʵ��
�. ਵ��Էҧ�Է����ʵ��
�. ����բ��㴶١
3.��кǹ��÷ҧ�Է����ʵ���鹵㴷��й���������ػ����С���֡�ҵ���
�. ����Ǻ���������
�. ��õ������ҹ��С���͡Ẻ��÷��ͧ
�. ����ѧࡵ
�. ����Ҥ�������ѹ��ͧ����稨�ԧ
4. �������������ҷ�����ʷ�� 5
�. �٠ ��١
�. ��ǡ� ��
�. �ҡ� ��
�. �٠ ���
5. ����������鹵�ͧ� � ��кǹ��÷ҧ�Է����ʵ��
�. �����ѭ��
�. ��õ������ҹ
�. ��÷��ͧ
�. �����ػ����Ť�������
6. ����������Է����ʵ��
�. �š⤨��ͺ�ǧ�ҷԵ��
�. ����Դ�ҡ��ҫ����ਹ����͡��ਹ�����ǡѹ
�. ������硢������ǡѹ�Դ�ç��ѡ�ѹ
�. ���Ӵ� ������Ǩ��������ä�
7. ����ҹ�ҧ�Է����ʵ�������¹�繷�ɮ���������
� . ���ͺ�����繨�ԧ�ء����
�. �繷������Ѻ�·����
�. ������ͧ��;��٨��
�. Ժ������ҧ��ҧ
8. ����ѧࡵ�ͧ�ѡ�Է����ʵ�������Դ�������ѹ�Ѻ�á
�. ����ҹ
�. ��÷��ͧ
�. �ѭ��
�. ��
9. 㹡�кǹ��÷ҧ�Է����ʵ�� ����ҡ�š�÷��ͧ�����ҡ��÷��ͺ����ҹ ����ʹ���ͧ�Ѻ����ҹ�е�ͧ�����ҧ��
�. �ѧࡵ����
�. �͡Ẻ��÷��ͧ����
�. ��駻ѭ������
�. ����¹����ҹ
10. ����������س�ѡɳТͧ�ؤ�ŷ����ਵ��Էҧ�Է����ʵ��
�. �繤����˵ؼ�
�. �繤���ҧ�ѧࡵ
�. �繤���ҡ�����ҡ���
�. �繤������´�ͺ�ͺ
��ṹ���س����= ��ṹ �ҡ��ṹ��� 10 ��ṹ
��¤ӵͺ :
�ѡ�С�кǹ��÷ҧ�Է����ʵ�� �繷ѡ�С�äԴ�ͧ�ѡ�Է����ʵ���������㹡���֡�Ҥ鹤��� ������Ҥ������ �����ѭ�ҵ�ҧ� �ѡ�С�кǹ��÷ҧ�Է����ʵ�������͡�� 13 �ѡ�� ���ִ����Ǣͧ��Ҥ�����ԡ����ͤ�������˹�ҷҧ�Է����ʵ�� (The American Association for the Advancement of Science � AAAS) ��觻�Сͺ���� �ѡ�С�кǹ��÷ҧ�Է����ʵ���鹾�鹰ҹ 8 �ѡ�� ��зѡ�С�кǹ��÷ҧ�Է����ʵ���鹼�� 5 �ѡ�� �ѧ���วิธีการทางวิทยาศาสตร์ ( Scientific Method )
วิธีการทางวิทยาศาสตร์ ( Scientific Method )
วิธีการทางวิทยาศาสตร์ จากการศึกษาการทำงานของนักวิทยาศาสตร์จากอดีตจนถึงปัจจุบันพบว่า การทำงาน
ของนักวิทยาศาสตร์ มีวิธีการทำงานอย่างมีระบบมีขั้นตอนได้วิวัฒนาการสืบทอดต่อกันมาตามลำดับจนได้ชื่อว่าเป็นวิธีการ
ทางวิทยาศาสตร์ซึ่งวิธีการทำงานดังกล่าวเป็นองค์ประกอบที่สำคัญอย่างหนึ่ง ที่ทำให้การศึกษาค้นคว้าทางวิทยาศาสตร์
ประสบผลสำเร็จ และเจริญก้าวหน้าอย่างรวดเร็ว จนถึงปัจจุบันนี้บุคคลต่าง ๆ ในสาขาอื่น ๆ ก็ได้มองเห็นความสำคัญและ
ประโยชน์จากวิธีการทางวิทยาศาสตร์ว่า สามารถนำไปใช้กับกระบวนการศึกษาค้นคว้า และรวบรวมความรู้ทุกสาขาวิชา
ดังนั้นวิธีการดังกล่าวจึงไม่ควรเป็นวิธีการเฉพาะของนักวิทยาศาสตร์เท่านั้น แต่ควรเป็นวิธีการแสวงหาความรู้ทั่ว ๆ ไป
ที่เรียกว่า “วิธีการทางวิทยาศาสตร์”
วิธีการทางวิทยาศาสตร์ ( Scientific Method ) หมายถึง การแสวงหาความรู้ทางวิทยาศาสตร์อย่างมี
กระบวนการที่เป็นแบบแผนมีขั้นตอนที่สามารถปฏิบัติตามได้ โดยขั้นตอนวิธีการทางวิทยาศาสตร์ ที่เป็นเครื่องมือสำคัญ
ของนักวิทยาศาสตร์ ประกอบด้วย 5 ขั้นตอน ได้แก่
1. ขั้นกำหนดปัญหา
สำคัญที่ว่าการแก้ปัญหา จะต้องคำนึงว่าปัญหาเกิดขึ้นได้อย่างไร ปัญหาเกิดจากการสังเกต การสังเกตเป็น
คุณสมบัติของนักวิทยาศาสตร์ การสังเกตอาจจะเริ่มจากสิ่งแวดล้อมรอบตัวเรา อาจจะเป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติ
หรือการเจริญเติบโตของสิ่งมีชีวิต แม้แต่ อเลกซานเดอร์เฟลมมิง (Alexander Fleming) ได้สังเกตเกี่ยวกับ
การเจริญเติบโตของเชื้อแบคทีเรียในจานเพาะเชื้อ พบว่าถ้ามีราเพนนิซิลเลียม (Penicillium notatum) อยู่ใน
จานเพาะเลี้ยงเชื้อแบคทีเรียจะไม่เจริญดี ผลของการสังเกตของ อเลกซานเดอร์ เฟลมมิง นำไปสู่ประโยชน์มหาศาล
ในวงการแพทย์ การสังเกตจึงเป็นขั้นแรกที่สำคัญนำไปสู่ข้อเท็จจริงบางประการ และมีส่วนให้เกิดปัญหา การสังเกต
จึงควรสังเกตอย่างรอบคอบ ละเอียดถี่ถ้วน ดังนั้น ในการตั้งปัญหาที่ดี ควรจะอยู่ในลักษณะที่น่าจะเป็นไปได้ สามารถ
ตรวจสอบหาคำตอบได้ง่าย และยึดข้อเท็จจริงต่าง ๆ ที่รวบรวมมาได้
2. ขั้นตั้งสมมติฐาน
สมมติฐานมีคำตอบที่อาจเป็นไปได้ และคำตอบที่ยอมรับว่าถูกต้องเชื่อถือได้ เมื่อมีการพิสูจน์ หรือตรวจสอบ
หลาย ๆ ครั้ง ลักษณะสมมติฐานที่ดีควรมีลักษณะ ดังนี้
- เป็นสมมติฐานที่เข้าใจได้ง่าย
- เป็นสมมติฐานที่แนะลู่ทางที่จะตรวจสอบได้
- เป็นสมมติฐานที่ตรวจได้โดยการทดลอง
- เป็นสมมติฐานที่สอดคล้อง และอยู่ในขอบเขตของข้อเท็จจริงที่ได้จากการสังเกตและสัมพันธ์กับปัญหา
ที่ตั้งไว้
การตั้งสมมติฐานต้องยึดปัญหาเป็นหลักเสมอ ควรตั้งหลาย ๆ สมมติฐานเพื่อมีแนวทางของคำตอบหลาย ๆ อย่าง
แต่ไม่ยึดสมมติฐานใด สมมติฐานหนึ่ง เป็นคำตอบ ก่อนที่จะพิสูจน์ตรวจสอบสมมติฐานหลาย ๆ วิธี และหลายครั้ง ๆ
3. ขั้นตรวจสอบสมติฐาน
เมื่อตั้งสมมติฐานแล้ว หรือคาดเดาคำตอบหลาย ๆ คำตอบไว้แล้ว กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ขั้นต่อไป คือ
ตรวจสอบสมมติฐาน ในการตรวจสอบสมมติฐานจะต้องยึดข้อกำหนดสมมติฐานไว้เป็นหลักเสมอ เนื่องจากสมมติฐานที่ดี
ได้แนะลู่ทางการตรวจสอบและการออกแบบการตรวจสอบไว้แล้ว
วิธีการตรวจสอบสมมติฐาน ได้แก่ การสังเกต และรวบรวมข้อเท็จจริงต่าง ๆ ที่เกิดจากปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ
อีกวิธีหนึ่ง โดยการทดลอง ซึ่งเป็นวิธีการที่นิยมใช้มากที่สุด เพื่อทำการค้นคว้าหาข้อมูล รวบรวมข้อมูลเพื่อตรวจสอบดูว่า
สมมติฐานข้อใดเป็นคำตอบที่ถูกต้องที่สุด
ในการตรวจสอบโดยการทดลองนั้น ควรจะระบุกระบวนการทดลองที่จะปฏิบัติจริง ควรจะมีการวางแผนลำดับ
ขั้นตอน การทดลองก่อนหลัง ออกแบบการทดลองให้ได้ผลอย่างดี การใช้วัสดุอุปกรณ์ สารเคมี และเครื่องมือ มีการ
ควบคุมดูแล ระมัดระวัง ในการวิเคราะห์ข้อมูลควรจะวิเคราะห์เพื่อหาข้อสรุปได้อย่างไร
กระบวนการทดลองทางวิทยาศาสตร์ ผู้ทดลองทางวิทยาศาสตร์ ผู้ทดลองจะต้องควบคุมปัจจัยที่มีผลต่อ
การทดลอง เรียกว่า ตัวแปร (Variable) คือสิ่งที่มีอิทธิพลต่อการทดลอง ซึ่งควรจะมีตัวแปรน้อยที่สุด ตัวแปรแบ่งออก
เป็น 3 ชนิด คือ
1) ตัวแปรต้น ( ตัวแปรอิสระ) (Independent variable) คือ ตัวแปรที่ต้องศึกษาทำการตรวจสอบ
และดูผลของมัน เป็นตัวแปรที่เรากำหนดขึ้นมา เป็นตัวแปรที่ไม่อยู่ในความควบคุมของตัวแปรใด ๆ
2) ตัวแปรตาม (Dependent variable) คือ ตัวแปรที่ไม่มีความเป็นอิสระในตัวมันเอง เปลี่ยนแปลงไป
ตามตัวแปรอิสระ เพราะเป็นผลของตัวแปรอิสระ
3) ตัวแปรควบคุม (Controlled variable) หมายถึง สิ่งอื่น ๆ นอกจากตัวแปรต้น ที่ทำให้ผลการทดลอง
คลาดเคลื่อนแต่เราควบคุมให้คงที่ตลอดการทดลอง เนื่องจากยังไม่ต้องการศึกษา
ในการตรวจสอบสมมติฐาน นอกจากจะควบคุมปัจจัยที่มีผลต่อการทดลอง จะต้องแบ่งชุดของการทดลองเป็น
กลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม
- กลุ่มทดลอง หมายถึง กลุ่มที่เราใช้ศึกษาผลของตัวแปรอิสระ
- กลุ่มควบคุม หมายถึง ชุดของการทดลองที่ใช้เป็นมาตรฐานอ้างอิง เพื่อเปรียบเทียบข้อมูลที่ได้จาก
การทดลอง กลุ่มควบคุมจะแตกต่างจากกลุ่มทดลองเพียง 1 ตัวแปรเท่านั้น คือ ตัวแปรที่เราจะตรวจสอบ
หรือตัวแปรอิสระ ในขั้นตอนนี้ จะต้องมีการบันทึกข้อมูลที่ได้จากการสังเกตหรือการทดลอง แล้วนำ
ข้อมูลที่ได้มาจัดกระทำข้อมูลและสื่อความหมาย ซึ่งจะต้องมีการออกแบบการบันทึกข้อมูลให้อ่านเข้าใจง่าย
อาจจะบันทึกในรูปตาราง กราฟ แผนภูมิ หรือ แผนภาพ
4. ขั้นวิเคราะห์ข้อมูล
เป็นขั้นที่นำข้อมูลที่ได้จากการสังเกต การค้นคว้า การทดลอง หรือการรวบรวมข้อมูลหรือข้อเท็จจริง มาทำ
การวิเคราะห์ผล อธิบายความหมายของข้อเท็จจริง แล้วนำไปเปรียบเทียบกับสมมติฐานที่ตั้งไว้ ว่าสอดคล้องกับสมมติฐาน
ข้อใด
5. ขั้นสรุปผล
เป็นขั้นสรุปผลที่ได้จากการทดลอง การค้นคว้ารวบรวมข้อมูล สรุปข้อมูลที่ได้จากการสังเกตหรือการทดลองว่า
สมมติฐานข้อใดถูก พร้อมทั้งสร้างทฤษฎีที่จะใช้เป็นแนวทางสำหรับอธิบายปรากฏการณ์อื่น ๆ ที่คล้ายกัน และนำไปใช้