คำว่าวัฒนธรรมองค์กรเป็นวลีที่เราต่างก็เคยได้ยินได้ฟังกันมาแทบจะตลอดเวลา เพราะไม่ว่าจะทำงานอยู่หน่วยงานรัฐหรือเอกชน คำว่าวัฒนธรรมองค์กรกลายเป็นส่วนหนึ่งของการทำงานที่ทุกคนต่างรู้ว่ามีความสำคัญทั้งต่อตัวองค์กรและพนักงาน แต่จะมีสักกี่คนที่รู้ว่าจริง ๆ แล้ว “วัฒนธรรมองค์กร” หมายถึงอะไรกันแน่?
วัฒนธรรมองค์กร (Organizational culture) คืออะไร?
วัฒนธรรมองค์กร (Organizational culture) หมายถึง พฤติกรรมที่สร้างหรือหล่อหลอมร่วมกันโดยคนในองค์กร เกิดจากการเรียนรู้ซึ่งกันและกันรวมถึงการนำมาปฏิบัติจนกลายเป็นธรรมเนียมสำหรับองค์กรนั้น
ยกตัวอย่าง Google ซึ่งเป็นองค์กรระดับโลกที่มีวัฒนธรรมเชิงบวกอันน่าสนใจ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องผลตอบแทนและสวัสดิการพนักงาน เช่น การจัด Outing ให้พนักงาน อาหารฟรี สถานที่ทำงานที่มีบรรยากาศสร้างสรรค์ มีความเป็นมิตรและความครีเอทีฟ รวมถึงมีโรงยิม โซนพักผ่อน หรือ Working space ที่อิสระ
นอกจากนี้ Google ยังขึ้นชื่อเรื่องการรักษาสมดุลระหว่างบริษัทแม่-ลูก รวมถึงการบริหารจัดการความเครียดของพนักงานให้เหมาะสมได้อย่างยอดเยี่ยม สิ่งเหล่านี้เองที่ทำให้ Google กลายเป็นบริษัทที่โดดเด่นเรื่องวัฒนธรรมองค์กรและกลายเป็นต้นแบบให้กับบริษัทระดับโลกอีกหลายแห่ง
อยากทำเว็บไซต์ด้วยตนเอง
แต่ไม่รู้จะเริ่มต้นอย่างไร อ่านเลย!
อยากทำเว็บไซต์ด้วยตนเอง
แต่ไม่รู้จะเริ่มต้นอย่างไร อ่านเลย!
องค์ประกอบของวัฒนธรรมองค์กร
1) คุณค่าภายในองค์กร
วัฒนธรรมองค์กรที่ดีต้องเริ่มต้นจากรากฐานที่แข็งแกร่งเสมอ ซึ่งหนึ่งในนั้นก็คือคุณค่าขององค์กรนั่นเอง องค์กรที่มีเป้าหมาย วิสัยทัศน์ แนวคิด หรือจุดประสงค์ที่ชัดเจนเพื่อการกำหนดคุณค่าด้านต่าง ๆ ให้กับองค์กรจะทำให้พนักงานหรือบุคลากรมี “เข็มทิศ” ในการดำเนินงาน ช่วยเพิ่มทั้งประสิทธิภาพการทำงานและผลผลิตในองค์กรให้ดีขึ้น นอกจากนี้ยังทำให้พนักงานมีแนวปฏิบัติและรู้สึกมีเป้าหมายร่วมกับองค์กรอีกด้วย
2) การสร้างความมีส่วนร่วมให้กับพนักงาน
นอกจากการมีเป้าหมายร่วมกับองค์กรแล้ว การสร้างความผูกพันหรือความรู้สึกมีส่วนร่วมให้กับพนักงานก็เป็นหนึ่งในองค์ประกอบที่สำคัญของวัฒนธรรมองค์กร ไม่ว่าจะเป็นการสร้างความรู้สึกผูนพันระหว่างพนักงานด้วยกันเองหรือจะเป็นความผูกพันระหว่างพนักงานกับองค์กร เช่น การให้พนักงานได้รับรู้ประวัติ ความเป็นมา ความสำเร็จ หรือความล้มเหลวในอดีตขององค์กร การจัดทริปท่องเที่ยว การจัดปาร์ตี้ของพนักงาน เป็นต้น
3) การให้รางวัลและการชื่นชม
เมื่อมีพนักงานทำงานได้ดีหรือมีผลงานโดดเด่น การให้รางวัลและการชื่นชมก็คือตัวช่วยกระตุ้นให้พนักงานเกิดแรงบันดาลใจในการทำงานได้เป็นอย่างดี ทำให้พนักงานคนนั้นเกิดความรู้สึกมีส่วนร่วม และยังเป็นการกระตุ้นให้พนักงานคนอื่น ๆ กระตือรือร้นในการทำงานอยู่เสมออีกด้วย
4) ความเอาใจใส่พนักงาน
ไม่ว่าจะเป็นองค์กรขนาดใหญ่หรือขนาดเล็ก ปัจจัยสำคัญที่สุดที่ทำให้องค์กรขับเคลื่อนไปได้ก็คือพนักงาน ดังนั้นการอาใจใส่พนักงานในเรื่องเล็ก ๆ น้อย ๆ เช่น การจดจำวันเกิดหรือวันสำคัญอื่น ๆ ก็คือตัวช่วยในการสร้างความรู้สึกดีให้กับพนักงาน และอย่าลืมเรื่องของการแสดงความเอาใจใส่อย่างเท่าเทียมกันไม่ว่าพนักงานจะอยู่ในตำแหน่งไหนหรืออยู่แผนกอะไรด้วย
5) ส่งเสริมการเรียนรู้และการพัฒนา
ทุกวันนี้นอกจากเรื่องของเงินเดือนและสวัสดิการทั่วไปแล้ว พนักงานยุคใหม่ต่างมองหาสถานที่ทำงานที่มอบโอกาสในการเรียนรู้และพัฒนา (Learning and Development) ให้กับพวกเขาได้ เพราะคนเราต่างมองหาช่องทางในการเติบโตและการพัฒนาทักษะให้กับตัวเองอยู่เสมอ องค์กรที่สนับสนุนการเรียนรู้และพัฒนา ไม่ว่าจะเป็นการจัดอบรมหรือการส่งเสริมให้พนักงานเรียนรู้ทักษะใหม่จึงเป็นวัฒนธรรมองค์กรที่ดีและช่วยสร้างความรู้สึกมีส่วนร่วมให้พนักงานผูกพันกับองค์กรมากขึ้น
6) การสร้างความต่อเนื่อง
การจัดอบรม โครงการ หรือการบริหารจัดการเรื่องอะไรก็ตามควรมีความต่อเนื่อง ทั้งนี้ก็เพื่อสร้างความเปลี่ยนแปลงให้ชัดเจน สามารถประเมินผลได้ และได้รับผลลัพธ์ที่คุ้มค่าตอบแทนกลับมาอย่างเป็นรูปธรรม เช่น หากมีการจัดอบรมพัฒนาทักษะการใช้คอมพิวเตอร์ องค์กรก็ควรจัดอบรมทุกปีและควรมีการติดตามหรือประเมินผลด้วย
7) สร้างความมีส่วนร่วมกับชุมชน
องค์กรที่จะเติบโตอย่างมั่นคงได้ต้องมีความผูกพันกับชุมชนที่อยู่โดยรอบด้วย อาจใช้วิธีการทำ CSR เพื่อคืนกำไรให้สังคม ไม่ว่าจะเป็นการจัดกิจกรรม ให้ความรู้ การทำบุญ บริจาค ลงพื้นที่ชุมชน ไปจนถึงการทำกิจกรรมสาธารณประโยชน์อื่น ๆ การสร้างความมีส่วนร่วมกับชุมชนนอกจากจะทำให้เกิดภาพลักษณ์ที่ดีขององค์กรแล้ว ยังเป็นตัวช่วยให้พนักงานเกิดความรู้สึกภาคภูมิใจและเกิดความมีส่วนร่วมทั้งต่อองค์กรและชุมชนอีกด้วย
วัฒนธรรมองค์กรในยุค 2020
องค์กรแต่ละยุคสมัยมีการเปลี่ยนแปลงไปอย่างไม่หยุดนิ่ง ในปี 2020 เองก็เช่นกัน ซึ่งสิ่งสำคัญสำหรับองค์กรยุคใหม่นั้นมีแนวโน้มที่วัฒนธรรมองค์กรจะมุ่งเน้นไปที่ตัวพนักงานมากกว่าเดิม โดยเฉพาะการมอบโอกาสในการเรียนรู้ทักษะใหม่ ๆ ที่จำเป็นในยุคดิจิทัลและยุคที่ AI กำลังเข้ามามีบทบาทสำคัญรวมถึงการสร้างความมีส่วนร่วมเพื่อให้พนักงานผูกพันกับองค์กรมากกว่าเดิมและช่วยลดการเทิร์นโอเวอร์พนักงาน
ขณะเดียวกันพนักงานและผู้หางานเองก็มองหาองค์กรที่มีวัฒนธรรมองค์กรเชิงบวกทั้งในเรื่องสภาพแวดล้อมในการทำงาน Working space ที่มีความอิสระและยืดหยุ่น รวมถึงสวัสดิการด้านโอกาสในการเรียนรู้และพัฒนาทักษะใหม่ ๆ ด้วยเช่นกัน
วัฒนธรรมองค์กรคือสิ่งที่เราคุ้ยเคยและรู้ดีว่าเป็นสิ่งสำคัญที่มีอยู่ในบริษัท หน่วยงาน หรือองค์กรทุกแห่ง แต่ละแห่งก็มีวัฒนธรรมองค์กรของตัวเองแตกต่างกันออกไป แต่สำหรับองค์กรยุคใหม่หากต้องการเติบโตอย่างยั่งยืนและต้องการพนักงานที่มีความสามารถเพื่อมาเติมเต็มองค์กรของตัวเอง
การสร้างวัฒนธรรมองค์กรที่ดีและเหมาะสมกับเทรนด์ของโลกปัจจุบันก็คือสิ่งที่องค์กรของคุณต้องเปิดรับและปรับตัว เพื่อให้วัฒนธรรมองค์กรของเราสร้างความรู้สึกด้านบวกและก่อให้เกิดการพัฒนาในทุกภาคส่วนขององค์กรต่อไปในอนาคต