เอกสารที่เกี่ยวข้องกับการวิจัย หมายถึง เอกสารที่มีเนื้อหาสัมพันธ์เชื่อมโยงกับเรื่องที่นักวิจัยจะทำวิจัย ดังนั้นเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการวิจัยจึงครอบคลุมถึงเอกสารทุกชนิดทั้งที่เป็นรายงานการวิจัย และที่ไม่ใช่รายงานการวิจัยโดยที่สาระในเอกสารนั้นอาจจะมีความเกี่ยวข้องกับเรื่องที่นักวิจัยจะทำได้ตั้งแต่ระดับเกี่ยวข้องกับงานวิจัยที่ทำเพียงบางส่วน ได้แก่ กรณีเอกสารเป็นบทความทางวิชาการซึ่งมีเฉพาะส่วนที่เป็นคำนิยามของตัวแปรเท่านั้นที่นักวิจัยสามารถนำมาใช้ได้ หรือกรณีที่เอกสารเป็นรายงานการวิจัยที่มีการใช้เครื่องมือวิจัยหลายชุดและมีชุดเดียวที่ใช้เป็นแนวทางในการสร้างเครื่องมือวิจัยของนักวิจัยได้หรือกรณีเอกสารเป็นบทความแสดงถึงปัญหาความทุกข์ยากเดือดร้อนซึ่งนักวิจัยนำมาใช้เขียนรายงานการวิจัยในหัวข้อ “ความเป็นมาและความสำคัญของปัญหาวิจัย” ได้ เป็นต้น สำหรับกรณีเอกสารที่เป็นรายงานการวิจัยที่ทำปัญหาวิจัยเดียวกับงานวิจัยที่ทำนั้นจัดว่ามีความเกี่ยวข้องกันทั้งเรื่อง
การศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการวิจัย เป็นงานสำคัญที่นักวิจัยผู้ฉลาด และ มีประสบการณ์ทุกคนจะทำเป็นงานแรกเมื่อได้ปัญหาวิจัยขั้นต้นแล้วผลจากการศึกษาเอกสาร ที่เกี่ยวข้องกับการวิจัยทำให้นักวิจัยทราบว่ามีนักวิชาการ และนักวิจัยท่านอื่นๆ ได้ศึกษาค้นคว้าวิจัยเกี่ยวกับปัญหาวิจัยของตนไว้อย่างไรบ้าง สามารถนำความรู้ที่ได้มาใช้ประโยชน์ในการวางแผน และการดำเนินการวิจัยของตนได้อย่างมีประสิทธิผลให้ได้ผลงานวิจัยที่มีคุณภาพ
สิ่งสำคัญที่จะช่วยให้นักวิจัยศึกษา และนำเสนอรายงานเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการวิจัย ได้อย่างมีคุณภาพ มี 3 ประการ คือ
1. เห็นคุณค่าและความสำคัญของการศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการวิจัย
2. มีจุดมุ่งหมายชัดเจนในการศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการวิจัย
3. มีความรู้เพียงพอที่จะสามารถศึกษาและนำเสนอรายงานได้ดี
ความสำคัญและคุณค่าของการศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการวิจัยมีมาก แต่พอจะสรุปได้ดังนี้
1. การศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการวิจัยในฐานะเป็นเครื่องมือเชื่อมโยงความรู้ทางวิชาการ
การพัฒนาความก้าวหน้าทางวิทยาการในสังคมโลกปัจจุบันนี้ล้วนเป็นผลจากความพยายามแสวงหาความรู้ความจริงของนักวิชาการในอดีตและการสั่งสมความรู้ การสืบทอดเชื่อมโยงความรู้ที่มีในอดีตกับความรู้ใหม่ของนักวิชาการในปัจจุบัน การแสวงหาความรู้ความจริงด้วยวิธีการวิจัยนั้นเป็นการสั่งสมความรู้และการเชื่อมโยงความรู้เดิมกับความรู้ใหม่ทำได้โดยกระบวนการศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการวิจัยนั่นเอง การวิจัยที่มีรายงานการศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการวิจัยอย่างสมบูรณ์จะแสดงให้เห็นอย่างชัดเจนว่านักวิจัยได้ใช้ประโยชน์จากความรู้เดิมอย่างไรในการวิจัยของตนและข้อค้นพบจากการวิจัยนั้นจะช่วยสร้างเสริมองค์ความรู้เดิมได้อย่างไร และในส่วนใด
2. การศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการวิจัย ในฐานะเป็นเครื่องมือแสวงหาความรู้เพื่อทำการวิจัย
การศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการวิจัย เป็นกิจกรรมหรือวิธีการที่มีคุณค่ามีคุณประโยชน์ต่อนักวิจัยอย่างมาก เมื่อนักวิจัยศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการวิจัยแล้ว นักวิจัยจะได้รับข้อมูล สารสนเทศ และได้แนวทางการดำเนินงานที่จะช่วยให้นักวิจัยสามารถกำหนดแผนแบบการวิจัย การดำเนินการวิจัยตามแผนแบบการวิจัยนั้นได้อย่างมีประสิทธิภาพ นักวิจัยที่ศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการวิจัย นำเสนอรายงานอย่างครบถ้วนสมบูรณ์ และใช้ประโยชน์จาการศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการวิจัย ย่อมได้ชื่อว่าเป็นผู้มีความรอบรู้เป็นอย่างดีในเรื่องที่ตนทำวิจัยและได้ผลงานวิจัยมีคุณภาพ คุณประโยชน์ที่นักวิจัยได้รับจากการศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการวิจัยมี 5 ด้าน ดังนี้
2.1 ได้แนวคิดทฤษฎี ข้อค้นพบจากการวิจัยและองค์ความรู้เดิมเกี่ยวกับเรื่องที่ทำวิจัย นักวิจัยนำมาใช้ประโยชน์ในการสร้างกรอบความคิดสำหรับการวิจัยและให้เป็นเหตุผลสนับสนุนในการกำหนดสมมติฐานวิจัยได้อย่างเหมาะสม
2.2 ได้ข้อมูลเกี่ยวกับสถานการณ์ที่เป็นปัญหาเดือดร้อนในสังคม ประวัติความเป็นมาของเรื่องที่จะทำการวิจัย และแนวทางการใช้ประโยชน์จากการทำวิจัย นักวิจัยสามารถนำข้อมูลมาใช้เขียนรายงานการวิจัยในส่วนที่เกี่ยวกับความจำเป็นและความสำคัญของการวิจัยของตนได้
2.3 ได้ความรู้เกี่ยวกับลักษณะปัญหาวิจัย นิยามตัวแปรและขอบเขตของการวิจัยที่มีผู้ทำไว้ในอดีตในเรื่องที่นักวิจัยสนใจจะทำ สามารถนำความรู้นั้นมาใช้กำหนดปัญหาวิจัย วัตถุประสงค์ ขอบเขต และนิยามตัวแปรในการวิจัยของตนให้ชัดเจน ไม่ซ้ำซ้อนกับการวิจัยที่มีผู้ทำไว้แล้ว
2.4 ได้ความรู้และแนวคิดจากการวิจัยในอดีตที่ศึกษาปัญหาวิจัยคล้ายคลึงกัน และได้ทราบถึงจุดเด่นจุดอ่อนของงานเหล่านั้นและนักวิจัยสามารถนำมาใช้ประโยชน์ในการกำหนดแบบแผนการวิจัยและวิธีการดำเนินการวิจัยของตนทุกขั้นตอน นับตั้งแต่การกำหนดกลุ่มประชากร
วิธีการเลือกกลุ่มตัวอย่าง การสร้างเครื่องมือวิจัย การรวบรวมและการวิเคราะห์ข้อมูลให้มีคุณภาพ มีความถูกต้องมากกว่าการวิจัยในอดีตได้ โดยนำส่วนที่ดี เช่น เครื่องมือวิจัยที่ดี แบบแผน การวิจัยที่ดีมาใช้ และหลีกเลี่ยงหรือหาทางป้องกันมิให้เกิดปัญหาอันเป็นข้อบกพร่อง หรือจุดด้อยเหมือนอย่างการวิจัยในอดีต
2.5 ได้ข้อค้นพบจากงานวิจัยที่มีผู้ทำไว้แล้วในอดีต เพื่อเป็นแนวทางให้นักวิจัยนำมาใช้ประกอบกับสมมติฐานวิจัย เป็นฐานในการอภิปรายผลของการวิจัยว่าได้ผลสอดคล้องหรือขัดแย้งกันอย่างไร ด้วยเหตุผลอะไร และควรเสนอแนะอย่างไรต่อไป
3. การศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการวิจัย ในฐานะเป็นเครื่องบ่งชี้คุณภาพของรายงานการวิจัย
การประเมินคุณภาพของการวิจัยวิธีหนึ่งจะประเมินได้จากคุณภาพของการศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการวิจัย เมื่อนักวิจัยศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการวิจัยอย่างถูกต้องสมบูรณ์ และนำผลการวิจัยไปใช้ประโยชน์ในการวางแผนและดำเนินการวิจัยแล้วย่อมทำการวิจัยนั้นได้ผลดี ได้ผลงานวิจัยที่มีความถูกต้องและตอบปัญหาวิจัยได้จริง คุณภาพของการศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการวิจัยจึงเป็นเงื่อนไขที่จำเป็นอย่างหนึ่งที่ทำให้ได้รายงานการวิจัยที่มีคุณภาพ อย่างไรก็ดีคุณภาพของการศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการวิจัยมิได้อยู่ที่จำนวนหรือปริมาณของเอกสารแต่อยู่ที่ลักษณะของเอกสารนั้นว่ามีความเกี่ยวข้องกับการวิจัยอย่างไร มีการนำสาระจากเอกสารเหล่านั้นมาใช้ประโยชน์ในการวิจัยมากน้อยเพียงไร งานวิจัยที่มีรายงานการศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการวิจัยจำนวนมาก แต่เอกสารมีความเกี่ยวข้องกับเรื่องที่ทำวิจัยน้อยและนักวิจัยมิได้ใช้ประโยชน์จากรายงานการศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการวิจัยเลยแสดงว่ารายงานการวิจัยฉบับนั้นด้อยคุณภาพ อย่างน้อยที่สุดก็ด้อยคุณภาพในด้านการเชื่อมโยงความรู้ทางวิชาการ
กล่าวโดยสรุปการศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการวิจัย มีความสำคัญต่อการสร้าง สั่งสมองค์ความรู้ทางวิชาการ การดำเนินการวิจัย
และคุณภาพของงานวิจัยเป็นสิ่งที่นักวิจัยทุกคนควรทำ