นิ่วในถุงน้ำดี เกิดจากการตกผลึกของหินปูน (แคลเซียม) คอเลสเตอรอล และบิลิรูบิน ที่มีอยู่ในน้ำดี สาเหตุที่ทำให้เกิดการตกผลึกของสารเหล่านี้เกิดการติดเชื้อของทางเดินน้ำดี และความไม่สมดุลของส่วนประกอบคอเลสเตอรอลและบิลิรูบินในน้ำดี จึงทำให้เกิดเป็นก่อนนิ่วก้อนเดียว หรือหลายๆก้อน
ซึ่งหากก้อนนิ่ว ไม่ว่าจะเป็นก้อนใหญ่ก้อนเดียวหรือก้อนเล็กๆหลายก้อน ไปอุดตันในถุงน้ำดีอาจทำให้ถุงน้ำดีเกิดการอักเสบได้ และหากมีก้อนนิ่วติดค้างอยู่ในถุงน้ำดีเป็นเวลานาน อาจกระตุ้นให้เกิดเป็นมะเร็งถุงน้ำดีได้
ดังนั้นควรสังเกตตัวเองอยู่เสมอว่ามีพฤติกรรมเสี่ยงที่ก่อให้เกิดโรคนิ้วในถุงน้ำดีหรือไม่ หากมีพฤติกรรมที่เสี่ยงอยู่แล้ว และมีอาการปวดท้อง แน่นท้อง ที่ไม่ได้เกิดจากอาหารไม่ย่อยหรือกินอิ่มมากเกินไป อาการที่เกิดขึ้นอาจเป็นสัญญาณเตือนของโรคนิ่วในถุงน้ำดีที่กำลังจะเกิดก็ได้
หลายคนคงจะรู้จักโรคนิ่วในถุงน้ำดีกันอยู่แล้ว แต่ก็อาจจะไม่เคยรู้ว่าโรคนี้อาจเกิดภาวะการอักเสบได้ หากคุณเป็นคนหนึ่งที่มีอาการปวดท้องเป็นๆ หายๆ ลองมาเช็คกันดูสิว่าอาการที่เป็นอยู่ใช่อาการของ “นิ่วถุงน้ำดีอักเสบ” หรือเปล่า
รู้จัก “นิ่วในถุงน้ำดีอักเสบ”
โดยทั่วไปแล้วนิ่วในถุงน้ำดีจะอยู่ในที่ของมันอย่างนั้น แต่หากก้อนนิ่วหลุดไปอุดตันท่อน้ำดีจะส่งผลให้น้ำดีไหลออกจากถุงน้ำดีเข้าสู่ลำไส้ไม่ได้ ทำให้ความดันในถุงน้ำดีสูงขึ้น ส่งผลต่อการกดเบียดหลอดเลือดต่างๆ ที่หล่อเลี้ยงถุงน้ำดี ถุงน้ำดีจึงขาดเลือด เนื้อเยื่อถุงน้ำดีจึงเกิดการบาดเจ็บ และเกิดการอักเสบขึ้น แต่นอกจากนี้แล้วนิ่วในถุงน้ำดีอักเสบอาจเกิดได้จากสาเหตุอื่นๆ เช่น เกิดจากถุงน้ำดีได้รับอุบัติเหตุ เกิดการฉีกขาด หรือ ถุงน้ำดีติดเชื้อแบคทีเรีย เกิดพังผืด เป็นต้นอาการเหล่านี้เสี่ยง “นิ่วในถุงน้ำดีอักเสบ” เฉียบพลัน
- เจ็บ ปวดลึกๆ บริเวณใต้ชายโครงขวา อาจร่วมกับกดเจ็บบริเวณตำแหน่งของถุงน้ำดีทันที โดยเฉพาะเวลาหายใจเข้า อาจร้าวไปไหล่ขวา- รู้สึกมีไข้ เป็นไข้ต่ำ มักมีอาการหนาวสั่นร่วมด้วย แต่บางคนอาจมีไข้สูง
- รู้คลื่นไส้ อาเจียน แน่นท้อง
- หากเป็นมากอาจตาเหลือง ตัวเหลือง อุจจาระสีซีด และปัสสาวะสีเหลืองเข็ม
- หากถุงน้ำดีแตกจะมีไข้สูง หน้าท้องแข็ง เจ็บทุกส่วนของช่องท้องได้
- นอกจากนี้แล้วนิ่วในถุงน้ำดีอักเสบอาจเป็นอาการเรื้อรังได้ อาการจะไม่รุนแรง แต่จะเกิดการอักเสบซ้ำบ่อยๆ โดยอาการที่พบมักเจ็บบริเวณใต้ชายโครงขวา แต่เจ็บไม่มาก เมื่อกินอาหารที่มีไขมันมากๆ จะมีอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ
นิ่วถุงน้ำดีอักเสบ…รักษาได้
ในเบื้องต้นแพทย์จะทำการวินิจฉัยและทำการรักษา โดยให้ยาแก้ปวด ยาบรรเทาอาการคลื่นไส้อาเจียน และให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำเพื่อให้ถุงน้ำดีหยุดพักการทำงาน หากไม่ทำการผ่าตัดจะทำให้การอักเสบย้อนกลับเป็นซ้ำอีก ซึ่งการผ่าตัด อาจเป็นการผ่าตัดผ่านกล้อง หรือโดยการผ่าหน้าท้อง ซึ่งขึ้นอยู่กับดุลพินิจของแพทย์และผู้ป่วย เมื่อมีอาการที่คล้ายคลึงอาการดังกล่าว ควรรีบพบแพทย์ ไม่ควรปล่อยไว้ แล้ววินิจฉัยอาการเอง เพรานั่นอาจนำไปสู่ผลข้างเคียง หรือทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงได้สอบถามรายละเอียด
คลินิกศัลยกรรมโทร.02-514-4141 ต่อ 1102 – 1105
โรคนิ่วในระบบทางน้ำดีนั้นมักจะเกิดที่ถุงน้ำดี หากไม่ได้รับการรักษาก่อนหรือปล่อยนานไป ก้อนนิ่วในถุงน้ำดีนั้นก็จะหลุด หรือตกลงมาอุดตันตามส่วนต่างๆ ในทางเดินน้ำดี เกิดเป็น “นิ่วในท่อน้ำดี” ขึ้นมา ทำให้มีอาการตัวเหลือง ตาเหลือง หรือที่เรียกว่า ดีซ่าน ในบางครั้งนิ่วในท่อน้ำดีอาจเป็นสาเหตุของการเกิดตับอ่อนอักเสบเฉียบพลันได้ ทำให้การรักษามีความยุ่งยากและซับซ้อนมากขึ้น แต่ในปัจจุบันการรักษานิ่วในท่อน้ำดีสามารถทำได้ด้วยวิธี ERCP การส่องกล้องตรวจรักษาทางเดินน้ำดีและตับอ่อน ที่สามารถลดระยะเวลาการฟื้นตัวสั้นลง ผู้ป่วยเจ็บตัวน้อย รักษาตรงจุด ผลการรักษาดี
นิ่วในท่อน้ำดี มีอาการอย่างไร
การอุดตันของท่อน้ำดีนั้น สามารถอุดตันในระบบน้ำดีตำแหน่งใดก็ได้ ทั้งภายในตับและภายนอกตับ แต่ส่วนใหญ่มักพบในท่อน้ำดีภายนอกตับส่วนปลาย เมื่อมีการอุดตันของท่อน้ำดี จะทำให้น้ำดีไม่สามารถเข้าไปสู่ทางเดินอาหาร จึงมีการดูดซึมเขาสู่กระแสเลือด ส่งผลให้ผู้ป่วยมีอาการตัวเหลือง ตาเหลืองนั่นเอง ซึ่งอาการแสดงของภาวะนิ่วในท่อน้ำดี จะมีอาการปวดท้อง อาจปวดเป็นพักๆ หรือบางทีก็ปวดต่อเนื่อง โดยเฉพาะหลังมื้ออาหาร และอาการอื่นๆ ดังนี้
- อาการปวดท้องรุนแรงมากขึ้น และปวดร้าวไปด้านหลัง โดยเฉพาะด้านขวา
- คลื่นไส้ อาเจียน เหงื่อออกมาก ใจสั่น คล้ายอาการนิ่วในถุงน้ำดี
- หากท่อน้ำดีส่วนปลายเกิดการอุดตัน จะมีอาการตาเหลือง ตัวเหลือง มีไข้ และมีปัสสาวะสีเข้มที่บ่งชี้ว่ามีการติดเชื้อในท่อน้ำดีร่วมด้วย
การรักษานิ่วในท่อน้ำดีด้วย ERCP
เมื่อแพทย์ตรวจวินิจฉัยแล้วพบว่ามีนิ่วอุดตันในท่อน้ำดี จะทำการรักษาด้วยการส่องกล้องตรวจท่อทางเดินน้ำดีและท่อตับอ่อน หรือ ERCP (Endoscopic Retrograde Cholangio Pancreatography) เป็นการส่องกล้องตรวจ และรักษาโรคระบบทางเดินน้ำดีและตับอ่อน โดยการฉีดสี ด้วยการใช้กล้องส่องเข้าทางปาก ผ่านหลอดอาหาร กระเพาะอาหาร ลำไส้ส่วนเล็กตอนต้นจนถึงท่อเปิดของน้ำดีในลำไส้เล็กแล้วฉีดสารทึบแสงและถ่ายภาพเอกซเรย์ไว้ เพื่อตรวจหาความผิดปกติของท่อทางเดินน้ำดีและตับอ่อน
ซึ่งขั้นตอนการรักษานิ่วในท่อน้ำดีนั้นแพทย์จะส่องกล้องผ่านทางปาก จากนั้นใช้บอลลูนหรือตะกร้อลวดขนาดเล็กเกี่ยวเอานิ่วออกจากท่อน้ำดี และปล่อยให้นิ่วลงไปตามลำไส้ โดยนิ่วจะออกมาจากร่างกายผ่านการขับถ่าย ซึ่งวิธีนี้จะทำให้ไม่เกิดแผลผ่าตัดที่ใหญ่จากการรักษานิ่วในท่อน้ำดี แต่หากพบก้อนกดเบียดท่อน้ำดี รักษาโดยการตัดชิ้นเนื้อบริเวณก้อนเพื่อส่งตรวจ และใส่ท่อระบายน้ำดีเพื่อลดอาการตัวเหลืองตาเหลือง การรักษามีข้อดีหลายอย่าง ได้แก่ ลดเวลาการฟื้นตัว กลับมาใช้ชีวิตปกติได้เร็วขึ้น ลดระยะเวลาในการนอนโรงพยาบาล