ระบบเลขฐานที่ใช้ในคอมพิวเตอร์
มนุษย์ติดต่อสื่อสารทางคณิตศาสตร์ด้วยระบบเลขฐานสิบ ซึ่งเป็นที่รู้จักและใช้กันอย่างแพร่หลายทั่วโลก แต่ระบบคอมพิวเตอร์การทำงานภายในเครื่องคอมพิวเตอร์จะใช้ระบบเลขฐานสอง เพราะอุปกรณ์ภานในเครื่องคอมพิวเตอร์เป็นวงจรอิเล็กทรอนิกส์ ใช้สัญญานณไฟฟ้าในการทำงาน และมีการทำงาน 2 สภาวะ คิชือ กระแสไฟฟ้าเปิด (ON) และกระแสไฟฟ้าปิด (OFF) มีการเชื่อมโยงเลขฐานสองซึ่งมีตัวเลข สองตัวคือ 0 และ 1 เข้ากับสวะดังกล่าว โดยการกำหนดให้กำหนดให้กระแสไฟฟ้าเปิด (ON) แทนด้วย 1 และกระแสไฟฟ้าปิด (OFF) แทนด้วย 0 เพื่อให้เข้าใจการทำงานพื้นฐานของคอมพิวเตอร์ สำหรับการทำงานคำสั่งหรือโปรแกรมต่างๆ ซึ่งจะใช้เลขฐานสองทำงานจึงไม่สะดวก จึงนำเลขฐานอื่นมาใช้ร่วมด้วย เช่น เลขฐานแปด เลขฐานสิบหก เป็นต้น เพื่อให้คอมพิวเตอร์ทำงานได้อย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพมากที่สุด
ในระบบคอมพิวเตอร์มีการใช้เลขฐานอยู่ 4 ระบบ คือ
1. ระบบเลขฐานสอง (Binary Number System)
2. ระบบเลขฐานแปด (Octal Number System)
3. ระบบเลขฐานสิบ (Decimal Number System)
4. ระบบเลขฐานสิบหก (Hexadecimal Number system)
แต่ละระบบเลขฐาน จะมีจำนวนหลักและตัวเลขไม่เท่ากัน ดังปรากฏในตารางที่ 2.1
ตารางที่ 2.1 จำนวนหลักของระบบเลขฐานต่าง ๆ
ระบบเลขฐานจำนวนหลัก (Digit) เลขฐานสอง 01 เลขฐานแปด 01 2 3 4 5 67 เลขฐานสิบ 01 2 3 4 5 6 7 8 9 เลขฐานสิบหก 0123456789ABCDEF มนุษย์ติดต่อสื่อสารทางคณิตศาสตร์ด้วยระบบเลขฐานสิบ ซึ่งเป็นที่รู้จักและใช้กันอย่างแพร่หลายทั่วโลก แต่ระบบคอมพิวเตอร์การทำงานภายในเครื่องคอมพิวเตอร์จะใช้ระบบเลขฐานสอง เพราะอุปกรณ์ภานในเครื่องคอมพิวเตอร์เป็นวงจรอิเล็กทรอนิกส์ ใช้สัญญานณไฟฟ้าในการทำงาน และมีการทำงาน 2 สภาวะ คิชือ กระแสไฟฟ้าเปิด (ON) และกระแสไฟฟ้าปิด (OFF) มีการเชื่อมโยงเลขฐานสองซึ่งมีตัวเลข สองตัวคือ 0 และ 1 เข้ากับสวะดังกล่าว โดยการกำหนดให้กำหนดให้กระแสไฟฟ้าเปิด (ON) แทนด้วย 1 และกระแสไฟฟ้าปิด (OFF) แทนด้วย 0 เพื่อให้เข้าใจการทำงานพื้นฐานของคอมพิวเตอร์ สำหรับการทำงานคำสั่งหรือโปรแกรมต่างๆ ซึ่งจะใช้เลขฐานสองทำงานจึงไม่สะดวก จึงนำเลขฐานอื่นมาใช้ร่วมด้วย เช่น เลขฐานแปด เลขฐานสิบหก เป็นต้น เพื่อให้คอมพิวเตอร์ทำงานได้อย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพมากที่สุดในระบบคอมพิวเตอร์มีการใช้เลขฐานอยู่ 4 ระบบ คือ
1. ระบบเลขฐานสอง (Binary Number System)
2. ระบบเลขฐานแปด (Octal Number System)
3. ระบบเลขฐานสิบ (Decimal Number System)
4. ระบบเลขฐานสิบหก (Hexadecimal Number system)
แต่ละระบบเลขฐาน จะมีจำนวนหลักและตัวเลขไม่เท่ากัน ดังปรากฏในตารางที่ 2.1
ตารางที่ 2.1 จำนวนหลักของระบบเลขฐานต่าง ๆ
ระบบเลขฐานจำนวนหลัก (Digit) เลขฐานสอง 01 เลขฐานแปด 01 2 3 4 5 67 เลขฐานสิบ 01 2 3 4 5 6 7 8 9 เลขฐานสิบหก 0123456789ABCDEF