"ปัจจุบันนี้มีเด็กจำนวนมากที่เป็นโรคฟันผุ บางรายพบเด็กเริ่มฟันผุตั้งแต่อายุเพียง 9 เดือน เพราะขาดการดูแลหรือดูแลผิดวิธี รวมไปถึงการมีความเชื่อผิดๆที่ว่า เมื่อเด็กโตพอรู้เรื่องแล้วค่อยสอนแปรงฟัน ทำให้กว่าเด็กจะเริ่มแปรงฟันเองได้ก็ประมาณ 3-5 ขวบแล้ว พอฟันผุ เด็กก็กินอาหารได้น้อย เพราะไม่สามารถเคี้ยวอาหารได้ดี ทำให้ได้รับสารอาหารที่ไม่ครบถ้วน"
ฟันผุเกิดจากอะไร?
แบคทีเรียในคราบจุลินทรีย์ ทำปฏิกิริยากับน้ำตาลในคราบอาหารแล้วเกิดกรดไปทำลายผิวฟันจึงเกิดฟันผุขึ้น
จะสังเกตอาการฟันผุในเด็กได้อย่างไร?
- รอยสีขาวขุ่นบริเวณผิวเคลือบฟัน
- มีจุดสีดำหรือสีน้ำตาลเล็กๆบนผิวฟัน
- มีเศษอาหารติดบริเวณซอกฟันบ่อยครั้งขึ้น
- เมื่อฟันผุมีขนาดใหญ่ขึ้น เด็กจะมีอาการปวดฟันหรือเสียวฟันเมื่อดื่มน้ำเย็น น้ำร้อนหรือของหวาน
การรักษาโรคฟันผุ
- อุดฟัน เมื่อฟันผุเห็นเป็นรูชัดเจนอยู่ในระยะที่มีการทำลายเฉพาะถึงส่วนเนื้อฟัน (ค่าใช้จ่ายประมาณ 500 - 2,000 บาท)
- รักษารากฟัน เป็นการรักษาโรคฟันผุที่มีการผุลุกลามเข้าไปถึงโพรงประสาทฟันแล้ว (ค่าใช้จ่ายประมาณ 5,000 - 10,000 บาท)
- ถอนฟัน เมื่อการอักเสบลุกลามไปมาก ไม่เหลือเนื้อฟันที่จะสามารถรักษาฟันซี่นั้นไว้ได้ต่อไป
วิธีป้องกันฟันผุ
1.ใช้ผ้าก๊อซชุบน้ำเช็ดเหงือกตั้งแต่แรกเกิดให้คุ้นชิน
- เริ่มแปรงฟันเด็กตั้งแต่ฟันน้ำนมซี่แรกขึ้น ใช้ยาสีฟันฟลูออไรด์ป้ายบนแปรงพอเปียกๆบางๆ เช็ดฟองออกหลังแปรงฟัน
- หยุดให้เด็กกินนมจากขวดหรือดูดจากเต้า โดยเปลี่ยนให้ดื่มนมจากถ้วยแทนเมื่อเด็กสามารถช่วยตัวเองได้แล้ว อายุประมาณ 1-2 ขวบ
- ผู้ปกครองพาลูกไปพบทันตแพทย์ตั้งฟันซี่แรกเริ่มขึ้น เพื่อให้ลูกน้อยคุ้นเคยกับบรรยากาศในห้องทำฟัน และทันตแพทย์แนะนำวิธีการดูแลสุขภาพฟันที่ถูกต้อง
- ให้เด็กรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ลดหวาน ควรจำกัดน้ำตาลไม่เกิน 4 ช้อนชา ต่อวัน
- การเลือกแปรงสีฟัน ควรเลือกตามช่วงอายุและความเหมาะสมกับปากเด็ก ข้อสำคัญคือ ควรมีด้ามตรง ขนอ่อนและปลายขนมนกลม
- การเลือกยาสีฟันที่มีฟลูออไรด์เป็นส่วนประกอบ
- แปรงฟันให้เด็กเองจนถึง 6 ขวบ อย่าให้เด็กแปรงฟันเอง เพราะจะไม่สะอาด
“ฟันผุในเด็กอาจเป็นเรื่องเล็กสำหรับผู้ใหญ่ แต่สำหรับเด็กแล้วถือเป็นเรื่องที่ไม่ควรละเลยเป็นอย่างยิ่ง เพราะนอกจากจะทำให้เด็กไม่สุขสบายร่างกายแล้วยังส่งผลต่อจิตใจได้”
ฟันผุ เกิดจากแบคทีเรียที่อาศัยอยู่ในช่องปากรวมตัวกับเศษอาหาร และน้ำลายสะสมกันเป็นคราบเหนียว ที่เรียกว่า คราบฟัน หรือคราบแบคทีเรีย ซึ่งจะเกาะอยู่บนผิวของฟัน แบคทีเรียจะเปลี่ยนสภาพน้ำตาล และแป้งให้เป็นกรด มีฤทธิ์ทำลายแร่ธาตุที่ผิวฟัน จนก่อให้เกิดเป็นรู โดยเริ่มจากขนาดเล็กๆ ใหญ่ขึ้นเรื่อยๆ จนกลายเป็นโรคฟันผุ
ปัญหาฟันผุในเด็ก เกิดได้ในเด็กตั้งแต่อายุไม่ถึง 1 ปี หรือเริ่มมีฟันน้ำนมขึ้นเป็นซี่แรก เนื่องจากชั้นเคลือบฟันของฟันน้ำนมจะบางกว่าชั้นเคลือบฟันของฟันแท้ และยังมีแร่ธาตุที่เป็นองค์ประกอบของความแข็งแรง เช่น แคลเซียม และฟอสฟอรัสน้อยกว่าในฟันแท้อีกด้วย จึงทำให้ฟันน้ำนมมีโอกาสผุได้ง่ายมาก
ผลกระทบของโรคฟันผุ
- รับประทานอาหารได้ไม่ดี
- อาจทำให้เจริญเติบโตช้ากว่าปกติ
- เกิดความเจ็บปวด
- เสี่ยงฟันผุเพิ่มในอนาคต
อาการ
- มีรอยขุ่นขาวบิรเวรร่องฟัน หรือเคลือบฟัน
- มีรอยผุเป็นรูบนตัวฟัน เสียวฟัน ปวดฟัน
- เหงือกบวมแดง มีหนอง เนื่องจากการอักเสบ
วิธีป้องกัน
- เลิกใช้ขวดนม เมื่ออายุ 1 ปี โดยฝึกใช้แก้ว ตั้งแต่ 6-12 เดือน
- ฝึกนิสัยไม่ทานอาหารหวานจัด และไม่ทานจุกจิก
- แปรงฟัน และบ้วนปากหลังรับประทานอาหาร
- พบทันตแพทย์เพื่อตรวจฟัน ทุก 6 เดือน
โรคฟันผุในเด็กเป็นปัญหาสุขภาพที่ผู้ปกครองต้องใส่ใจ และดูแลอย่างใกล้ชิด ต้องไม่ละเลยการทำความสะอาดช่องปากให้เด็ก สอนเด็กให้เรียนรู้เรื่องการแปรงฟันอย่างถูกวิธีเพื่อให้เด็กเคยชิน
รวมถึงควรพาบุตรของท่านไปพบทันตแพทย์ทุก ๆ 6 เดือน หลังจากฟันน้ำนมซี่แรกขึ้น หรือไม่เกินอายุ 1 ขวบครึ่ง เพื่อตรวจสภาพฟัน และรับคำแนะนำในการดูแลรักษาสุขภาพในช่องปาก และฟันอย่างถูกต้อง เพื่อป้องกันไม่ให้ปัญหาฟันผุ กลายมาเป็นปัญหาในอนาคต
โรคฟันผุเป็นหนึ่งในปัญหาที่พบบ่อยที่สุดในการรักษาฟันน้ำนมเด็ก หากตรวจพบตั้งแต่แรกเริ่ม หมอฟันเด็กสามารถทำการรักษาได้โดยการกำจัดเชื้อโรคบริเวณฟันที่ผุออกไป ทำความสะอาด และอุดปิดด้วยวัสดุอุดฟัน ซึ่งความยากง่ายในการรักษาขึ้นอยู่กับตำแหน่งและขนาดของบริเวณที่ผุนั้นๆ
แต่หากคุณแม่คุณพ่อปล่อยไว้และไม่ทำการรักษา บริเวณที่ผุนั้นจะขยายขนาดไปเรื่อยๆ จนกระทั่งผุลุกลามไปถึงโพรงประสาทฟันด้านใน ซึ่งคุณหมอฟันเด็กจะไม่สามารถทำการรักษาฟันน้ำนมซี่นั้นๆโดยการอุดฟันได้ และเมื่อผุไปถึงโพรงประสาทฟันแล้ว เด็กมักจะเริ่มมีอาการปวดฟันและในบางครั้งอาจลุกลามทำให้เกิดการอักเสบที่เหงือกและมีเหงือกบวมเป็นหนองอีกด้วย
ในกรณีที่ฟันน้ำนมผุไปถึงโพรงประสาทฟัน คุณหมอฟันเด็กจะสามารถทำการรักษาได้ด้วย 2 วิธี ดังต่อไปนี้
1. การถอนฟันน้ำนม - หนึ่งในการรักษาฟันน้ำนมที่ผุไปถึงประสาทฟันคือการถอนฟันซี่ที่ผุนั้นออกไป ข้อดีคือ เป็นวิธีที่เข้าใจง่ายและเสียค่าใช้จ่ายน้อยกว่า แต่หากฟันน้ำนมถูกถอนออกไปก่อนเวลาที่เหมาะสม จะนำมาสู่ปัญหาต่างๆได้ ดังนี้
1.1. เมื่อซี่ฟันผุถูกถอนออกไป เด็กจะสูญเสียฟันที่จะใช้บดเคี้ยวอาหาร ซึ่งจะส่งผลไปต่อการรับสารอาหารเข้าสู่ร่างกายและส่งผลต่อการเจริญเติบโตของเด็ก
1.2. การสูญเสียฟันน้ำนมก่อนเวลา สามารถนำไปสู่ความผิดปกติในการพูดและการออกเสียงของเด็กได้
1.3 ส่งผลต่อความสวยงาม ความมั่นใจของเด็ก โดยเฉพาะบริเวณฟันหน้า
1.4 ฟันน้ำนมที่ถูกถอนออกก่อนเวลา จะส่งผลให้ฟันซี่ข้างๆล้มเอียงปิดช่องว่าง และทำให้ฟันแท้ที่จะขึ้นมาทดแทน ไม่สามารถขึ้นมาได้ หรือขึ้นมาซ้อนเกหรือเป็นฟันฝังคุดอยู่ในขากรรไกรได้
2. การรักษารากฟันน้ำนมและครอบฟันน้ำนม
ในกรณีที่ฟันน้ำนมผุถึงโพรงประสาทฟัน การรักษารากฟันน้ำนมและครอบฟันน้ำนมเป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่จะสามารถแก้ไขปัญหาฟันผุ โดยมีข้อดีดังนี้
2.1. การรักษารากฟันน้ำนมและครอบฟันน้ำนม จะช่วยให้สามารถเก็บรักษาฟันน้ำนมซี่ที่ผุและยืดอายุการใช้งานของฟันน้ำนมซี่นั้นออกไปได้ จนกระทั่งหลุดไปเองตามอายุของฟัน
2.2. ช่วยให้เด็กมีการบดเคี้ยวที่ดี เนื่องจากฟันน้ำนมซี่ที่ผุสามารถกลับมาใช้งานได้ปกติตามเดิม
2.3. ช่วยในเรื่องการออกเสียงของเด็ก และยังส่งผลไปถึงความสวยงามอีกด้วย
2.4 การเก็บฟันรักษาฟันน้ำนมไว้ จะช่วยกันที่ให้ฟันแท้สามารถขึ้นมาในตำแหน่งที่ถูกต้อง ลดโอกาสที่จะเกิดฟันซ้อนหรือฟันเกได้
สำหรับพ่อแม่ท่านใดที่สงสัยว่าน้องๆอาจจะมีฟันผุ สามารถนัดหมายเพื่อให้คุณหมอฟันเด็กช่วยตรวจเบื้องต้นได้ค่ะ หากพบก่อนก็จะสามารถหยุดยั้งการผุของฟันซี่นั้นๆไม่ให้ลุกลามไปถึงโพรงประสาทฟันหรือฟันซี่อื่นได้
ToothFairy Dental Clinic เป็นคลินิกเฉพาะทางด้านทันตกรรมสำหรับเด็ก ตั้งอยู่ย่านพระราม 2 - บางบอน ทำการรักษาด้วยทันตแพทย์เฉพาะทางเด็กใจดี มือเบา มุ่งเน้นให้เด็กๆทุกคนมีทัศนคติที่ดีในการดูแลสุขภาพช่องปาก เพื่อให้มีสุขภาพฟันที่ดีเริ่มตั้งแต่ชุดฟันน้ำนมจนกระทั่งถึงชุดฟันแท้ค่ะ