ถ้าเอกสารสำคัญอย่างทะเบียนบ้านหายไปจะทำอย่างไร เชื่อว่าคำถามนี้ต้องเป็นคำถามที่หลายๆ คนอยากได้คำตอบ เพราะว่าการที่เอกสารสำคัญต่างๆ หายนั้นสามารถเกิดขึ้นได้เสมอโดยที่ไม่คาดคิด สิ่งที่ตามมาคือความวิตกกังวล และความไม่แน่ใจในขั้นตอนของการยื่นขอเอกสารใหม่ บทความนี้จะแนะนำ 5 ข้อควรรู้เมื่อทำเบียนบ้านหายและคุณต้องการทำทะเบียนบ้านใหม่
1. ทะเบียนบ้านคืออะไร
ทะเบียนตามความคำจำกัดความของกฎหมายคือ ทะเบียนประจำของแต่ละบ้านที่แสดงเลขประจำของบ้าน รายการของผู้พักอาศัยในบ้านหลังนั้น ตำแหน่งที่ตั้งของบ้าน สรุปได้ว่าทะเบียนบ้านคือหนังสือที่ทางราชการออกให้เพื่อแสดงรายละเอียดต่างๆ เกี่ยวเลขที่ประจำบ้าน ชื่อเจ้าบ้าน ชื่อผู้พักอาศัย และตำแหน่งที่ตั้งของบ้านนั่นเอง
การยื่นขอทะเบียนบ้านใหม่นั้นสามารถทำได้เมื่อมีการปลูกสร้างอาคารเพื่อพักอาศัยใหม่ การขอทะเบียนบ้านนั้นคือการขอเลขที่บ้านเพื่อจะนำไปใช้เดินเรื่องสำหรับการติดตั้งสาธารณูปโภคอื่นๆ อย่างเช่น ไฟฟ้า ประปา โทรศัพท์
ซึ่งสาธารณูปโภคเหล่านั้นจะสามารถเข้ามาติดตั้งได้เมื่อมีทะเบียนบ้านอย่างถูกต้องนั่นเอง รวมไปถึงการใส่ชื่อของเจ้าบ้านลงในทะเบียนบ้านก็เป็นเรื่องที่สำคัญเมื่อสร้างบ้านเสร็จอีกด้วย เพราะว่าทะเบียนบ้านนั้นยังถือว่าเป็นหลักฐานยืนยันตัวตนต่อทางราชการสำหรับผู้ที่มีชื่อพักอาศัยอยู่ในบ้านหลังนั้นอีกด้วย
ส่วนการขอทะเบียนบ้านที่สร้างใหม่นั้นต้องใช้เอกสารดังต่อไปนี้ หนังสือเอกสารสิทธิที่ดิน หนังสือขออนุญาตปลูกสร้างบ้าน บัตรประจำตัวประชาชนของผู้ที่ยื่นขอในกรณีนี้หมายถึงผู้ที่จะมีชื่อเป็นเจ้าบ้าน ถ้าผู้ที่เป็นเจ้าบ้านไม่ได้ไปด้วยตัวเองต้องมีหนังมือมอบอำนาจไปด้วยทุกครั้ง โดยให้ไปติดต่อที่สำนักทะเบียนในสำนักงานเขต หรือที่ว่าการอำเภอซึ่งบ้านหลังนั้นตั้งอยู่ เมื่อเจ้าหน้าที่ตรวจสอบเรื่องต่างๆ เรียบร้อยก็จะจัดทำทะเบียนบ้านให้
สิ่งแรกที่ต้องทำเมื่อรู้ว่าทะเบียนบ้านหายนั่นคือการไปแจ้งกับสำนักทะเบียนที่สำนักงานเขต หรือที่ว่าการอำเภอ เพื่อยื่นเรื่องต่อนายทะเบียนให้จัดทำทะเบียนบ้านเล่มใหม่อย่างรวดเร็วที่สุด โดยไม่ต้องไปแจ้งความลงบันทึกประจำวันที่สถานีตำรวจแต่อย่างใด โดยหลักฐานที่ต้องนำไปยื่นขอทำทะเบียนบ้านใหม่นั้นใช้เพียงแค่บัตรประชาชนของเจ้าบ้าน แต่ถ้าเจ้าบ้านไม่ได้ไปด้วยตัวเองสามารถมอบอำนาจให้ผู้อื่นไปจัดการแทนก็ได้
ในการมอบอำนาจนั้นเจ้าบ้านต้องทำเป็นหนังสือมอบอำนาจอย่างถูกต้อง โดยต้องมีบัตรประชาชนของผู้มอบอำนาจ และผู้รับมอบอำนาจไปด้วยทุกครั้ง สำหรับค่าธรรมเนียมในการออกทะเบียนบ้านเล่มใหม่ 20 บาทเท่านั้น
สำหรับกรณีที่ทะเบียนบ้านนั้นไม่มีเจ้าบ้าน ซึ่งอาจจะเกิดจากการที่เจ้าบ้านเสียชีวิต หรือไม่มีการใส่ชื่อเจ้าบ้านไว้ตั้งแต่แรก ให้ผู้ที่มีสิทธิ์ในบ้านหลังนั้น ไม่ว่าจะทายาท เป็นผู้พักอาศัยที่ได้รับสิทธิ์ หรือเจ้าของบ้าน นำเอกสารที่แสดงสิทธิ์นั้นไปยื่นเรื่องต่อเจ้าหน้าที่ทะเบียน ก็สามารถขอทำทะเบียนบ้านเล่มใหม่ได้เหมือนทะเบียนบ้านที่มีเจ้าบ้าน
หลายคนยังมีความสับสนในเรื่องของหน้าที่เจ้าบ้านในทะเบียนบ้าน กับผู้ครอบครองกรรมสิทธิ์ของบ้านซึ่งเรียกว่าเจ้าของบ้าน ลองมาดูกันว่าเจ้าบ้านกับเจ้าของบ้านนั้นมีความแตกต่างกันอย่างไร
- เจ้าบ้านเป็นหน้าที่ตาม พ.ร.บ.ทะเบียนราษฎร ปี พ.ศ.2534 ซึ่งระบุให้ผู้ที่มีชื่อเป็นเจ้าบ้านนั้นต้องดูแลบ้าน และสมาชิกภายในบ้าน เป็นผู้ดำเนินการแจ้งต่อนายทะเบียนเมื่อมีการเปลี่ยนแปลงชื่อผู้พักอาศัยภายในบ้านทุกกรณี ไม่ว่าจะเป็นการเกิดที่จะต้องแจ้งย้ายเข้ามาในบ้าน การตายที่ต้องแจ้งการเสียชีวิต เป็นต้น แต่เจ้าบ้านนั้นอาจจะเป็นเจ้าของบ้าน หรือไม่ได้เป็นก็ได้
ถ้าเจ้าบ้านไม่ได้เป็นเป็นเจ้าของบ้าน เจ้าบ้านจะไม่มีสิทธิใดๆ เหนือบ้านหลังนั้น ไม่ว่าจะเป็นการทำธุรกรรมต่างๆ อย่างเช่นการขาย การจำนอง การให้เช่า - เจ้าของบ้าน เจ้าของบ้านคือผู้ที่มีชื่อถือกรรมสิทธิ์ครอบครองโฉนดที่ดิน สัญญาซื้อขาย ซึ่งบ้านหลังนั้นปลูกสร้างอยู่ โดยเจ้าของบ้านจะมีชื่อเป็นเจ้าบ้าน หรือไม่เป็นก็ได้ แต่เจ้าของบ้านนั้นมีสิทธิตามกฎหมายเต็มที่เกี่ยวกับบ้านซึ่งตนเองเป็นเจ้าของบ้าน ไม่ว่าจะเป็นการทำบ้านซึ่งอยู่ในโฉนดที่ดินไปทำธุรกรรมใดๆ อย่างเช่นการขายต่อ การจำนอง การปล่อยให้เช่า เป็นต้น
หลายคนยังคงคิดว่าการมีชื่อเป็นเจ้าบ้านในทะเบียนบ้านนั้นสามารถใช้ทะเบียนบ้านไปยื่นค้ำประกันในการขอสินเชื่อกับธนาคารได้ ซึ่งเรื่องนี้ถือว่าเป็นเรื่องที่มีความเข้าใจผิดกันค่อนข้างมาก เพราะว่าในการยื่นขอสินเชื่อโดยมีหลักทรัพย์ค้ำประกันนั้นทางธนาคารไม่ได้สนใจว่าผู้ที่ยื่นขอนั้นเป็นเจ้าบ้านในทะเบียนบ้านหรือไม่
ทางธนาคารสนใจเพียงแค่ว่าผู้ที่ยื่นขอนั้นเป็นเจ้าของบ้านมีกรรมสิทธิ์เหนือโฉนดที่ดินซึ่งบ้านหลังนั้นปลูกสร้างอยู่อย่างถูกต้องหรือไม่ ถ้าเป็นผู้มีกรรมสิทธิ์เหนือโฉนดที่ดินผืนนั้นธนาคารจึงจะยินยอมให้ใช้หลักทรัพย์นั้นมาค้ำประกันสินเชื่อ ดังนั้นการมีชื่อเป็นเจ้าบ้านไม่สามารถนำทะเบียนบ้านมาใช้ขอสินเชื่อกับธนาคารได้ ยกเว้นแต่การใช้เป็นเพียงเอกสารประกอบเพื่อแสดงถึงที่พักอาศัยเป็นหลักแหล่งเท่านั้น
ที่มาภาพประกอบ :
//www.globaltimes.cn
//www.economist.com