ภาวะ ผู้นำ ของผู้บริหารสถานศึกษาในศตวรรษที่ 21

ในวันที่โลกมีการหมุนเวียนเปลี่ยนผ่านเข้าสู่ศตวรรษที่ 21 อย่างรวดเร็ว “ระบบการศึกษา” ซึ่งถือเป็นระบบในการเตรียมกำลังคนเข้าสู่ศตวรรษที่ 21 ก็ต้องปรับตัวให้เท่าทันการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น ทว่าการจะทำให้เด็กมีทักษะศตวรรษที่ 21 ได้ “ผู้บริหารสถานศึกษา” ต้องมีทักษะสมรรถนะเสริมการเรียนรู้ของครูผู้สอนร่วมด้วย เพราะผู้อำนวยการโรงเรียน มีบทบาทสำคัญอย่างมากในการพัฒนาการศึกษา พัฒนาครู พัฒนาเด็ก เป็นเสมือนแม่ทัพในสนามรบ หากแม่ทัพเก่งจะนำพาทัพไปสู่เป้าหมายที่ดี ทุกคนอยู่รอด

 ตีโจทย์การศึกษาสอดคล้องผู้เรียน

สถานการณ์ของระบบการศึกษาไทยได้รับผลจากการเปลี่ยนแปลงทั้งในเชิงเศรษฐกิจ สังคม และโลกไร้พรมแดน ที่ทุกคนสามารถเข้าถึงข้อมูลข่าวสาร ติดตามทิศทางการศึกษาในประเทศต่าง ๆ ได้ ซึ่งหน้าที่ของผู้บริหารสถานศึกษาตอนนี้ คือ การปรับตัว และตีโจทย์นโยบายการศึกษาให้สอดคล้องกับบริบทของผู้เรียน บริบทของโรงเรียน 

“ผู้บริหารสถานศึกษาต้องรู้จักทิศทางของตัวเอง และทิศทางนานาชาติว่าจะไปในทางไหน และต้องตีโจทย์นโยบายการศึกษาที่ให้กลับมาสู่ห้องเรียน โรงเรียนของตนเอง ผู้บริหารต้องปรับ Mindset ของตนเอง รู้จักชั้นเรียน รู้จักครู และรู้จักวิธีการสอน ที่สำคัญต้องเป็นผู้นำการเปลี่ยนแปลง การที่จะทำให้ครูกล้าเปลี่ยนแปลง ได้ผู้บริหารต้องเป็นผู้นำ หาจุดเปลี่ยนให้แก่องค์กร การศึกษาชั้นเรียนเป็นทักษะแรกๆ ที่ผู้บริหารต้องเข้าไปมีส่วนร่วม และต้องไม่ให้ครูอึดอัด”

ทักษะที่ผู้บริหารสถานศึกษาต้องมี 

หลักสูตรสำหรับผู้บริหารสถานศึกษาไม่ค่อยมีปรากฏให้เห็น และต่อให้มีในทางปฎิบัติอาจทำได้ยาก เพราะลักษณะสังคมไทย “ผู้บริหารสถานศึกษา ไม่ได้ทำหน้าที่เพียงบริหาร จัดการชั้นเรียน พัฒนาครู ดูแลเด็กอย่างเดียว” แต่มีหน้าที่ที่ไม่เกี่ยวกับครู นักเรียน และโรงเรียนอีกมากมาย

ทักษะที่ผู้บริหารสถานศึกษาต้องมีในศตวรรษที่ 21 เพื่อนำไปสู่การพัฒนาครู พัฒนาเด็ก มีอยู่ 5 ทักษะสำคัญๆ ดังนี้ 

1.ผู้บริหารต้องปรับตัว หูไวตาไว รู้ทิศทางของตนเองว่าจะบริหารสถานศึกษาอย่างไร และติดตามข่าวสาร นโยบายการศึกษาในระดับต่างๆ ซึ่งทุกนโยบายส่วนใหญ่ต้องการให้การพัฒนาไปสู่ห้องเรียน 

2.ทักษะในการเป็นผู้นำการเปลี่ยนแปลงให้เกิดขึ้นในห้องเรียน ผู้บริหารสถานศึกษาต้องมีทักษะในการวางแผน การจัดการ การกำหนดกลยุทธ์ 

3.ทักษะการเป็นผู้นำทางวิชาการ ซึ่งเป็นทักษะที่สำคัญอย่างมาก เพราะผู้บริหารสถานศึกษาจะต้องไม่ใช่เพียงกำหนดกลยุทธ์ วิสัยทัศน์ เท่านั้น แต่ต้องมีทักษะจัดการเรียนรู้ เข้าใจจิตวิทยาการเรียนรู้ของเด็ก และเพิ่มประสิทธิภาพของครูในโรงเรียน 

4.ทักษะศึกษาห้องเรียนเป็น ผู้บริหารต้องรู้จักห้องเรียน และต้องลงไปดูห้องเรียนแล้วสามารถแยกได้ว่าห้องเรียนแบบไหน ครูคนไหนสอนเป็นเช่นไร ซึ่งเรื่องนี้เป็นสิ่งที่ผู้บริหารห่างเหินมานาน

5.การเป็นโค้ชชิ่ง (Coaching) ทำอย่างไรถึงเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการสอนครู โดยครูก็ต้องมีความสุขในการทำงานร่วมด้วย ผู้บริหารอย่าใช้อำนาจในการสั่ง เพราะวิธีนี้ไม่ค่อยได้ผล แต่ต้องเป็นพี่เลี้ยงช่วยครู ต้องฝึกใช้คำพูด คำถามที่กระตุ้นให้เกิดการเรียนรู้ โค้ชที่ดีต้องไม่สั่ง ไม่สอน ไม่ให้คำตอบ และชื่นชมให้กำลังใจเมื่อคุณครูทำในสิ่งที่ถูก

อย่างไรก็ตาม การจะปฎิรูปการศึกษาให้สำเร็จได้ต้องแก้ที่จุดเกิดขึ้น ซึ่งจุดเกิดเหตุคือห้องเรียน เพราะครูและนักเรียนอยู่ในห้องเรียน ฉะนั้น ต่อให้มีนโยบายใหม่เข้ามาใหม่ ผู้บริหารสถานศึกษาต้องให้ความสำคัญสิ่งที่เกิดขึ้นในห้องเรียน และต้องรู้จักสร้างระบบนิเวศการเรียนรู้ให้ได้อย่างเหมาะสม 

ดร.ศุภโชค ปิยะสันต์

ผู้อำนวยการโรงเรียนบ้านห้วยไร่สามัคคี

ชื่อวิทยานิพนธ์ (ภาษาไทย)

ภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษาในศตวรรษที่ 21 ที่ส่งผลต่อประสิทธิผลของสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาจันทบุรี เขต 1

ชื่อวิทยานิพนธ์ (ภาษาอังกฤษ)

School administrators’ leadership in 21st century affecting the effectiveness of schools under Chanthaburi Primary Educational Service Area Office 1

ชื่อผู้แต่ง

รัตนา เหลืองาม

สาขาวิทยานิพนธ์

สาขาการบริหารการศึกษา

ประเภทวิทยานิพนธ์

วิทยานิพนธ์

ปีการศึกษา

2562

บทคัดย่อ (ภาษาไทย)

ภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษาเป็นทั้งศาสตร์และศิลป์ในการกระตุ้นจูงใจให้ครูและบุคลากรทางการศึกษาร่วมมือกันทำงานจนบรรลุเป้าหมายที่กำหนดไว้ ซึ่งจะนำไปสู่ความได้เปรียบในเชิงแข่งขันของสถานศึกษาภายใต้บริบทการเปลี่ยนแปลงที่รวดเร็วของสังคมในยุคโลกาภิวัตน์ การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาระดับภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษาในศตวรรษที่ 21 2) ศึกษาระดับประสิทธิผลของสถานศึกษา 3) ศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษาในศตวรรษที่ 21 กับประสิทธิผลของสถานศึกษา และ 4) สร้างสมการพยากรณ์ภาวะผู้นำของผู้บริหารสถานศึกษาในศตวรรษที่ 21 ที่ส่งผลต่อประสิทธิผลของสถานศึกษา กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ ครูผู้สอนในสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาจันทบุรี เขต 1 จำนวน 327 คน การกำหนดขนาดกลุ่มตัวอย่างใช้ตารางเทียบหากลุ่มตัวอย่างของเครจซี่และมอร์แกนโดยการสุ่มตัวอย่างแบบแบ่งชั้นตามสัดส่วน เครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูลเป็นแบบสอบถามมาตราส่วนประมาณค่า 5 ระดับ ซึ่งมีค่าความเชื่อมั่นของแบบสอบถามทั้งฉบับเท่ากับ 0.98 สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐานค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์แบบเพียร์สัน และการวิเคราะห์การถดถอยอย่างง่าย

บทคัดย่อ (ภาษาอังกฤษ)

The school administrators’ leadership is science and art in encouraging the teachers and educational personnel to work cooperatively until achieving the determined goal which will lead to a competitive advantage of the schools under the rapidly changing contexts of the society in a globalization era. The purposes of this research were to: 1) study the school administrators’ leadership level in the 21st century, 2) study the school effectiveness level, 3) study the relationship between the school administrators’ leadership in the 21st century and the school effectiveness, and 4) create a predictive equation of the school administrators’ leadership in the 21st century affecting the school effectiveness. The sample used in this research was a group of 327 teachers in the school under Chanthaburi Primary Educational Service Area Office 1. The sample size was calculate using Krejcie and Morgan’s comparison table and proportionate stratified random sampling method. The research instrument wes a five-level rating scale questionnaire with a reliability of 0.98. The statistics used for data analysis were: percentage, standard deviation, Pearson product-moment correlation coefficient and simple regression analysis.

คำสำคัญ

ภาวะผู้นำ, ผู้บริหารสถานศึกษา

Keywords

Leadership, School administrators

เพิ่มข้อมูลโดย

เจียมจิต บวชไธสง แก้ไขล่าสุด 2020-04-13 13:35:25