ท้าวกะหมังกุหนิงสงสารโอรส

  เมื่อท้าวกะหมังกุหนิงคิดจะทำสงครามกับกรุงดาหาเพื่อชิงนางบุษบาให้วิหยาสะกำโอรสของพระองค์ ท้าวกะหมังกุหนิงหารือกับระตูปาหยังและท้าวปะหมันผู้เป็นอนุชา อนุชาทั้งสองทัดทานว่าดาหาเป็นเมืองใหญ่ของกษัตริย์วงศ์อสัญแดหวาผู้มีฝีมือเลื่องลือในการสงคราม ส่วนกะหมังกุหนิงเป็นเมืองเล็กๆ คงจะสู้ศึกไม่ได้ แต่ท้าวกะหมังกุหนิงก็ไม่ฟังคำทัดทานเพราะรักลูกมากจนไม่อาจทนเห็นลูกทุกข์ทรมานได้ แม้จะรู้ว่าอาจสู้ศึกไม่ได้ แต่ก็ตัดสินใจทำสงคราม

  เมื่อสงทูตไปทูตไปทูลขอนางบุษบา แต่ได้รับการปฏิเสธจากท้าวดาหา ท้าวกะหมังกุหนิงก็เตรียมจัดทัพยกไปตีเมืองดาหาโดยให้วิหยาสะกำเป็นทัพหน้า พระอนุชาทั้งสองเป็นทัพหลัง ส่วนพระองค์เป็นจอมทัพ ก่อนที่จะยกทัพไปนั้น โหรทำนายว่าดวงชะตาของท้าวกะหมังกุหนิงและวิหยาสะกำนั้นถึงฆาต ถ้ายกทัพไปในวันรุ่งขี้นจะพ่ายแพ้แก่ศัตรู ควรงดเว้นจากการทำศึกไปก่อน 7 วันจึงจะพ้นเคราะห์ แต่ท้าวกะหมังกุหนิงก็ไม่เปลี่ยนพระทัย เพราะเกรงจะถูกครหาว่ากลัวข้าศึกศัตรู ทำให้เป็นที่อับอายแก่ไพร่ฟ้าทั้งหลายได้

  ฝ่ายท้าวดาหาขอความช่วยเหลือไปยังท้าวกุเรปัน ท้าวกาหลังและท้าวสิงหัดส่าหรี ท้าวสิงหัดส่าหรีส่งสุหรานากงผู้เป็นโอรสไปช่วยรบ และท้าวกาหลังให้ตำมะหงงกับดะหมังคุมพลจากเมืองกาหลังมาสมทบกับทัพสุหรานากง ส่วนท้าวกุเรปันส่งราชสารฉบับหนึ่งสั่งให้อิเหนายกทัพไปช่วยท้าวดาหาทำศึก อีกฉบับหนึ่งส่งไปให้ระตูหมันหยาโดยตำหนินางจินตะหราว่าเป็นต้นเหตุให้อิเหนาตัดรอนนางบุษบา ระตูหมันหยารู้สึกผิดจึงเร่งให้อิเหนายกทัพไปเมืองดาหา 

  ในการสู้รบ สังคามาระตาทูลอิเหนาว่าขอเป็นคู่ต่อสู้กับวิหยาสะกำ อิเหนาเห็นว่าเพลงกระบี่ของสังคามาระตายังไม่ชำนายจึงให้สู้ด้วยเพลงทวน สังคามาระตาสังหารวิหยาสะกำได้ ท้าวกะหมังกุหนิงเห็นโอรสถูกสังหารตกจากม้าก็โกรธ ปรี่เข้าไล่ล่าสังคามาระตา อิเหนาจึงเข้าสกัดและต่อสู้กับท้าวกะหมังกุหนิง ทั้งสองมีฝีมือทัดเทียมกัน ผลัดกันแพ้ผลัดกันชนะหลายกระบวนเพลง แต่ในที่สุดอิเหนาก็ใช้กริชที่องค์ปะตาระกาหลาประทานให้เมื่อแรกประสูติสังหารท้าวกะหมังกุหนิงได้ ทัพฝ่ายกะหมังกุหนิงก็แตกพ่ายไป ระตูปาหยังและระตูประหมันยอมแพ้และจะขอส่งเครื่องบรรณาการมาถวายตามประเพณี อิเหนาอนุญาตให้นำศพท้าวกะหมังกุหนิงและวิหยาสะกำกลับไปจัดพิธีตามประเพณี ระตูปาหยังและระตูประหมันเสียใจที่ท้าวกะหมังกุหนิงต้องมาตายเพราะความประมาทและเพระรักลูกมากเกินไป 

รหัสชุดข้อมูล

TLD-003-0123

ชื่อ

กะหมังกุหนิง, ท้าว (ชื่อตัวละคร)

วรรณคดี

คำอธิบายเนื้อเรื่อง

ท้าวกะหมังกุหนิงเป็นตัวละครในบทละครเรื่องอิเหนา  เป็นกษัตริย์ครองเมืองกะหมังกุหนิง*   มีอนุชาคือระตูปาหยัง*และระตูประหมัน*  มีโอรสคือวิหยาสะกำ*  ซึ่งท้าวกะหมังกุหนิงรักและตามใจมาก  

เมื่อรู้ว่าวิหยาสะกำเป็นไข้ใจเพราะหลงรักรูปนางบุษบา*ธิดาของท้าวดาหา* ซึ่งเป็นคู่ตุนาหงันเดิมของอิเหนา*   ท้าวกะหมังกุหนิงจึงส่งสารไปขอนางบุษบาทั้งที่รู้ว่าท้าวดาหายกบุษบาให้จรกา* ไปแล้ว  โดยขู่ว่าถ้าไม่ให้ก็จะยกทัพไปชิงนาง  เมื่อท้าวดาหาปฏิเสธ  ท้าวกะหมังกุหนิงจึงตัดสินใจทำศึกเพื่อชิงนาง  อนุชาของท้าวกะหมังกุหนิงทัดทานเพราะเกรงอำนาจของวงศ์เทวา  ท้าวกะหมังกุหนิงตอบว่า

แม้นวิหยาสะกำมอดม้วยพี่ก็คงตายด้วยโอรสา

ไหนไหนในจะตายวายชีวา ถึงเร็วถึงช้าก็เหมือนกัน

ผิดก็ทำสงครามดูตามทีเคราะห์ดีก็จะได้ดั่งใฝ่ฝัน

พี่ดังพฤกษาพนาวันจะอาสัญเพราะลูกเหมือนกล่าวมา 

ทัพของท้าวกะหมังกุหนิงเป็นทัพใหญ่   ประกอบด้วยเมืองปาหยัง*  ประหมัน*  และทัพของระตูเมืองขึ้นอื่นๆ มาสมทบ  โดยมีวิหยาสะกำเป็นทัพหน้า  ตีได้เมืองต่างๆ รายทางไปถึงเมืองดาหา*  เมื่อรู้ว่าต้องรบกับอิเหนาซึ่งยกทัพมาช่วยเมืองดาหา  ท้าวกะหมังกุหนิงกลัวอิเหนาแต่คุมสติได้มั่นคงและแสดงฝีมือในการรบ  โดยต่อสู้กับอิเหนาด้วยอาวุธหลายชนิดทั้งทวน กระบี่  แต่ในที่สุดท้าวกะหมังกุหนิงก็สิ้นชีวิตด้วยกริชของอิเหนา

ผู้เรียบเรียง

เจ้าของสิทธิ์

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

รูปแบบลิขสิทธิ์

Attribution-NonCommercial-NoDerivs (CC BY-NC-ND)