หลักฐานที่ไม่ใช่ลายลักษณ์อักษร ได้แก่
1.2 โบราณวัตถุ คือ สิ่งของโบราณที่สามารถเคลื่อนย้ายได้ โบราณวัตถุอาจเกิดขึ้นตามธรรมชาติหรือเป็นสิ่งที่มนุษย์สร้างขึ้นเองก็ได้ ตัวอย่างของโบราณวัตถุ เช่น พระพุทธรูป รูปเคารพต่างๆ เครื่องประดับ หรือเครื่องมือเครื่องใช้ต่างๆ เป็นต้น
การแบ่งยุคสมัยทางประวัติศาสตร์แบบสากล
นักประวัติศาสตร์และนักโบราณคดีได้แบ่งยุคสมัยทางประวัติศาสตร์ เป็น 2 สมัย คือ
1. สมัยก่อนประวัติศาสตร์ เป็นสมัยที่คนมีการศึกษาเรื่องราวต่างๆ จากเครื่องมือเครื่องใช้ยังไม่มีการใช้ตัวอักษรในการสื่อสาร สามารถแบ่งออกเป็นยุคย่อยๆ ตามพัฒนาการในการใช้เครื่องมือของมนุษย์ดังนี้
1.1
ยุคหิน เป็นยุคที่ใช้หินเป็นเครื่องมือและอาวุธ แบ่งเป็น 3 ยุค คือ
- ยุคหินเก่า เป็นยุคที่มนุษย์รู้จักทำเครื่องมือจากหินหยาบๆ พบทั่วไปในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
- ยุคหินกลาง
เป็นยุคที่มนุษย์ได้เริ่มทำเครื่องมือที่มีความประณีตมากขึ้น เช่น เครื่องมือแบบบักโซ - ฮัวบินเหนียน ปัจจุบันพบได้ทั่วไปในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่อ่าวไทย และฝั่งตะวันตกของเกาะชวา
- ยุคหินใหม่ มนุษย์นำหินมาจัดทำให้เครื่องมือและอาวุธมีความละเอียดมากขึ้นบางครั้งเรียกว่า ยุคหินขัด พบมาก ในตะวันออกกลาง
จีนและอินเดียในทวีปและหมู่เกาะในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
1.2 ยุคโลหะ เป็นยุคที่นำโลหะมาเป็นเครื่องมือเครื่องใช้ระยะแรกใช้ทองแดงและดีบุกแบ่งออกเป็น ยุคย่อยๆ ดังนี้
- ยุคสำริด มีการนำทองแดงมาหลอมรวมกับดีบุกกลายเป็นสำริด ทำอาวุธ เครื่องมือเครื่องใช้ เช่น
กลองมโหรทึก
- ยุคเหล็ก เป็นมนุษย์กลุ่มแรกที่มีการใช้เหล็ก คือ ตะวันออกกลางเป็นการนำเอาของที่มีความแข็งและคงทนกว่ามาเป็น เครื่องมือเครื่องใช้
2. สมัยประวัติศาสตร์ เป็นสมัยที่มนุษย์มีการใช้ตัวอักษรในการสื่อสาร ชาวตะวันตกแบ่งสมัยประวัติ- ศาสตร์ออกเป็นสมัยต่าง ๆ ดังนี้
2.1
สมัยโบราณ เริ่มตั้งแต่มนุษย์สร้างเมืองบนลุ่มแม่น้ำไทกรีสยูเฟตีส และประดิษฐ์ตัวอักษรใช้ นอกจากนั้นยังมีชาวอียิปต์ สร้างความเจริญบริเวณลุ่มแม่น้ำไนล์ คนอินเดียสร้างความเจริญลุ่มแม่น้ำสินธุ คนจีน สร้างความเจริญบริเวณลุ่มน้ำฮวงโห คน กรีกและโรมันสร้างความเจริญบริเวณทะเลเมดิเตอร์เรเนียน
อารยธรรมเมโสโปเตเมีย
-เป็นดินแดนที่อยู่ลุ่มแม่น้ำไทกริสและยูเฟรทิส
-ประดิษฐ์อักษรคูนิฟอร์ม
-การสร้างซิกกูแรตใช้ประกอบพิธีกรรมทางศาสนา
-รู้จักขุดคลองระบายน้ำ
-พวกอะมอไรต์ได้ตั้งจักรวรรดิบาบิโลนเนียนและจัดทำประมวลกฎหมาย "ประมวลกฎหมายฮัมมูราบี" บทลงโทษแบบ รุนแรง
อารยธรรมอียิปต์
-มีความเก่าแก่เทียบเท่าได้กับอารยธรรมเมโสโปเตเมีย
-อยู่บริเวณที่ราบลุ่มแม่น้ำไนล์ของอียิปต์
-การประดิษฐ์ตัวอักษรภาพ "ไฮโรกลิฟิก"
-พีระมิดเพื่อใช่เก็บพระศพของฟาโรห์>>>มัมมี่
-รู้จักการชลประทาน การขุดคลองส่งน้ำ การทำปฏิทิน อารยธรรมกรีก
-มีความเจริญรุ่งเรื่องในบริเวณคาบสมุทรบอลข่านทางตอนเหนือของทะเลเมดิเตอร์เรเนียน
-ในสมัยพระเจ้าอเล็กซานเดอร์มหาราช "ยุคเฮเลนิสติก" สามารถขยายอาณาเขตไปถึงเอเชียไมเนอร์ เปอร์เซีย อียิปต์ จนถึง อินเดีย
-หลังสมัยพระเจ้าอเล็กซานเดอร์มหาราชกรีกก็แตกแยกออกเป็นอาณาจักรต่างๆและตกอยู่ใต้
การยึดครองของโรมัน
-ชาวกรีกนิยมปั้นรูปคนที่แสดงความรู้สึกและเคลื่อนไหว
-วรรณกรรมคือ มหากาพย์อีเลียดและอริสโตเติล
อารยธรรมโรมัน
- ชาวโรมันเป็นกลุ่มชนที่อาศัยอยู่ในคาบสมุทรอิตาลี
-โรมันได้รับอิธิพลจากอารยธรรมกรีก
- การจัดทำกฎหมายสิบสองโต๊ะ
-ด้านการปกครองใช้รูปแบบการปกครองแบบสาธารณรัฐและแบบมีจักรพรรดิหรือซีซาร์ -ศาสนานับถือศาสนาคริสต์
2.2 สมัยกลาง เริ่มเกิดขึ้นตั้งแต่อาณาจักรโรมันล่มสลาย ทำให้ดินแดนในยุโรปแบ่งแยกเป็นแคว้นเล็ก แคว้นน้อย คนหันไป สนใจศาสนาคริสต์
ทำให้ศาสนามีอิทธิพลต่อคนยุโรปสมัยนั้นอย่างมาก ในขณะเดียวกัน ศาสนาอิสลามก็เริ่มมีอิทธิพลใน ตะวันออกกลางด้วย
3. สมัยใหม่ เป็นสมัยที่มีการสำรวจทางทะเล มีความเจริญทางด้านวิทยาการและเทคโนโลยีมีการแข่งขัน ทางการค้า เกิดความคิด เรื่องชาตินิยมอย่างรุนแรง
4. สมัยปัจจุบัน เป็นช่วงตั้งแต่เกิดสงครามโลกครั้งที่ 1 เป็นต้นมา จนเกิดสงครามโลกครั้งที่ 2 เกิด สงครามเย็น และมีการล่ม สลายของสหภาพโซเวียตมาจนถึงปัจจุบัน
ที่มา :
//ac127.wordpress.com/2011/02/07/การแบ่งยุคสมัยทางประวั/
ที่มา : //kruattasit.wordpress.com/2010/11/04/