���§��ͧ���Сͺ�Ӥѭ���ҧ˹�觢ͧ��þٴ ���§�ͧ�ѡ�ٴ������������¤�����Ҩе�ͧ��ҹ����աѧ�ҹ�������§�ͧ�ѡ��ͧ �ҡ�����§����͡�Ҩҡ��������֡������ԧ�ͧ���ٴ ���仴��¾�ѧ �ժ��Ե���� ����ö��֧���ѧ�����
���ٴ�е�ͧ���¹����ͺ����ͧ�ͧ��������§�·���� �����ѡ��������§���١��ͧ������͡����ͧ����ӹ���������ö�ʴ���������֡㹹�����§���
�ش��������Ӥѭ���� ��ͧ��������ٴ�ʴ���������֡��������ҵ��͡��㹹�����§ �ա����˹ѡ�� �٧��� �ʹ�ѧ��� ���� ��� ������ش ���ҧ������� �������¶֧��ôѴ���§�繹ѡ�ҡ��˹ѧ �������¹���§�ѵ���ҧ � ���ҧ���Ǵ
��ͺ����ͧ�ͧ����͡���§�·����
1. ���§���Թ�
2. �ٴ������������Թ�
3. �ٴ�֡�ѡ ����-��� ����Ӥҭ
4. ��ǧ�ӹͧ������ҹ˹ѧ������ͷ�ͧ��
5. �ٴ�Һ���º�дѺ���ǡѹ �����鹨���
������§���դ����ҧ��
�դ�����ԧ�������ҧ˹����� ������ҵԢͧ���§ ��һ�Ѻ��ا����� ��ؤ�ԡ�ͧ���§��һ�Ѻ��ا�� ������§�ͧ������Դ�ҡ ��ʹ�� �Ӥ� �ç��١ ��� �˧�͡ �ѹ ����ջҡ������������ � ��Сͺ ���Ф�������ѡɳТͧ������§令���Ẻ ��è��Ҥ�����չ�����§�����ѹ����ҡ�ҡ�� � �Ѻ����Ҥ�������ٻ��ҧ˹�ҵ������ѹ �ѡ��ͧ�Ҩ�����¹���§�ѹ�� ����������ѹ��������ж֧���������ѹ���������觷�������������
�ѡ�ٴ���ըе�ͧ�������繵�Ǣͧ����ͧ �������¹���§ ������Ңͧ�� �������ٴ�����Ẻ�����ҵ� ���ͧ�ٴ�ѧ������� �����ռ��ѧ�ӹǹ�ҡ
�Ըջ�Ѻ��ا������§
1. �ٴ������§�ѧ�ѧ�Ѵ
��þٴ������§�ѧ���� ��Ŵ����� ���ҧ���¡��繡�û�ء���ѧ����� ����ʴ��֧�����������㹵��ͧ �ջѭ����� �ѧ���˹�֧�йѺ��Ҿʹ�
�ӵͺ���� �ѧ�ͷ����ѧ�����ͧ���Թ ���ѧ���¡�ѧ�ͻ���ҳ ���ѧ�ҡ������������ͧ�������§���ͧ�ѧ�ҡ����ͺ��⡹ ����������ͧ�������§���� �������繵�ͧ��⡹ �����Ҩ�ѧ�Թ�������� ���������ʺ�����
�ѭ�ҵ��仡��� �з�Һ�����ҧ����� ���ѧ�ء�����Թ �ͺ����� ����������ѧ�������������ѧ�ش���Թ ��Ѻ�����§������
2. �ѧ��С�þٴ��������������Թ�
��þٴ����Թ� �������ѧ����˹��� ��ǧ�˧���ǹ �ٴ�����Թ� �������ѧ�Դ������ѹ ��мԴ��Ҵ����� ��駹�鹡�þٴ���ͧ�֧����繼Ŵ������
�Ըվٴ�����ѧ��оʹ� ��͡���Ѵ�ٴ�����Ѵ��ҹ�繻���¤ � �����ä����١ �ٴ���Ѵਹ �Ҵ�ӢҴ���� ���ҵ��ӵ�����¤ ���Ҿٴ������¨����ѧ����֡�˹����᷹
��ͤ�����ѧ����Ѻ�����ٴ�Դ��ҧ���;ٴ���Ѵ ���Ҿ������ٴ�������ѹ�Ҵ Ŵ�ѵ�������ŧ���ҷ���¾ٴ������� �ԩй�鹼��駨пѧ����������ͧ
3. ���Ҿٴ����-���
����դ�������� � ���е�ͧ�ٴ���������ͤ���� �������Ŵ�� � ������ ���ҡ�ٴ�Դ����-��ҡѹ᷺�ء����¤ �շ�����ҧ���������ҧ��� ����Ӥҭ��鹴� �ҧ���Դ����������˵ؼ����� �֡����ѹ�繢ͧ���� �ҧ���Դ�����ФԴ�������ѹ ����Ҥ����-��� ��è����仵����ͧ��ҧ��ҧ � �ҧ�����¹Ẻ�ѡ�ٴ�ѧ � �����š������觷��� � ����������¹ �����¹����������-���
�����¢ͧ��þٴ����-��� ����������� �����ʪҵԢͧ��þٴ �������ѧ�Ӥҭ��кҧ���駤���� ���Ҕ �Ҩ��������¤��駻���¤���¤����������¡��� �ҧ���դ�õѴ�͡���������·���ش ��������������觴� �Դ�Ѵ����鹨ѧ����
�����ش��ҧ�繺ҧ���� ��Ѻ�繼Ŵ��ҡ���ҡ�þٴ���Դ�Ѵ���´��«�� �֧�����繵�ͧ��è� 2 �ӹ��������� �����ҡó�� � �֧���֡���������� ����� - �������� ��Җ���¤��
4. ���Ҿٴ������ҹ˹ѧ������ͷ�ͧ��
��ǧ�ӹͧẺ��ҹ˹ѧ������ͷ�ͧ�� ��� �ٴ���ͧ��������ͧ������ �ٴ����ըѧ��Ш�⤹ ����ժ��Ե���� �Դ������仹Դ��е��������� ����¡Ѻ���Ǩ��������ͧ�� �Ͷ֧����Դ�Ѵ�֡����͡�����¢�ǹ����
�ҧ���駾ٴ�Դ������Ƿǹ������� �����ѧ�Ѻ����ҷ�ͧ���Ҿٴ ᷹�����ҷҧ��ԡ�ŧ����¤ ���;ٴ�Ѵ�ŧ���Դ�������繶١ ��ǹ�ҡ��þٴẺ����ѡ�դ���� ����ɔ �������л��� �����ǡѺ�ѡ���¹��ҹ�͡���§˹�Ҫ�� �ҧ���դ���Ѵ�ٴ�����ʹ��� ��� �ٴ仹֡� ���·ʹ�����Դ�µç�ҡ ���ٴ������ѧ
5. �ٴ���¤�������֡����ԧ�
��ͧ��������е������� �����������Ф�������֡ŧ� ���Ҿٴ�Һ���º�� �����§�ӹͧ���� ���ѧ����������ѡ��ǵ� �������� �����ҹ�觿ѧ����ͧ����ѹ�״�״ ������ʢͧ��ҹ ������������ͧ��ʹ������� ���ѧ�ٴ������˹�Ҥ�����ժ��Ե�Ե� �դ�������֡�ͺʹͧ
��þٴ����ԧ㨨��͡����ٻ�ͧ�����˹ѡ�� ���§�٧���§��� ����鹨ѧ��� �����Ǩѧ��� ��ʹ�������ش��硹��¡�������ѧ��þٴ����Ӥѭ �
�������ҹ�����駷������ ��ͧ����¡�ý֡���� ��ä���Ƿ� ��û�ء��������֡�ͧ���ͧ����դ�������֡������͵����鹨�ԧ �� �֧������ö���·ʹ���ҧ�ժ��Ե���������ѧ�Դ��������֡����µ����
�դ�������Ҩ����������
����Ҿٴ�����ҷ�ҹ���� �������� �����ͧ����ҹ�оٴ ���Ҿٴ�����ҷ�ҹ���� �������� ����ͧ����ҹ�ٴ������Ҿٴ�����ҷ�ҹ���� ��������֡��� ����ͧ����ҹ�ٴ�
��������֡����ԧ��������к�������� ���ٴ�������繤���������� ��������Ѻ��������������ѷ�Ҩҡ���ѧ������ѹ�Ҵ
��ѡ�ٴ������������ѡ�������������ҧ���� ���ͧ���ѡ��ʵ� �Ǻ������������������Ƿҧ ���Ъ���ʹѺʹع����繢ͧ�����
������ѡ��������㹢�з��ٴ ��������ͧʹѺʹع����������¢ͧ���ٴ���Ъ��¼١�Ѵ㨼��ѧ�������
��ԡ���ҷ���Դ��� ��м��ٴ�к�������� ��ͼ��ٴ�˹���� ���ѧ�������
��ԡ���ҷ���Դ��� ��м��ٴ�ٴ�ҡ������ԧ� ��ͼ��ٴ����˹���� ���ѧ��º��Ժ
㹡�þٴ ��Ҩ֧�ٴ���ҧ�Һ���º���������������� ��ͧ�ʹ����������֡���������ŧ� ����¢�鹵��è٧� ���ͪѡ�٧�����ѧ������������仡Ѻ��Ҩ��֧�ش�ش�ʹ�ͧ�ع�þ���
เท่านั้นแต่ต้องมีคุณสมบัติของผู้ที่อ่านเป็นด้วยจึงจะทำให้การอ่านนั้นได้ความหมายได้อรรถรส ตรงตามจุดมุ่งหมายของผู้เขียน และลักษณะของผู้ที่อ่านเป็นนั้น ถือว่าเป็นผู้อ่านที่มี ประสิทธิภาพในการอ่านลักษณะของผู้ที่อ่านเป็น
๑. อ่านแล้วรู้เรื่องราวได้ตลอดแจ่มแจ้ง คือ อ่านแล้วจับใจความของเรื่องที่อ่านได้ตลอด
ทั้งเรื่อง ไม่ใช่รู้เพียงบางส่วน นอกจากนั้นต้องเข้าใจความหมายในเนื้อหาของเรื่องที่อ่านได้
ถูกต้องด้วย
๒. ได้รับรสชาติจากการอ่าน หมายถึง เมื่ออ่านเรื่องใดก็ตามย่อมเกิดความซาบซึ้ง ตามเนื้อหา สำนวนและวิธีการประพันธ์นั้น ๆ เกิดอารมณ์ร่วมและมองเห็นภาพพจน์ ตามที่ผู้ประพันธ์บรรยาย
๓. วินิจฉัยคุณค่าของหนังสือที่อ่านได้ว่า มีคุณค่าหรือประโยชน์แง่ใด มีคุณค่ามากน้อย เพียงใด หรือควรให้ความสนใจมากน้อยเพียงใด หนังสือใดเหมาะสมกับบุคคลประเภทใด เป็นต้น
๔. รู้จักนำสิ่งที่เป็นประโยชน์จากหนังสือที่อ่านมาใช้ได้เหมาะสมกับสถานการณ์ หนังสือทุกเรื่องที่อ่านย่อมมีคุณค่า มากบ้างน้อยบ้างในแง่ต่าง ๆ การรู้จักวินิจฉัยและรู้จัก ค้นหาสิ่งที่เป็นประโยชน์จากหนังสือที่อ่านนำมาใช้ได้เหมาะสม เป็นวิธีการอย่างหนึ่ง ของการรับสารที่มีประสิทธิภาพ
๕. รู้จักเลือกหนังสือที่อ่านได้เหมาะสมตามความต้องการในแต่ละโอกาส หรือรู้จัก เลือกหนังสืออ่านได้ตรงตามความมุ่งหมายนั่นเอง
ประเภทของการอ่าน
การอ่านแบ่งออกเป็น ๒ ประเภท คือ อ่านออกเสียง และ อ่านในใจ
การอ่านออกเสียง หมายถึง การอ่านที่ผู้อื่นสามารถได้ยินเสียงอ่านด้วยการอ่าน ออกเสียงมักไม่นิยมอ่าน เพื่อการรับสารโดยตรง เพียงคนเดียว เว้นแต่ในบางครั้งเราอ่าน บทประพันธ์เป็นท่วงทำนองเพื่อความไพเราะเพลิดเพลินส่วนตัว แต่ส่วนใหญ่แล้ว การอ่านออกเสียงมักเป็นการอ่านให้ผู้อื่นฟัง การอ่านประเภทนี้มีหลายโอกาสคือ
๑. การอ่านออกเสียงเพื่อบุคคลในครอบครัวหรือผู้ที่คุ้นเคย
เป็นการอ่านที่ไม่เป็นทางการ การอ่านเพื่อบุคคลในครอบครัว เช่น อ่านนิทาน หนังสือพิมพ์ ข่าว จดหมาย ใบปลิว คำโฆษณา ใบประกาศ หนังสือวรรณคดีต่าง ๆ เป็นการอ่านสู่กันฟัง หรืออ่านให้เพื่อนฟัง อ่านให้คนบางคนที่อ่านหนังสือไม่ออก หรือมองไม่เห็นฟัง เป็นต้น
๒.การอ่านออกเสียงที่เป็นทางการหรืออ่านในเรื่องของหน้าที่การงาน
เป็นการอ่านที่เป็นทางการ มีระเบียบแบบแผนเป็นการอ่านที่รัดกุมกว่าการอ่านออกเสียง เพื่อบุคคล ในครอบครัวหรือผู้ที่คุ้นเคย เช่น การอ่านในห้องเรียน อ่านที่ประชุม อ่านรายงาน อ่านในพิธีเปิดงาน อ่านคำปราศรัย อ่านสารในโอกาสที่สำคัญต่าง ๆ การอ่านของสื่อมวลชน เป็นต้น
การอ่านออกเสียงให้ผู้อื่นฟัง จะต้องอ่านให้ชัดเจนถูกต้องได้ข้อความครบถ้วนสมบูรณ์ มีลีลาการอ่าน ที่น่าสนใจและน่าติดตามฟังจนจบ
จุดมุ่งหมายในการอ่านออกเสียง
๑. เพื่อให้อ่านออกเสียงได้ถูกต้องตามอักขรวิธี
๒. เพื่อให้รู้จักใช้น้ำเสียงบอกอารมณ์และความรู้สึกให้สอดคล้องกับเนื้อหาของเรื่อง ที่อ่าน
๓. เพื่อให้เข้าใจเรื่องที่อ่านได้ถูกต้อง
๔. เพื่อให้ผู้อ่านและผู้ฟังมีความรู้ความเข้าใจเนื้อเรื่องที่อ่านได้ชัดเจน
๕. เพื่อให้ผู้อ่านและผู้ฟังเกิดความเพลิดเพลิน
๖. เพื่อเป็นการรับสารและส่งสารวิธีหนึ่ง
หลักการอ่านออกเสียง
๑. อ่านออกเสียงให้ถูกต้องและชัดเจน
๒. อ่านให้ดังพอที่ผู้ฟังได้ยินทั่วถึง
๓. อ่านให้เป็นเสียงพูดโดยธรรมชาติ
๔. รู้จักทอดจังหวะและหยุดหายใจเมื่อจบข้อความตอนหนึ่ง ๆ
๕. อ่านให้เข้าลักษณะของเนื้อเรื่อง เช่น บทสนทนา ต้องอ่านให้เหมือนการสนทนากัน
อ่านคำบรรยาย พรรณนาความรู้สึก หรือปาฐกถาก็อ่านให้เข้ากับลักษณะของเรื่องนั้น ๆ
๖. อ่านออกเสียงและจังหวะให้เป็นไปตามเนื้อเรื่อง เช่น ดุหรือโกรธ ก็ทำเสียง แข็งและเร็ว ถ้าเป็นเรื่องเกี่ยวกับคร่ำครวญ อ้อนวอน ก็ทอดเสียงให้ช้าลง เป็นต้น
๗. ถ้าเป็นเรื่องร้อยกรองต้องคำนึงถึงสิ่งต่อไปนี้ด้วย
๗.๑ สัมผัสครุ ลหุ ต้องอ่านให้ถูกต้อง
๗.๒ เน้นคำรับสัมผัสและอ่านเอื้อสัมผัสใน เพื่อเพิ่มความไพเราะ
๗.๓ อ่านให้ถูกต้องตามจังหวะและทำนองนิยม ตามลักษณะของร้อยกรองนั้น ๆ
ยังมีการอ่านออกเสียงอีกประการหนึ่ง การอ่านทำนองเสนาะ เป็นลักษณะการอ่าน ออกเสียง ที่มีจังหวะทำนองและออกเสียงสูงต่ำเพื่อให้เกิดความไพเราะ การอ่านทำนอง เสนาะนี้ผู้อ่านจะต้องเข้าใจลักษณะบังคับของคำประพันธ์แต่ละชนิดและรู้วิธีอ่านออกเสียง สูงต่ำ การทอดเสียง การเอื้อนเสียง ซึ่งเป็นลักษณะเฉพาะของคำประพันธ์ชนิดต่าง ๆ ด้วย การอ่านทำนองเสนาะนี้ เป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่สืบทอดกันมาช้านาน ซึ่งเป็นสิ่งที่คนไทย ทุกคนควรภูมิใจและรักษาวัฒนธรรมล้ำค่านี้ไว้เพื่อถ่ายทอดสืบต่อกันไปชั่วลูกชั่วหลาน
หลักการอ่านทำนองเสนาะ
๑. ศึกษาลักษณะบังคับของคำประพันธ์แต่ละชนิดที่อ่านให้เข้าใจแจ่มแจ้ง
๒. อ่านให้ถูกต้องตามลักษณะของคำประพันธ์ชนิดนั้น ๆ เช่น การแบ่งวรรค บทสัมผัส
การออกเสียงสูงต่ำ
๓. อ่านออกเสียงให้ถูกต้อง ชัดเจน
๔. ใช้น้ำเสียงที่เหมาะสมกับบทบาทเนื้อเรื่องที่อ่าน บทโกรธ บทเศร้า ต้องรู้จักใช้เสียง
ให้ผู้ฟัง เกิดอารมณ์คล้อยตาม
๕. คำนึงถึงความไพเราะและท่วงทำนองและคำประพันธ์นั้น ๆ โดยการทอดจังหวะ
เอื้อนเสียง เน้นเสียง เป็นต้น
การอ่านในใจ
การอ่านใจในถือว่าเป็นการอ่านเพื่อพัฒนาตนเองในด้านต่าง ๆ อันได้แก่
- พัฒนาด้านความรู้ คือ ได้ทั้งความรู้รอบตัวและความรู้เฉพาะด้าน
- พัฒนาด้านอารมณ์ ช่วยให้เกิดความเพลิดเพลิน บันเทิงใจคลายความขุ่นมัวต่าง ๆ
- พัฒนาคุณธรรม การมีคุณธรรมย่อมเกิดมาจากความจรรโลงใจซึ่งได้จากการอ่าน หนังสือประเภทธรรมะ ชีวประวัติ สารคดี ฯลฯ
การอ่านในใจจึงเป็นวิธีการศึกษาอย่างหนึ่ง เพื่อเรียนรู้และเข้าใจประสบการณ์ใหม่ ๆ ซึ่งช่วยให้มนุษย์เกิดการปรับตัวเพื่อการดำรงชีวิตอย่างเป็นสุข