อีกหนึ่งบทความ มุมมองอีกด้านหนึ่งของประวัติศาสตร์ไทย สงครามประหลาด ไทย-พม่า แย่งกันแพ้!!...
Posted by ประวัติศาสตร์ สยาม on Wednesday, September 30, 2015
ในศึกอะแซหวุ่นกี้ ถึงกองทัพเมืองเหนือของเจ้าพระยาจักรีและเจ้าพระยาสุรสีห์น้องชายต้องล่าถอยออกจากพิษณุโลก แต่ก็สามารถต้านทานได้นานกว่า 4 เดือน สร้างความเสียหายให้ทัพพม่าไม่น้อย
แถมทัพตะวันออกที่ไล่ตามติดตามเจ้าพระยาจักรีไป ก็ตกหลุมพลางถูกละลายทิ้งเกือบหมด เหลือหนีตายข้ามโขงไปเชียงแสนไม่เท่าไหร่
ทัพเจ้าพระยาจักรีที่ถอยไปได้ไปตั้งหลักที่หล่มเก่า เพชรบูรณ์ อันมีเสบียงบริบูรณ์ พักนึงก็วกกลับมาเกาะติดแนวหลังอะเเซหวุ่นกี้แล้ว
ผิดกับทัพพม่าที่ต้องกระจายกำลังเพราะขาดเสบียง เส้นทางลำเลียงที่มาจากเชียงใหม่ก็ไม่มีอีกแล้ว
อีกทังกองทัพหลวงของสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีที่ตั้งมั่นอยู่ปากน้ำพิงยังไม่ได้รับความบอบช้ำพร้อมรับศึก รวมถึงเส้นทางลำเลียงเสบียงยังอยู่ในมือ ศึกนี้ถึงพระเจ้ามังระไม่สิ้นพระชนม์กระทันหันจนอะแซหวุ่นกี้ต้องถอยทัพกลับ ผมก็ยังมองไม่ออกเลยว่าเขาจะชนะทัพกรุงธนบุรีได้ยังไง
���� �������ѧ�� ��ѵ������� ����ͷç���Ѻ���ǡ�� ��С���͡�Ҫ ��駵���� ����Тͧ���� �����ҵҡ�Թ � ��ا������ ��ç�ҧἹ��������������ա �ç�ô���������ͧ����¡�Ѿ��������㹻� � . � .1767 (�.�.2310) �ͧ�Ѿ����¡����Ҷ֧ �Ӻźҧ��� ���ͧ��طû�ҡ�� �������ҧ��ȵ��ѹ���ͧ��ا������ ���١���稾����ҵҡ�����Ѻ� ����;��������֡ʧ�����Ѻ�չ���� �������ѧ�����觡ͧ�Ѿ����ա��ѧ�Ũӹǹ 5,000 �� ����ҵ����ա㹻� � . � .1774 (�.�.2317) �ͧ�Ѿ���ҷ�� �ҧ��� �Ҫ���ն١�ͧ�Ѿ��������騹�Ҵ�ʺ�§����� ��������������ͧ͡�Ѿ���稾����ҵҡ�Թ
��������繡�þٴ �Թ������ԧ�Թ� �ҡ�оٴ��� ��� �ҡ���稾����ҵҡ�Թ���������ѧ��þ��� ����������������� �������ԧ���� �ç��������Ե���þ��� ���о��ͧ�� �ç ��ͧ�����������Ҥ��¹������Ÿ��� ���þ�����������§��� � оѹ�����觡��ҷ����� �ͧ��ѧ�ͧ���ҷ���ҵ�駷Ѿ������ҭ�����ա�١�����Ѻ� ��������ѧ������ç��ͷ�͵�ͤ���������� � ���駹�� �ç�����������ҵ����ա �ѧ���������Ҥ� � . � .1775 (�.�.2318) �������ѧ�зç�觵����� ��������� � (Maha Thihathura) ���ͷ��㹻���ѵ���ʵ�������¡��� ������蹡�� ¡�Ѿ ��� �˭����ش����¡�ا�������ҵ��� ������蹡���դ����դ����ͺ㹡�úѭ�ҡ��ú�����ҧ���ҡѺ�չ �������ö��Һ�����ǡ�ͭ����ء����ҵ�͵�ҹ���� ������蹡��¡�Ѿ����ҷҧ��ҹ�������� ( �ѧ��Ѵ�ҡ ) �����Թ�Ѿ������ѧ���ͧ��ɳ��š �Ѿ���ҵ������ͧ�Ԫ�� ������ͧ��⢷�� �ҡ����ͺ�ǹ����Ҫ������ͧ�Ԫ���ͧ�� ������蹡�����������¡ ��Ҿ����������� ������ͧ��ɳ��š ��� � ��������� � ����ʴ���������� ��Ҿ����������� �դ��������ҭ����索Ҵ��觹ѡ ��з��ͧ�Ѿ���ҵ���������ͧ��ɳ��š��� ��Ҿ���Ҩѡ�������Ҿ�������������ѭ�ҡ�� �������ͧ�ѹ���ͧ��ɳ��š������ö �ͧ�Ѿ������ö��ҹ�ҹ��������ͧ������������ 4 �� �·������������ö�վ�ɳ��š������� ������蹡�����Թ�Ե���Ѿ���������ö㹡���֡�ͧ��Ҿ���Ҩѡ�� ���յ��ͧ�Ѿ����� �ͧ����ᵡ����¤��� ������蹡��֧�Դ��͢;����ʹ�˹����Ҿ���Ҩѡ�� ����;��ѹ������蹡��������������ԭ¡��ͧ��Ҿ���Ҩѡ�� ����й����������ѧ�ѡ�ҵ����騧�� ������蹡�������Ƿӹ����ҵ������˹����Ҿ���Ҩѡ�ը����繡�ѵ���� ������蹡���դ�������ط���㨷�����Ǥӷӹ���蹹���ҡ�������˹ ������þ��٨���� �����ҧ�á���㹢�й��������蹡���������� 72 ������ 㹢�� ��� ��Ҿ���Ҩѡ����������§ 39 �� ����ͧ���������蹡�����Ƿӹ���蹹���Ҩ�繡� �غ�� (�� �ط�� ) �����ѧ��������稾����ҵҡ�Թ�Ѻ��Ҿ���Ҩѡ���Դ�����Թ�˹��ŧ㨵�͡ѹ ������ѧ�Դ�Ŵѧ���Դ���з�����稾����ҵҡ�Թ �����Ҿ���Ҩѡ���ѧ�������������ѹ㹡���֡��ҧ� ����Դ���� ���� ���� ��
เผยแพร่เมื่อ 03-08-2022 ผู้ชม 594
[16.5212962, 97.4942877, สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช (ตอน 3) “ศึกอะแซหวุ่นกี้”]
หลังจากเมืองเชียงใหม่แตก พระเจ้ามังระ ทรงเดือดดาลเป็นอย่างยิ่ง แผนการรวบแผ่นดินไทยให้เป็นส่วนหนึ่งของพม่าต้องพังทลายลง ทรงบัญชาให้อะแซหวุ่นกี้ แม่ทัพมือหนึ่ง ยกทัพเข้ามาทางด่านแม่ละเมา เมืองตาก แต่การบุกจากด้านเหนือจะต้องผ่านหัวเมืองสำคัญหลายเมือง และเมืองที่เป็นอุปสรรคต่อทัพพม่ามากที่สุดก็คือพิษณุโลก
อะแซหวุ่นกี้ยกกองทัพกำลังพลราวสามหมื่นห้าเข้าล้อมเมืองพิษณุโลกทุกทิศทุกทาง
เมืองพิษณุโลกในขณะนั้นมีเจ้าพระยาจักรีและเจ้าพระยาสุรสีห์ฯ สองพี่น้อง เป็นผู้สำเร็จราชการดูแลอยู่ ทั้งสองได้ทำการต่อสู้ปกป้องเมืองอย่างสามารถ พระราชพงศาวดารบันทึกไว้ว่า เจ้าพระยาทั้งสองผลัดกันนำทัพออกจากกำแพงเมืองเข้าตีค่ายพม่าอย่างดุเดือด ไม่ต่ำกว่าสิบครั้ง แต่ก็ไม่สำเร็จ
เมืองพิษณุโลก ถูกล้อมเป็นเวลายาวนาน ทำให้ขาดเสบียงอาหาร แม้กองทัพกรุงธนบุรีจะพยายามส่งเสบียงลำเลียงขึ้นไป แต่ก็ถูกทหารพม่ามาสกัดตัดเอาไปได้เสียกลางทางทุกครั้ง ชาวพิษณุโลกจำนวนประมาณหนึ่งหมื่นคนจึงเริ่มเสียชีวิตเพราะขาดอาหาร
สมเด็จพระเจ้าตากสินจึงตัดสินพระทัยนำกองทัพเรือหลวงจากกรุงธนบุรีเข้าตีกองทัพพม่าที่ล้อมเมืองพิษณุโลก โดยยกทัพเข้าระดมตีค่ายพม่าทางด้านตะวันออกแบบสายฟ้าแลบในเวลากลางดึก และรบกันอย่างชุลมุนจนถึงเช้า แต่ก็ยังตีหักค่ายพม่าไม่ได้ จำต้องล่าถอยกลับออกมา
สองวันต่อมา กองทัพใหญ่ของพม่ารุกไล่มาเข้าตีค่ายกองทัพหลวงบ้าง โดยได้ทุ่มสรรพกำลังทั้งหมดตั้งใจเอาชนะให้ได้ และสามารถตีค่ายไทยจนแตก แต่สมเด็จพระเจ้าตากสินก็ทรงใช้พระแสงดาบนำหน้าไล่ฟาดฟันพม่าจนกระทั่งชิงเอาค่ายกลับคืนมาได้ แล้วรับสั่งว่าต้องทิ้งค่ายโดยด่วน ให้พยายามรวบรวมอาวุธที่ตกค้าง โดยเฉพาะอย่างยิ่งปืนใหญ่จำนวนมาก ถอยร่นทัพหลวงลงมาตั้งค่ายแห่งใหม่ที่เมืองพิจิตรแทน
จะเห็นได้ว่า กองทัพอะแซหวุ่นกี้ทัพนี้เก่งฉกาจนัก เพราะมีแม่ทัพฝีมือดีหลายคน โดยเฉพาะอย่างยิ่งน้องชายของอะแซหวุ่นกี้ และแม่ทัพนามว่ากะละโบ่ ซึ่งประวัติศาสตร์บันทึกไว้ว่าเป็นผู้มีฝีมือสูงส่งยิ่ง ดังนั้น แม้สมเด็จพระเจ้าตากสิน เจ้าพระยาจักรี และเจ้าพระยาสุรสีห์ฯ จะผนึกกำลังกัน ก็ยังไม่สามารถเอาชนะได้
กลยุทธ์การศึกของอะแซหวุ่นกี้ก็ลึกล้ำ โดยได้ส่งทัพใต้อีกทัพเข้ามาทางด่านสิงขร ประจวบคีรีขันธ์ รุกขึ้นมาทางเพชรบุรีเพื่อจะเข้าตีกรุงธนบุรี ในขณะที่ทัพหลวงทั้งหมดต้องยกขึ้นไปช่วยเมืองพิษณุโลก เมื่อสมเด็จพระเจ้าตากสินทรงทราบข่าวว่าทหารพม่าบุกเข้ามาทางใต้ถึงเพชรบุรี จึงได้แบ่งกำลังทหารจากกองทัพหลวงบางส่วนให้รีบเร่งรุดลงมาปกป้องพระนคร ในขณะที่ทัพใหญ่ก็ไม่กล้ารุกขึ้นเหนือ เพราะพะวงศึกทางใต้
เจ้าพระยาจักรีและเจ้าพระยาสุรสีห์ฯ เห็นว่าประชาชนเริ่มทยอยกันขาดอาหารตาย จึงทูลขอพระบรมราชานุญาตถอนกำลังออกจากเมืองพิษณุโลก วันที่จะทิ้งเมือง เจ้าพระยาจักรีได้ตั้งปืนใหญ่ยิงกราดไปยังทหารพม่าอยู่ตลอดเวลา เพื่อกันให้ประชาชนอพยพออกจากเมืองได้อย่างปลอดภัย โดยมีทหารกองหน้าฝีมือดีคอยตีทหารพม่าเพื่อเปิดทาง และใช้เวลาย่ำค่ำสามทุ่มเป็นฤกษ์ในการเริ่มอพยพ
หลังจากทหารไทยถอยทัพ พม่าก็บุกเข้ายึดภายในตัวเมืองพิษณุโลกได้อย่างเด็ดขาด อะแซหวุ่นกี้สั่งเผาเมืองให้สิ้น ไฟลุกโชติช่วงสว่างราวกับกลางวันอยู่ตลอดคืน แต่เป็นที่น่าประหลาดใจว่าวิหารพระพุทธชินราชไม่ไหม้ไฟแม้แต่น้อย ในขณะที่ภายในบริเวณวัดพระศรีรัตนมหาธาตุราบเรียบเป็นหน้ากลอง
เมื่อได้เมืองพิษณุโลก อะแซหวุ่นกี้เตรียมยกทัพต่อเนื่องลงมายังนครสวรรค์ และตั้งเป้ายึดกรุงธนบุรี โดยประกบกับทัพใต้ที่ยกมาทางเพชรบุรี ข่าวพิษณุโลกแตก และกองทัพหลวงพ่ายแพ้ สร้างความตระหนกให้กับชาวกรุงธนบุรีมาก เพราะถ้าทัพเหนือและทัพใต้ของพม่ามาถึง การจะตีเข้ากรุงธนบุรี ง่ายกว่ากรุงศรีอยุธยามาก เนื่องจากไม่มีกำแพงเมือง และขณะนั้นจีนก็เข็ดขยาดกับการบุกภาคเหนือของพม่าไปแล้ว ไม่สามารถมาช่วยเราได้อีก (แม่ทัพที่รบกับจีนก็คืออะแซหวุ่นกี้)
แต่แล้วปาฏิหาริย์ก็เกิดขึ้น ปรากฏว่าที่เมืองพม่า พระเจ้ามังระสิ้นพระชนม์อย่างกะทันหัน มีการผลัดเปลี่ยนพระเจ้าแผ่นดิน จึงมีท้องตราเรียกกองทัพพม่ากลับเมืองโดยด่วน อะแซหวุ่นกี้จึงรีบยกทัพกลับทันทีโดยออกไปทางด่านแม่ละเมา สงครามยุติแบบงวยงง แต่เป็นเรื่องดี มิฉะนั้น นึกภาพไม่ออกเลยว่า กองทัพไทยจะต้านทัพอะแซหวุ่นกี้ ที่กำลังฮึกเหิมไหวหรือไม่
การสงครามคราวนี้ต้องรบกับพม่าแต่เดือนอ้าย พ.ศ.2318 ถึงเดือนสิบ พ.ศ.2319 รวมเป็นเวลาถึงสิบเดือนจึงเลิกรบ
ขณะที่ไทยติดพันกับศึกอะแซหวุ่นกี้ ในปีเดียวกันนั้นเอง เจ้านครจำปาศักดิ์ได้กำเริบคิดเป็นกบฏ เมื่อเสร็จศึกกับพม่า สมเด็จพระเจ้าตากสินจึงมีรับสั่งให้เจ้าพระยาจักรีเป็นแม่ทัพบุกไปตีนครจำปาศักดิ์ และให้จับเจ้าเมืองประหารเสีย หลังปราบกบฏลาวสำเร็จ สมเด็จพระเจ้าตากสินทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งให้เจ้าพระยาจักรีเป็น “สมเด็จเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึก” (ผู้มีอำนาจสั่งการศึกเทียบเท่าพระมหากษัตริย์)
คำสำคัญ : พระเจ้าตากสินมหาราช, อะแซหวุ่นกี้
ที่มา : //www.facebook.com/doctorsom
รวบรวมและจัดทำข้อมูล : กาญจนา จันทร์สิงห์
สำนักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ มาหาวิทยาลัยราชภัฏกำแพงเพชร. (2565). สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช (ตอน 3) “ศึกอะแซหวุ่นกี้”. สืบค้น 5 กุมภาพันธ์ 2566, จาก //arit.kpru.ac.th/ap2/local/?nu=pages&page_id=2136&code_db=610001&code_type=TK001//arit.kpru.ac.th/ap2/local/?nu=pages&page_id=2136&code_db=610001&code_type=TK001