หากลืมกินยาคุมมากกว่า 2 วันขึ้นไป ควรรับประทานยาทันทีเมื่อนึกขึ้นได้ ส่วนยาเม็ดอื่นที่ลืมให้ทิ้งไป และรับประทานยาเม็ดต่อไปตามปกติ นอกจากนี้ ควรใช้การคุมกำเนิดรูปแบบอื่นจนกว่าจะกินยาหมดแผง เพื่อช่วยป้องกันโอกาสการตั้งท้อง และเนื่องจากการลืมกินยาคุมกำเนิดอาจเพิ่มโอกาสให้อสุจิเข้าไปผสมกับไข่และฝังตัวที่ผนังมดลูก อย่างไรก็ตาม ควรปรึกษาคุณหมอเพื่อขอคำแนะนำเพิ่มเติม หากเป็นผู้ที่ลืมกินยาคุมบ่อย ๆ เพื่อใช้วิธีการคุมกำเนิดแบบอื่น
ลืมกินยาคุม 1 วันจะท้องไหม
หากลืมกินยาคุมชนิดฮอร์โมนเดี่ยวและยาคุมชนิดฮอร์โมนรวม 1 วัน แล้วมีเพศสัมพันธ์แบบไม่ป้องกัน อาจไม่เพิ่มความเสี่ยงของการตั้งครรภ์ อย่างไรก็ดี ควรใช้วิธีคุมกำเนิดแบบอื่นเพื่อป้องกัน เช่น ถุงยางอนามัย เพราะการลืมกินยาคุม 1 วัน แม้จะหายไปเพียง 1 วันก็อาจเพิ่มโอกาสในการตั้งครรภ์ได้ ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับช่วงเวลาของการลืมกินยา เช่น หากลืมกินยาในช่วงสัปดาห์แรกหรือช่วงสุดท้ายความเสี่ยงของการตั้งครรภ์อาจเพิ่มสูงขึ้น เนื่องจากอาจเป็นช่วงเวลาที่ยาออกฤกษ์ ทำให้ประสิทธิภาพตัวยาดีขึ้นป้องกันการตั้งครรภ์
คือ ปัจจัยสำคัญอย่างหนึ่งที่ทำให้เกิดการตั้งครรภ์โดยไม่พร้อม เนื่องจากการรับประทานยาคุมกำเนิดให้ครบถ้วนและถูกต้องจะช่วยป้องกันการตั้งครรภ์ได้ แต่หากลืมกินยาคุมจะเพิ่มโอกาสให้ร่างกายตกไข่พร้อมรับการปฏิสนธิจากอสุจิได้มากขึ้น และนำไปสู่การตั้งครรภ์ อย่างไรก็ตาม ผู้ที่รับประทานยาคุมกำเนิดทุกวัน ก็ยังอาจตั้งครรภ์ได้ เนื่องจากวิธีคุมกำเนิดด้วยการรับประทานยาล้มเหลวร้อยละ 1-2 ต่อปี ทั้งนี้ อัตราการล้มเหลวทั้งหมดคิดเป็นประมาณร้อยละ 5 ต่อปี ซึ่งอัตราดังกล่าวรวมไปถึงผู้ที่ไม่ได้รับประทานยาคุมตามกำหนดอย่างสม่ำเสมอด้วยโอกาสเสี่ยงตั้งครรภ์อันเนื่องมาจากการลืมกินยาคุมกำเนิดนั้นขึ้นอยู่กับปัจจัย 3 ประการ ได้แก่ ช่วงเวลาที่ลืมกินยาคุม จำนวนยาคุมที่ลืมกิน และช่วงเวลาที่มีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้ป้องกันระหว่างที่ลืมกินยาคุม นอกจากนี้ ช่วงที่ร่างกายปลอดฮอร์โมน (Hormone-Free Interval) ถือเป็นช่วงที่เสี่ยงตกไข่ได้มากที่สุด โดยภาวะร่างกายปลอดฮอร์โมนเกิดจากเริ่มกินยาคุมกำเนิดแผงใหม่ช้าหรือไม่ได้กินยาคุมกำเนิดในช่วง 3 สัปดาห์แรกของการใช้ยา
ทำอย่างไรเมื่อลืมกินยาคุม
โดยทั่วไปแล้ว ยาคุมกำเนิดแบ่งเป็น 2 ชนิด ได้แก่ ยาเม็ดคุมกำเนิดแบบฮอร์โมนรวม (Combined Pill) ซึ่งผสมฮอร์โมนสังเคราะห์เอสโตรเจนและโปรเจสเตอโรน และยาเม็ดคุมกำเนิดแบบฮอร์โมนตัวเดียว (Progesterone-Only Pill) ซึ่งผสมฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนเพียงอย่างเดียว ผู้ที่ลืมกินยาคุมกำเนิด ควรปฏิบัติตามคำแนะนำตามประเภทยาเม็ดคุมกำเนิดที่ใช้อยู่ ดังนี้
สิ่งที่ควรทำสำหรับผู้ที่รับประทานยาคุมแบบฮอร์โมนรวม ผู้ที่รับประทานยาเม็ดคุมกำเนิดแบบฮอร์โมนรวมและลืมกินยานั้น ควรปฏิบัติตัวตามคำแนะนำในการใช้ยาตามแต่กรณี ดังนี้
- ผู้ที่ลืมกินยาคุมจำนวน 1 เม็ด หากลืมกินยาคุมเม็ดใดเม็ดหนึ่งบนแผงไปเพียง 1 เม็ด หรือเริ่มกินยาคุมแผงใหม่ช้าไป 1 วัน ยังไม่ถือว่าเสี่ยงตั้งครรภ์ ควรปฏิบัติ ดังนี้
- รับประทานยาคุมกำเนิดเม็ดล่าสุดที่ลืมกินทันทีที่นึกขึ้นได้ ซึ่งอาจต้องรับประทานยาคุมกำเนิด 2 เม็ดภายในวันเดียว
- รับประทานยาคุมกำเนิดเม็ดที่เหลือตามปกติ
- ผู้ที่ลืมกินยาคุมจำนวน 2 เม็ด หรือมากกว่านั้น หากลืมกินยาคุมเม็ดใดเม็ดหนึ่งบนแผง เป็นจำนวน 2 เม็ดหรือมากกว่านั้น หรือเริ่มกินยาคุมแผงใหม่ช้ากว่า 2 วันขึ้นไป (ช้ากว่า 48 ชั่วโมงหรือมากกว่านั้น) อาจเสี่ยงตั้งครรภ์ ควรปฏิบัติ ดังนี้
- รับประทานยาคุมกำเนิดเม็ดล่าสุดที่ลืมกินทันที ซึ่งอาจต้องรับประทานยาคุมกำเนิด 2 เม็ด ภายในวันเดียว
- ไม่ต้องรับประทานยาคุมเม็ดอื่นที่ลืมกินไปก่อนหน้านั้น
- รับประทานยาคุมกำเนิดเม็ดที่เหลือตามปกติ
- หากลืมกินยาคุมเม็ดที่อยู่ในช่วงสัปดาห์ที่สามบนแผง (เม็ดที่ 15-21) ไม่ต้องรับประทานยาคุมเม็ดที่ไม่ได้ผสมฮอร์โมน (Pill Free Interval) ซึ่งนับตั้งแต่เม็ดที่ 22 ไปจนครบ 28 เม็ด และเริ่มกินยาคุมกำเนิดแผงใหม่ในวันถัดไป
- เลี่ยงการมีเพศสัมพันธ์ หรือสวมถุงยางอนามัยเมื่อต้องสอดใส่ จนกว่าจะกลับมารับประทานยาคุมกำเนิดวันละ 1 เม็ดตามปกติเป็นเวลา 7 วัน
- ใช้ยาคุมฉุกเฉินในกรณีที่ลืมกินยาคุมเม็ดที่อยู่ช่วงสัปดาห์ที่หนึ่งบนแผงและมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้ป้องกันก่อนหน้านั้น 7 วัน
สิ่งที่ควรทำสำหรับผู้ที่รับประทานยาคุมแบบฮอร์โมนตัวเดียว ปัจจัยสำคัญอีกอย่างสำหรับผู้ที่รับประทานยาเม็ดคุมกำเนิดแบบฮอร์โมนตัวเดียว คือพิจารณาว่ายาคุมที่รับประทานนั้นเป็นดีโซเจสตรีล (Desogestrel) หรือไม่ โดยดูจากส่วนผสมที่ระบุบนฉลากหรือใบคำแนะนำในการใช้ยา หรือสอบถามจากเภสัชกร หากลืมกินยาคุม ควรปฏิบัติตัวตามคำแนะนำในการใช้ยาตามแต่กรณี ดังนี้
- ผู้ที่ลืมกินยาคุมไม่เกิน 3 ชั่วโมง (หรือไม่เกิน 12 ชั่วโมง ในกรณีที่ยาคุมเป็นดีโซเจสตรีล) หากลืมกินยาคุมที่เป็นโปรเจสเตอโรนเพียงอย่างเดียว ภายในเวลาไม่เกิน 3 ชั่วโมง หรือลืมกินยาคุมที่เป็นดีโซเจสตรีล ภายในเวลาไม่เกิน 12 ชั่วโมง ยังไม่ถือว่าเสี่ยงตั้งครรภ์ ควรปฏิบัติ ดังนี้
- รับประทานยาคุมเม็ดล่าสุดที่ลืมกินทันทีที่นึกขึ้นได้
- รับประทานยาคุมเม็ดถัดไปตามเวลาปกติ ซึ่งอาจต้องรับประทานยาคุมกำเนิด 2 เม็ดภายในวันเดียว
- ผู้ที่ลืมกินยาคุมช้ากว่า 3 ชั่วโมง (หรือช้ากว่า 12 ชั่วโมง ในกรณีที่ยาคุมเป็นดีโซเจสตรีล) หากลืมกินยาคุมที่เป็นโปรเจสเตอโรนเพียงอย่างเดียว โดยลืมกินเป็นเวลามากกว่า 3 ชั่วโมง หรือลืมกินยาคุมที่เป็นดีโซเจสตรีลช้ากว่า 12 ชั่วโมง นับว่าเสี่ยงตั้งครรภ์ ควรปฏิบัติ ดังนี้
- รับประทานยาคุมกำเนิดทันทีที่นึกขึ้นได้ โดยรับประทานเพียงเม็ดเดียวเท่านั้นแม้จะลืมกินยาคุมเพียงเม็ดเดียวหรือมากกว่านั้น
- รับประทานยาคุมเม็ดถัดไปตามเวลาปกติ ซึ่งอาจต้องรับประทานยาคุมกำเนิด 2 เม็ด ภายในวันเดียว ได้แก่ ยาเม็ดที่กินชดเชยจากที่ลืมรับประทาน และยาเม็ดที่ต้องรับประทานตามปกติ ซึ่งไม่ก่อให้เกิดอันตรายใดๆ
- รับประทานยาเม็ดที่เหลือทุกวันตามเวลาปกติ
- เลี่ยงการมีเพศสัมพันธ์หรือใช้วิธีคุมกำเนิดอื่นๆ ร่วมด้วยเป็นเวลา 2 วันหลังจากต้องรับประทานยาคุมเม็ดที่ลืมกิน เนื่องจากยาคุมที่เป็นโปรเจสเตอโรนอย่างเดียวจะใช้เวลา 2 วันเพื่อสร้างมูกที่ปากมดลูกป้องกันอสุจิไม่ให้เข้าไปปฏิสนธิกับไข่ ทั้งนี้ เอกสารกำกับยาที่แนบมากับยาคุมอาจจะระบุให้สวมถุงยางอนามัยเมื่อมีเพศสัมพันธ์เป็นเวลา 7 วันหลังจากวันที่รับประทานยาคุมเม็ดที่ลืมกิน เนื่องจากยาจะใช้เวลาเจ็ดวันเพื่อออกฤทธิ์หยุดการตกไข่
- พิจารณาใช้ยาคุมฉุกเฉินในกรณีที่มีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้ป้องกันภายในช่วงสองวันหลังจากที่ลืมกินยาคุม หรือปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรร่วมด้วย
ถ้าลืมกินยาคุม1วันแบบ28เม็ดทำไง
- กรณี 28 เม็ด ให้ทิ้งเม็ดที่ไม่มีฮอร์โมนไปเลย และเริ่มกินยาคุมกำเนิดแผงใหม่ในวันถัดไปถ้าลืมกินยาคุม 1 วันต้องทำยังไง
ลืมกินยา 1 วัน>> รีบกินยาทันทีที่นึกได้ แล้วก็กินต่อไปตามเวลาเดิม ลืมกินยา 2 วัน >> กินยาคุม 2 เม็ดในวันที่จำได้ (เวลาเช้าและเย็น) และให้กินต่ออีก 2 เม็ด (เวลาเช้าและเย็น) ในวันต่อไป จากนั้นก็ให้กินตามปกติจนกว่าจะหมดแผง โดยเดือนนั้นควรใช้ถุงยางอนามัยควบไปด้วยนะลืมกินยาคุม1วันเป็นไรไหม
ผู้ที่ลืมกินยาคุมจำนวน 1 เม็ด หากลืมกินยาคุมเม็ดใดเม็ดหนึ่งบนแผงไปเพียง 1 เม็ด หรือเริ่มกินยาคุมแผงใหม่ช้าไป 1 วัน ยังไม่ถือว่าเสี่ยงตั้งครรภ์ ควรปฏิบัติ ดังนี้ รับประทานยาคุมกำเนิดเม็ดล่าสุดที่ลืมกินทันทีที่นึกขึ้นได้ ซึ่งอาจต้องรับประทานยาคุมกำเนิด 2 เม็ดภายในวันเดียว รับประทานยาคุมกำเนิดเม็ดที่เหลือตามปกติลืมกินยาคุมได้กี่ชั่วโมง
การรับประทานยาเม็ดแรกภายใน 72 ชั่วโมง หลังการมีเพศสัมพันธ์ดังกล่าวตามด้วยยาเม็ดที่สอง จะให้ประสิทธิภาพในการป้องกันการตั้งครรภ์ได้ 75% แต่หากเริ่มยาภายใน 24 ชั่วโมง หลังการมีเพศสัมพันธ์ จะให้ประสิทธิภาพในการป้องกันการตั้งครรภ์เพิ่มขึ้นเป็น 85% ดังนั้นจึงควรรับประทานยาเม็ดแรกหลังการมีเพศสัมพันธ์ให้เร็วที่สุด