ขุนช้าง-ขุนแผน
เป็นวรรณกรรมอมตะไทยมาช้านาน ตามประวัติกล่าวว่านักขับเสภาครั้งกรุงศรีอยุธยาเป็นผู้แต่ง ( เสภาคือหนังสือกลอนโบราณ ที่นำเอานิทานมาแต่งเป็นกลอนสำหรับขับลำนำ ) แต่เหลือมาถึงกรุงรัตนโกสินทร์บางตอน พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศล้านภาลัย รัชกาลที่ 2 จึงโปรดให้เหล่ากวีในพระราชสำนักแต่งขึ้นใหม่ รวมทั้งพระองค์ท่านเองทรงพระราชนิพนธ์ ตอน
"พลายแก้วเป็นชู้กับนางพิม" ตอน "ขุนแผนขึ้นเรือนขุนช้าง" และตอน "เข้าห้องแก้วกิริยาและพาวันทองหนี" รัชกาลที่ 3 ทรงพระราชนิพนธ์ตอน "ขุนช้างตามวันทอง" บรมครูสุนทรภู่แต่งตอน "กำเนิดพลายงาม" ต่อมาครูแจ้งในรัชกาลที่ 4 แต่งตอน "กำเนิดกุมารทอง" ตอน "ขุนแผน พลายงามแก้พระท้ายน้ำ" และตอน "ขุนแผน พลายงามสะกดเจ้าเมืองเชียงใหม่"
����Ңͧ����ͧ ����ǡѹ����繨�ԧ����Էҹ��鹺�ҹ �Դ�����Ѫ������稾�����ҸԺ�շ�� 2 �����ҧ �.�. 2034 -2072 ���稾�����ҸԺ�շ�� 2 �١���صԾ�й���������� "��оѹ���" ��������ͧ�����紻���ѵ���ʵ���·�ʧ�����Ѻ��§���������ҹ��ҧ ��������Ҽ١��ҡѺ�Զժ��Ե�ͧ������ͧ�ؾ�ó��Сҭ������ ���С�êԧ�ѡ�ѡ��ҷ�ͧ 1 ˭ԧ 2 ��� ��� �ҧ�������������ҧ�ѹ�ͧ �عἹ���;������ ��Тع��ҧ ��ö�ʷҧ��ҹ������������� ���Զժ��Ե�Ѳ������ͧ���ؤ���¹�� ������ó���������Ҩ��֧�ء�ѹ���
เรื่องย่อ
เรื่องขุนช้างขุนแผน��¹�����������çเรื่องจริง ตามหนังสือคำให้การชาวกรุงเก่า กล่าวว่า มีกษัตริย์ใน สมัยกรุงศรีอยุธยาพระองค์หนึ่ง ทรงพระนามว่า พระพันวษา ครั้งหนึ่งเกิดสงครามกับนครเชียงใหม่
เนื่องจากพระเจ้าโพธิสารราชกุมาร เจ้าเมืองเชียงใหม่ ไม่ชอบที่พระเจ้ากรุงศรีสัตนาคนหุตลานช้าง มาเป็นมิตรกับอยุธยา จึงยกทัพมาแย่งชิงพระธิดาแห่งลานช้างไป พระพันวษาทรงพระพิโรธ จึงมีราชโองการสั่งให้เตรียมทัพและตรัสกับพระหมื่นศรีมหาดเล็ก ให้เลือกทหารที่มีฝีมือมารบ ซึ่งในบัดนั้นผู้ที่จะเก่งกล้าเกินกว่าขุนแผนนั้นไม่มี แต่พระหมื่นศรีมหาดเล็กทูลพระพันวษาว่า ขุนแผนยังอยู่ในคุก พระพันวษาก็ทรงระลึกได้ถึงขุนแผน���١�ͧ������㹤ء จึงทรงพระกรุณาโปรดให้ขุนแผนพ้นโทษโดยเร็ว และแต่งตั้งขุนแผนเป็นแม่ทัพออกรบ
ก่อนที่ขุนแผนจะออกรบได้แวะที่เมืองพิจิตร เพื่อรับดาบและม้าวิเศษประจำตัวขุนแผน (ดาบฟ้าฟื้นและม้าสีหมอก) ที่ฝากไว้กับพระพิจิตร และขุนแผนก็สามารถตีกองทัพเชียงใหม่จนแตกพ่าย ในคำให้การชาวกรุงเก่า มีเรื่องขุนช้างขุนแผนปรากฏอยู่เท่านี้ เห็นได้ว่าไม่ตรงกับเรื่องขุนช้างขุนแผนที่เราขับเสภากันอยู่ เพราะเรื่องนี้นำมาเล่าเป็นนิทานนานมาแล้วและยังแต่งเป็นกลอนเสภาอีก สันนิษฐานได้ว่าคงมีการตกแต่งเรื่องให้แปลกสนุกสนานและยาวยิ่งขึ้น
�ع��ҧ�عἹ
� ���ͧ�ؾ�ó����
����Ƕ֧��ͺ���������ͺ���� ��� ��ͺ���Ǣͧ�ع�þž����Ѻ�Ҫ��÷��� ������Ҫ��� �ҧ�ͧ������ ���١��´��¡ѹ���� ������� ��ͺ���Ǣͧ�ع����Ԫ��
���ɰ��˭�ͧ���ͧ�ؾ�ó���� �Ѻ�Ҫ����繹�¡ͧ�����ҧ�͡ ����Ҫ��� �ҧ�ͧ ���١��ª��� �ع��ҧ ��������ҹ������Դ ��Ф�ͺ���Ǣͧ�ѹ���¸� �繾�ͤ�� ����Ҫ��� ��ջ�Шѹ ���١����ٻ��ҧ˹�ҵҧ�������� �ҧ����������
�ѹ˹�����稾�оѹ��� �դ������ʧ�����Ҥ��»�� �֧������ع�û�١��Ѻ�����е������������� ����»������ҹ��ᵡ�����������Ҥ͡ �ع�è֧���ᷧ͡���µ����ҡ��� ����ʹ���Ե��˹���һ���
���稾�оѹ����ø�ҡ����������ê��Ե�ع������ �ҧ�ͧ�������������պ�Ҿ������˹�����������ͧ�ҭ������
�ҧ���ͧ�ؾ�ó���� �վǡ�èѹ�â�鹻�鹺�ҹ�ͧ�ع����Ԫ����Ц�Ңع����Ԫ�µ�� ��ǹ�ѹ���¸��Թ�ҧ令�Ң�µ�ҧ���ͧ �͡�Ѻ�Ҷ֧��ҹ�������ҵ��
����;������������ �� �� ��Ǫ�����¹�Ԫ��������Ѵ����˭� ������������¹��ͷ���Ѵ�������¡� ����ҷ���Ѵ�������¡�Ѵ������ȹ���Ҫҵ� �þ�������ȹ�ѳ���ѷ�� ��觹ҧ��������������Ңͧ�ѳ���ȹ� �ҧ������������ҡ������ͧ����人٪ҡѳ����� �ع��ҧ����蹹�鹡�����ͧ�������ͧ���ҧ��§�Ѻ����亢ͧ�ҧ��� ҹ�������ҧ������� �����ҧ����ø ������þ�����ǡ��֡�������ҧ�ͧ�����������ҧ�������觧ҹ�ѹ
�ҧ��ا�����ظ���������ҡͧ�Ѿ��§����������ͧ��§�ͧ ��������ͧ��鹢ͧ��ا�����ظ�� ���稾�оѹ��Ҷ����������¢ͧ�ع�� �ع��ҧ��������Ѻ�Ҫ�������֧��������ͧ��Ǥ����觡�������ö�ͧ������� ������ѧ�о�ҡ�������������ҧ�� �ҧ��� ���稾�оѹ��Ҩ֧���仵������������觵����������Ѿ�ú�Ѻ���ͧ��§����������ª�� ��º�ҹ�ʹ�������������ҹ����ͧ �����Ҿ�����ǡѺ�ǡ�����������´��¹����Ǻ�ҹ��ʹ���֧¡�ҧ��Ƿͧ�١��Ǣͧ�����������Ңͧ�������
��ǹ�ҧ���������� ��������ըҡ价Ѿ�����ҹ�����˹ѡ�ѡ������á������� ���ǵҨ��Ѵ�������¡��й��������¹�������ѹ�ͧ �ҡ����֧��� �ع��ҧ���غ�¹�������������д١����ҧ��ջ�Шѹ�Ѻ�ҧ�ѹ�ͧ����Ҿ�����ǵ��������Т����ҹҧ�ѹ�ͧ�е�ͧ�١�����������������ǧ��������� �ҧ�ѹ�ͧ������� ��ҧ��ջ�Шѹ�Դ��Ҩ�ԧ ��Сͺ�Ѻ�����Ңع��ҧ�����ɰը֧�ѧ�Ѻ���ҧ�ѹ�ͧ�觧ҹ�Ѻ�ع��ҧ �ҧ�ѹ�ͧ�ӵ�ͧ���������ҧ�����������
��й�鹾�����ǡ�Ѻ�Ҷ֧��ا�����ظ��������ô��ѡ����繢عἹ�ʹ�з�ҹ �ҡ��鹡�ҹҧ��Ƿͧ��Ѻ�ؾ�ó���չҧ�ѹ�ͧ��繢عἹ������������Ҵ��¡��ø��ҷ���ͺ�Ѻ�ҧ��Ƿͧ��������Ǿٴ�������ǢعἹ �����عἹ���˾ҹҧ��Ƿͧ�������ҭ������ ��ǹ�ҧ�ѹ�ͧ�絡������Ңͧ�ع��ҧ���ҧ���
����Ңع��ҧ��ТعἹ�����Ѻ�Ҫ���ͺ����ѧ�������Ҵ�����÷���ͧ�� �ѹ˹�觹ҧ�ͧ��������餹���觢������ �ҧ��Ƿͧ����˹ѡ �عἹ�֧�ҡ������Ѻ�ع��ҧ����仴��ҡ�âͧ�ҧ��Ƿͧ
�������稾�оѹ��Ҷ���֧�عἹ �ع��ҧ�͡��ҢعἹ�չ��ᾧ�ѧ˹��������� ���稾�оѹ����ø�֧������ӵ�ǹҧ��Ƿͧ�ҡѡ�����ѧ ��ǹ�عἹ���仵���ǹ��ҹ��������ѧ�ա�����عἹ�鹢ع��ҧ�ҡ�Դ��ǧ�ԧ�ҧ�ѹ�ͧ��Ѻ��� �֧�͡�Ңͧ����� � ���ҧ ��� �Һ����� ����÷ͧ �����ҽ���Ҵ� �عἹ�Թ�ҧ件֧��ͧ�âͧ�����ҭ����Ѥ��������ع �ѹ˹������ª��Ե�����ҭ����ʹ�鹨ҡ��ö١���ᴧ��Դ��� �����ҭ�֧¡�ҧ��Ǥ����١��Ǣͧ�����������Ңͧ�عἹ
����������ҭ��繢عἹ���Ԫ��Ҥ��˹�͡��ҵ���Դ�ӨѴ ��������ҧ��Ǥ����ҧ�Ҿ�ɦ�ҢعἹ ���˧�����Һ͡���عἹ����� ���鹾ҧ��Ǥ�����Ѻ �عἹ���ҷ�ͧ�ҧ��ѡ�����价ӾԸջ�ء�ʡ�繡���÷ͧ ��ͨҡ��鹡�ӾԸյմҺ��ҿ�����仫�������ѡɳд�����˹�� ���� �������͡ ���ǢعἹ��价���ҹ�ͧ�ع��ҧ�С��������Ѻ������Ǣ��仺���ҹ�������ͧ�Դ �֧���ҧ��ǡ����������ҧ������� �ҡ��鹡�任�ء�ҧ�ѹ�ͧ�Ң�����˹���һ���
�ع��ҧ仿�ͧ���稾�оѹ��� ���ͧ�������õ���Ѻ�عἹ ��١�عἹ��ҵ������¤� �عἹ�Ѻ�ҧ�ѹ�ͧ�ź������㹻�Ҩ��ҧ��駷�ͧ�֧�ҡѹ�͡���ͺ�����餴աѺ�ع��ҧ����Ф�� �عἹ�ҧ�ѹ�ͧ ��йҧ��ǡ����Ҩ֧���������ѹ���¤����آ ��عἹ�֡�֧�ҧ��Ƿͧ�֧����ͧ������������ѡ�����͵�ǹҧ�ҡ���稾�оѹ��ҷ������ͧ���ø��ҢعἹ����Ժ�֧��觨Ӥء�عἹ��� �ҧ��ǡ����ҵ��任ù�ԺѵԢعἹ���� ��ǹ�ҧ�ѹ�ͧ�ѡ�������ҹ�ͧ������� �ع��ҧ�֧�Ҿ�ä�ǡ�ҩش�ҧ�ѹ�ͧ���������ա
����ҹҧ���ʹ�١��� ���ǵ�駪��������Ҿ��§�� �ع��ҧ������������١�ͧ�������´�ѧ �ѹ˹�觨֧��͡������㹻�ҷغ�ը��ź������ҷ����Ѻ��� �˧���¢ͧ�عἹ�Ҫ�����ѹ �ҧ�ѹ�ͧ�֧����١�����Ѻ�ҧ�ͧ�����շ��ҭ�����վ��§����������¹�ԪҢͧ�������Ǫҭ �عἹ�֧��份ҡ���Ѻ������� �������͡���������Ѻ�Ҫ���
�ҧ���¾�������§�Թ��� ������ͧ��§���� ������仪ԧ��ǹҧ����·ͧ�ԴҾ�������ҹ��ҧ�����ҧ����Թ�ҧ��ѧ��ا�����ظ�� ���о�������ҹ��ҧ��ͧ���������մ��¨֧�觸Դ��Ҷ��µ�����Ǿ�������§�Թ����ѧ��˹ѧ��ͷ�ҷ�����稾�оѹ����ա���� ���§�����͡�ʨ֧�����͡�ú ��Т�������¢عἹ�͡�ҡ�ء���� ���ͨ�����¡ѹ���֡ �عἹ�֧���� 㹢�з����ѧ������Ѿ�ҧ��ǡ����ҡ��ʹ�١�繪�� �عἹ��駪������ ���ª����
���ǢعἹ�Ѻ���§�������Ѿ��������§���� �عἹ�������������оԨԵáѺ�ҧ��ɺҫ������������������� ����ͤ��駢عἹ�Ѻ�ҧ�ѹ�ͧ����ͺ��� ���§���֧�龺�ҧ������������ҧ������� �ҡ��鹡����Ѿ�ú�Ѻ��§�������ª�� ���鹡�Ѻ�֧��ا�����ظ�� �عἹ���繾�����Թ���� ������ͧ�ҭ������ ���§�����繨�������ùҶ ������稾�оѹ��ҡ�¡�ҧ����¿�ҸԴҢͧ��������§�Թ�������觧ҹ�Ѻ�����¾���� � �Ѻ�ҧ�������
��������ҡ������������Ѻ����Ф�աѺ��� �֧��ѡ�ҹҧ�ѹ�ͧ�� �ع��ҧ��ͧ�ҡ仿�ͧ���稾�оѹ��� �֧�ա�����ǹ��աѹ�ա����˹�� 㹷���ش���稾�оѹ��ҡ���������Ѥ�㨢ͧ�ҧ��Ҩ����͡����Ѻ�� �ҧ�Ѵ�Թ������ ���稾�оѹ�������ҹҧ��˭ԧ�ͧ㨨֧������ӵ��任����ê��Ե ������ ������������������� ���������û��������ѹ
㹤�ͺ���Ǣͧ�����¡�����Һ��蹹ѡ ���йҧ����¿������㨷���������йҧ�ͧ�������ѡ�ҧ��������ҡ���ҹҧ �֧�ѡ���ա�÷��������ҷ�ѹ�������� �ҧ����¿����㨨֧����â�Ҵ���ʹ��� �������� �ŧ�ѡ�ҧ ���ǹҧ����¿�ҡ�������ͧ�������������µչҧ������� ���ª��������������١��仴���
���ª���Ź���㨨֧˹��͡�ҡ��ҹ��Ҿ�������ҭ��������������ͧ���ѧ ����˹յ�������·����⢷�� ��Ǫ������������¹�������� ���¢عἹ�պ价���ҹ�ͧ������ �����ʡ��Ш�����������Ҷ١���ʹ��� ������������������Ҿ����蹡����� ��оٴ����ԡ�ح�س�����¾���͡�Ҩҡ�ء �عἹ���ҡ��С�ȵѴ��͵Ѵ�١ ���ǡ�Ѻ�ҭ�����շѹ��
���ª�������¹�Ԫ���������ǡ�Ѵ���¡Ѻ�عἹ ���ͷ������鹾����� �¾��ª�����֡�ҡ�û������ͭ ����� ��ԧ�ѵ�� ¡�ͧ�Ѿ���˭���ʡ�Ҷ֧�ؾ�ó���� ���稾�оѹ��� ���عἹ¡�Ѿ仵�ҹ�֡ �عἹ��������١�Ѻ������¨֧��ͧ¡�Ѿ���е�����Ѻ���ª���� �����ҧ�����ѧ������ѹ �عἹ�͡�����ª���ŨѺ��Ǿ�������� ��������繾�͡絡�˹ա�Ѻ仿�ͧ���稾�оѹ��� ���ͧ��֧���ҧ���������Ѻ��ǢعἹ�Ѻ���ª��������ѧ
���ª�������ҨѺ�������ʹ��� �¢����������繾�ҹ���� ���ª���ŨѺ����â�Ҵ�Ѻ�è������ ���Ǣش�ٻ���ŧ�Ҥ�����������Թ������� �ʹ���֧���� ���֡�â�Ҵ�Ѻ�è�����������ǹ˹�� 㹡�����ǹ��� �ҧ����¿���������Ѻ����繤����ʹ��� ������������ҹҧ��������繪��Ѻ���ª���� �ҧ�Ѻ����ª���š�˹����§�عἹ
㹷���ش���ա�þ��٨���������ط����¡������ �ҧ����¿����١��ǡ���ؾͧ ��ǹ�ҧ������������������� ���稾�оѹ�����觻����ùҧ����¿�� ��ҧ������Ҫ��¢���������� �֧��§�١���ȡ�Ѻ���������§��������� �����ҧ�Թ�ҧ�羺�â�Ҵ�Ѻ�è��� �֧�Թ�ҧ仴��¡ѹ ��Ѻ�֧��§���������ҹ�ҧ�������Դ�١��� ���� ����§ ��ǹ�ҧ������ҡ��ʹ�١����蹡ѹ �عἹ��駪��������� ����ྪ�
��������§�Թ��� ����â�Ҵ �繾���ѧ��Ҫ���͵ͺ᷹�����դ����ͺ���ҹҧ����¿�ҷ���Ѻ��ҹ���ͧ�����ҧ��ʹ��� ���â�Ҵ�ѧ�鹾��ª���� �֧�Թ�ҧ�ҷ���ا�����ظ�� �ŧ�繨���������Ҵ��Ҥ�����ѵ������§��ҡ��� ���ª���Ũ֧�����͡��Һ����騹����� �����â�Ҵ�һ����ê��Ե ���ª�������ô��ѡ�������ǧ���ķ��� �Ѻ�ҡ����繵��ҷء��������ѹ���ҧ�դ����آ
�ٻ�Ե�����Ҿ�ѧ�ع��ҧ�عἹ �ͺ����ä���ǧ�����
�.���ͧ�ԧ��
�ѹ����� (����Ҵ)
..... ����Ժ�ó� .....
��Ѻ�˹�� ��� �ӹҹ-�Էҹ ���ͧ�ؾ�ó